Het Decreet Rechtspositie Minderjarigen in internationaal perspectief

KeKi – Het Decreet Rechtspositie Minderjarigen in internationaal perspectief
- Duidelijke communicatie
De manier waarop met kinderen gecommuniceerd wordt is belangrijk voor een
effectieve uitoefening van hun rechten. Het recht op informatie (supra) hangt nauw
samen met een duidelijke communicatie. Het VRK bevat geen specifieke
bepalingen inzake communicatie. Artikel 12 DRM bepaalt dat de communicatie met
de minderjarige moet gebeuren “in een voor hem begrijpelijke taal, afgestemd op
zijn leeftijd en maturiteit”. Er moet dus gecommuniceerd worden in een taal die de
minderjarige zelf begrijpt, of met behulp van iemand die vertaalt en uitleg geeft
(zoals een tolk). In de Toelichting wordt het begrip “taal” ook ruimer
geïnterpreteerd, als verwijzend naar onder meer de taal van minderjarigen met een
handicap (bv. braille) of de taal van jonge kinderen. 101 Bij de communicatie moet
rekening gehouden worden met “het ontwikkelingsniveau, de persoonlijkheid, de
geestelijke toestand en de draagkracht van de minderjarige”. 102 Artikel 12 DRM
stelt ook dat de Vlaamse regering moet bepalen hoe het recht op duidelijke
communicatie wordt nageleefd ten aanzien van anderstalige minderjarigen. Aan
deze verplichting werd echter nog geen verdere uitvoering gegeven.
De Q4C-Standaarden vereisen dat de hulpverlener altijd open, eerlijk en respectvol
communiceert met het kind, zodat de relatie tussen hulpverlener en kind gebaseerd
is op begrip en respect (standaard 10). Bovendien wordt benadrukt dat de
communicatie tijdens de nazorgprocedure zorgvuldig en effectief moet verlopen, en
dat alle informatie op zo’n manier gecommuniceerd wordt dat het begrijpelijk en
acceptabel is voor het kind/de jongvolwassene en zijn biologische familie
(standaard 16). Aanbeveling (2005)5 bevat geen aparte bepaling over
communicatie, maar vereist wel dat informatie verstrekt wordt “op een
kindvriendelijke manier” (supra). De VN-Richtlijnen stellen dat elke mogelijke
inspanning geleverd moet worden zodat het consulteren van het kind en het geven
van informatie gebeuren in de taal die het kind verkiest (para. 6).
- Gezinsleven: recht op ondersteuning bij het zoeken naar
informatie over de situatie van familieleden
Artikel 15 DRM stelt dat de minderjarige, en in het bijzonder de niet-begeleide
minderjarige vreemdeling, recht heeft op ondersteuning bij het zoeken naar
informatie over de situatie van familieleden. Dit vormt een aspect van het recht op
respect voor het gezinsleven. Het gaat niet om een direct recht op informatie,
aangezien de jeugdhulpverleners meestal zelf niet over deze informatie beschikken,
maar om een recht om tijdens de zoektocht ondersteuning te ontvangen.
Enkel de VN-Richtlijnen bevatten vergelijkbare bepalingen. Een kind in
alternatieve zorg dat geen contact heeft met zijn familie moet toegang hebben tot
informatie over de situatie van zijn familieleden (para. 81, supra). Indien aan een
individu of entiteit, andere dan de ouders, de verantwoordelijkheid werd
toegewezen om dagelijkse beslissingen te nemen in het belang van het kind omdat
de ouders afwezig zijn of hier niet toe in staat zijn (para. 101, supra), wordt het
ondersteunen van het kind bij het opsporen van zijn familie vermeld als één van de
specifieke taken van deze persoon of entiteit (para. 104). Specifiek voor nietbegeleide
minderjarigen wordt gesteld dat bij hun opname in zorg alle redelijke
inspanningen geleverd moeten worden om zijn familie op te sporen en de
101 Parl.St. Vl.Parl. 2003-04, nr. 2063/1, 16.
102 Ibid., 16.
33