Het Decreet Rechtspositie Minderjarigen in internationaal perspectief

KeKi – Het Decreet Rechtspositie Minderjarigen in internationaal perspectief
Overeenkomstig artikel 20 DRM heeft de minderjarige recht op een dossier dat
wordt bijgehouden door de jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort en de
trajectbegeleiding. Op pleegouders rust dus geen verplichting om een dossier bij te
houden. In het raam van de VN-Richtlijnen moet een dossier opgesteld worden
door agentschappen en faciliteiten die verantwoordelijk zijn voor formele zorg (en
dus niet door actoren in informele zorgsettings). Volgens het DRM moet het dossier
“zorgvuldig” worden bijgehouden. De VN-Richtlijnen stellen dat de dossiers over
kinderen in zorg volledig, up-to-date en vertrouwelijk moeten zijn. Beide
documenten benadrukken dat het dossier veilig bewaard moet worden (art. 20
DRM en para. 110 VN-Richtlijnen).
Wat de toegang tot het dossier in het DRM betreft, heeft de minderjarige, binnen
vijftien dagen na zijn verzoek hiertoe, recht op toegang tot en toelichting bij de
dossiergegevens die geen persoonsgegevens betreffende de gezondheid uitmaken.
Dit recht op toegang geldt niet voor de volgende drie soorten gegevens: (i) gegevens
die verstrekt werden door derden en die zij als vertrouwelijk aangeduid hebben,
tenzij ze akkoord gaan met de toegang (vertrouwelijkheidsuitzondering); (ii)
documenten die ten behoeve van gerechtelijke overheden werden opgemaakt; en
(iii) gegevens waarover de minderjarige, in zijn belang, niet werd geïnformeerd
(art. 22, § 1-2). De toegang tot het dossier wordt in principe mogelijk gemaakt door
inzage, tenzij op die manier afbreuk gedaan zou worden aan het recht van een
derde op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer (privacyuitzondering). Dan
wordt de toegang tot de gegevens mogelijk gemaakt via een gesprek, gedeeltelijke
inzage of rapportage (art. 22, § 3). Het DRM bevat bovendien bepalingen over wie
als derden beschouwd worden voor het toepassen van de
vertrouwelijkheidsuitzondering; over wat er gebeurt als de minderjarige het recht
op toegang niet zelfstandig kan uitoefenen; over het recht van de minderjarige om
documenten toe te voegen aan zijn dossier; en over zijn recht om een afschrift of
rapport te ontvangen van de gegevens waartoe hij toegang heeft (art. 22, § 4-7). Ten
slotte kan de minderjarige zich verzetten tegen de toegang door zijn ouders,
opvoedingsverantwoordelijken of personen met wie hij samenwoont, tot bepaalde
gegevens van het dossier (art. 23). De VN-Richtlijnen bepalen dat de dossiers
beschikbaar gesteld moeten worden aan het kind, evenals aan zijn ouders of
voogden, binnen de grenzen van het recht van het kind op privacy en
vertrouwelijkheid. Vergelijkbaar met het recht op toelichting in het DRM, stellen de
richtlijnen dat er aangepaste bijstand voorzien moet worden voor, gedurende en na
de raadpleging van het dossier (para. 111).
- Recht op bijstand (door een vertrouwenspersoon)
Het recht op bijstand door een vertrouwenspersoon is opgenomen in het DRM, in
Aanbeveling (2005)5 en in de VN-Richtlijnen. In de Q4C-Standaarden wordt alleen
in het algemeen gesteld dat het kind en zijn familie ondersteund worden tijdens het
besluitvormingsproces (standaard 1), maar is het recht op bijstand van de
minderjarige door een vertrouwenspersoon niet als dusdanig opgenomen. Ook het
VRK bevat geen bepalingen hierover.
Overeenkomstig artikel 24 DRM heeft de minderjarige het recht om zich in alle
contacten met de jeugdhulpverlening en in de uitoefening van zijn rechten te laten
bijstaan door een vertrouwenspersoon. Deze persoon moet aan drie voorwaarden
voldoen: (i) door het beroepsgeheim gebonden zijn of personeelslid zijn van de
onderwijsinstelling van de minderjarige; (ii) niet rechtstreeks betrokken zijn bij de
35