In het belang van het onderzoek! - Politieacademie

verslagen scherp analyseerde en bekritiseerde. 18 Na verscheidene revisieverzoeken
werd de zaak heropend, en in april 2002 spreekt het Gerechtshof in
Leeuwarden de zwagers alsnog vrij.
In dit overzicht ontbreekt met opzet de zogenoemde ‘Deventer moordzaak’,
de moord op de weduwe Wittenberg in 1999. 19 Een mogelijke dwaling in deze
zaak wordt, na een actie van een groep mensen rond Maurice De Hond, momenteel
door justitie opnieuw onderzocht. Ook de zaak van de ‘Haagse moordzuster’
Lucy de B., voor wier onschuld de strafrechtpsycholoog Hans Crombag
zich inzet, komt binnenkort voor de Hoge raad en blijft hier buiten beschouwing.
20 Andere zaken dienen zich de komende tijd nog aan.
Bij de beschrijving van miscarriages of justice in de Verenigde Staten gebruikte
ik daarnet de term “sociale beweging”. Bijna twintig jaar geleden studeerde
ik een paar honderd meter van dit Odeontheater af als politicoloog, met als
specialisatie doctrineleer en collectief gedrag. Ik weet dus het een en ander van
sociale bewegingen, en lezend over de mensen en gebeurtenissen rond affaires
waarbij onterechte veroordelingen zijn vermoed of bewezen, vielen me
de overeenkomsten met een single-issue sociale beweging op. Het verschijnsel
vertoont trekjes van een soort geloofsgemeenschap, zonder dat ik met deze
kwalificatie overigens de betrokkenen tekort wil doen. We zien sterk emotioneel
gemotiveerde personen, zoals de directe verwanten van de veroordeelden.
Er zijn mensen die vanuit een juridische of criminologische achtergrond solidariteit
betuigen en die de casus verbinden met een groter maatschappelijk geheel.
Verder zijn er de professionele pleitbezorgers zoals advocaten en voormalige
politiemensen, die zich inzetten uit sociale betrokkenheid. En tot slot invloedrijke
personen uit bijvoorbeeld de showbizzwereld, die hun netwerk gebruiken
om invloed uit te oefenen en een onderzoek heropend te krijgen.
18 Blaauw (2002).
19 De Jong (200 ).
20 “Veroordeling” (200 ).
8 Lectorale rede Dr. P.P.H.M. Klerks 9 Lectorale rede Dr. P.P.H.M. Klerks
De reactie van de overheid op aanwijzingen voor mogelijke rechterlijke
dwalingen was tot voor kort consequent afwijzend. Met betrekking tot de
Schiedammer moordzaak bekritiseerde de minister van Justitie bij voortduring
de journalistiek. In mei 200 bijvoorbeeld betichtte Donner de media ervan
een eigen wereld te scheppen, die de echte kan verdringen. Toen journalisten
in de afgelopen zomer steeds meer aanwijzingen publiceerden dat het OM
ontlastend forensisch bewijsmateriaal aan de rechter had onthouden, stelde de
minister: “Als er iets is misgegaan in deze zaak, is het juist de volle druk van de
media op iets dat rustig overleg vraagt”. 21
21 Meens (200 ).