Het Decreet Rechtspositie Minderjarigen in internationaal perspectief

KeKi – Het Decreet Rechtspositie Minderjarigen in internationaal perspectief
- Recht op voorbereiding naar zelfstandigheid
Een derde onderwerp dat wel in de op jeugdhulp gerichte internationale
instrumenten maar niet in het DRM aan bod komt, is de voorbereiding naar
zelfstandigheid of volwassenheid van het kind of de jongere. 111 Volgens de
aanbeveling van de Raad van Europa, is één van de specifieke rechten van kinderen
die leven in een instelling “het recht om voorbereid te worden op actief en
verantwoordelijk burgerschap, door spel, sport, culturele activiteiten, informeel
onderwijs en toenemende verantwoordelijkheden”. Standaard 14 van de Q4C-
Standaarden luidt: “Het kind/de jongvolwassene wordt voortdurend voorbereid om
zelfstandig te leven”. Hierbij wordt het kind of de jongere ondersteund in zijn
ontplooiing tot een onafhankelijk lid van de samenleving en in het ontwikkelen van
eigenwaarde, waardoor hij/zij zich sterker voelt en beter kan omgaan met
problemen. Overeenkomstig de VN-Richtlijnen moeten de hulpverleners in formele
alternatieve zorgsettings kinderen en jongeren aanmoedigen om geïnformeerde
beslissingen te nemen, waarbij ze rekening houden met aanvaardbare risico’s, de
leeftijd en groeiende capaciteiten van het kind (para. 94). De voorzieningen moeten
er ook op gericht zijn om kinderen voor te bereiden om op hun eigen kracht te
vertrouwen en om zich volledig te integreren in de gemeenschap, in het bijzonder
door het verwerven van sociale en levensvaardigheden (para. 131).
Gezien het niet-bindende karakter van de drie specifieke internationale
instrumenten, zou het relevant zijn dat in het DRM “een recht op voorbereiding
naar actief burgerschap en zelfstandig leven” van de minderjarigen in de integrale
jeugdhulp wordt ingeschreven.
- Nazorg
Ten slotte besteden zowel Aanbeveling (2005)5, de Q4C-Standaarden als de VN-
Richtlijnen aandacht aan het proces van nazorg. Eén van de basisbeginselen van
Aanbeveling 200(5) leest: “Een kind dat de zorg verlaat moet recht hebben op een
beoordeling van zijn of haar noden en behoorlijke nazorg in overeenstemming met
de doelstelling om de re-integratie van het kind in zijn familie en de samenleving te
verzekeren.”
Vier van de achttien kwaliteitsstandaarden bij out-of-home child care hebben
betrekking op de nazorg: het verlaten van de zorg wordt nauwkeurig gepland en
uitgevoerd (standaard 15); de communicatie tijdens het proces van nazorg gebeurt
op een zorgvuldige en gepaste manier (standaard 16); het kind/de jongvolwassene
wordt versterkt om te participeren in het nazorgproces (standaard 17); en followup,
continue steun en mogelijkheden tot contact worden gegarandeerd (standaard
18). Ook de VN-Richtlijnen bevatten verschillende bepalingen met betrekking tot
steun tijdens het nazorgproces (paras. 131-136).
In het DRM zijn geen specifieke bepalingen inzake de nazorg opgenomen. Volgens
de Toelichting bij het decreet omvat het concept jeugdhulpverlening echter ook
nazorg van de minderjarige door een jeugdhulpvoorziening of een persoon. 112 De
bepaling in artikel 3, § 1 DRM volgens dewelke het decreet geldt vanaf het eerste
contact van de minderjarige met de jeugdhulpverlening impliceert bovendien “dat
de rechten van de minderjarige ook tijdens de nazorg gegarandeerd moeten
111 In het Kinderrechtenverdrag komt deze benadering impliciet aan bod, via het beeld van
het autonome kind, dat aan verschillende bepalingen ten grondslag ligt.
112 Parl.St. Vl.Parl. 2003-04, nr. 2063/1, 7.
45