Het Decreet Rechtspositie Minderjarigen in internationaal perspectief

KeKi – Het Decreet Rechtspositie Minderjarigen in internationaal perspectief
wettelijk gewaarborgd zijn voor minderjarigen in de integrale jeugdhulp. Minstens
een aantal van de algemene rechten (bv. gezondheidszorg, onderwijs) wordt echter
op een ander (bv. grondwettelijk) niveau gegarandeerd.
Wanneer we dan, ten derde, de verschillende instrumenten op een globale manier
vergelijken, blijkt het VRK in een aantal opzichten het meest restrictief,
bijvoorbeeld inzake de personen met wie de minderjarige contact moet kunnen
onderhouden. Het is logisch dat de andere instrumenten soms verder gaan,
aangezien het VRK van de vijf instrumenten zowel het oudste als het enige
bindende instrument van internationaal recht is. Het VRK – zoals elk verdrag –
garandeert een aantal minimumstandaarden die verder uitgebouwd kunnen
worden in daaropvolgende documenten. Dit is het meest duidelijk voor de VN-
Richtlijnen betreffende alternatieve zorg. Op verschillende punten bevatten deze
richtlijnen voorschriften die veel gedetailleerder zijn dan in de andere
instrumenten, zoals inzake het belang van kind, de periodieke herziening van de
behandeling/plaatsing, en het recht op vrijheid van godsdienst. De VN-Richtlijnen
betreffende alternatieve zorg kunnen vandaag dan ook als het meest omvattende
instrument betreffende kinderen in zorg geïdentificeerd worden. In het algemeen
moeten de verschillende instrumenten als complementair ten aanzien van elkaar
beschouwd worden.
Er kan besloten worden dat het DRM de internationaalrechtelijke toetsing
doorstaat, en bovendien een aantal innovatieve bepalingen bevat. Toch blijft er nog
ruimte voor een verdere versterking van de rechtspositie van de minderjarige in de
integrale jeugdhulp, waarbij de specifieke internationale instrumenten inzake
kinderzorg inspiratie kunnen bieden, bijvoorbeeld inzake een individueel zorgplan,
het recht op voorbereiding naar een zelfstandig leven, en het proces van nazorg.
Reeds in de Toelichting bij het DRM werd echter erkend dat “een juridische
verankering van rechten een essentiële, maar niet voldoende voorwaarde is voor
een effectieve rechtsbescherming”. 115 Het vastleggen of versterken van de
rechtspositie van de minderjarige in de jeugdhulp garandeert niet dat de zorg
kwaliteitsvoller zal zijn. 116 Voor een kwaliteitsvolle zorg moet aan een veelheid van
factoren voldaan zijn, waarbij een uitgeklaarde rechtspositie van de minderjarige
nuttig kan zijn, maar niet voldoende is.
115 Parl.St. Vl.Parl. 2003-04, nr. 2063/1, 6.
116 Zie bv. R. ROOSE, “Leiden kinderrechten tot engagement in de zorg?”, Alert 2007, 13-17;
W. VANDENHOLE, “Twintig jaar kinderrechtenverdrag”, 404.
49