Wettelijke pensioenen werkne(e)m(st)ers vanuit genderperspectief

Dossier 2012
<strong>Wettelijke</strong> <strong>pensioenen</strong> <strong>werkne</strong>(e)m(st)ers vanuit genderperspectief
Werknemers krijgen dan via het betalen van bijdragen recht op een individueel pensioen. De
effectief verrichte arbeid opent ook recht op pensioen voor bepaalde tijdvakken van inactiviteit.
Het gaat om de gelijkgestelde periodes. De ontvangen bezoldigingen en de loopbaan duur
bepalen de hoogte van het pensioenbedrag.
- Loopbaanduur en arbeidsintensiteit:
Je ontvangt een volledig pensioen na een tewerkstelling van 45 jaar, wat niet wil zeggen dat je
pensioen voldoende hoog zal zijn. Verder speelt de arbeidsintensiteit een rol. Afhankelijk
daarvan kan je recht hebben op een vervroegd pensioen. Tot voor kort was dat 60 jaar in geval
van minstens 35 loopbaanjaren met elk ten minste een derde van een voltijdse tewerkstelling.
Bovendien moeten <strong>werkne</strong>mers een minimumtewerkstelling in voltijdse equivalenten bewijzen
om recht te hebben op het minimumpensioen of op het minimumrecht per loopbaanjaar.
Hoewel een deel va n de vrouwen 45 jaar of langer gewerkt heeft, is hun loopbaan vaak niet
voldoende om aan de voorwaarden te voldoen;
- De loonkloof:
Vrouwen die niet dezelfde kansen als mannen krijgen om door te stromen; de zogenaamde
vrouwenberoepen die financieel minder gewaardeerd worden,…;
- De gelijkgestelde periodes: bepaalde onderbrekingen (deeltijdse arbeid, loopbaanonderbreking,
tijdskrediet) van de beroepsloopbaan zijn niet volledig gelijkgesteld.
Men kan ook een pensioenuitkering verwerven op grond van de relatie met een persoon die
onderworpen is aan een pensioenstelsel. Dit is het afgeleid recht. Bij alle wettelijke pensioenstelsels
doet alleen het huwelijk afgeleide rechten ontstaan.
De grootste verschillen tussen de <strong>pensioenen</strong> van vrouwen en mannen komen voort uit de
toekenning van afgeleide rechten (gezins-, overlevings- en echtscheidingspensioen) die meestal
berekend worden op de verloningen van de mannen, zonder dat ze daar ooit een extra bijdrage
hebben voor betaald.
Wanneer we de financieel-technische benadering van individuele/afgeleide rechten toepassen op de
<strong>pensioenen</strong> komen we tot volgend resultaat:
Contributief eigen recht
- rustpensioen
- specifieke uitkeringen (zie verder ook bij contributief afgeleid recht):
- gewaarborgd minimumpensioen: bedrag alleenstaande
- gemengd minimum: rustpensioen bedrag alleenstaande
- vakantiegeld: bedrag alleenstaande
- bijzondere verwarmingstoelage: bedrag alleenstaande
- maximum bediendenpensioen: bedrag rustpensioen alleenstaande/mannen en vrouwen
- andere pensioenvoordelen: pensioenbonus
Contributief afgeleid recht
Het gezinspensioen (verschil gezinsbedrag - bedrag rustpensioen alleenstaande). Het pensioen voor
de gehuwde persoon waarvan de echtgenote of echtgenoot geen of een geringe beroepsactiviteit
uitoefent of uitoefende of geen vervangingsinkomen geniet, wordt berekend op 75% van de
werkelijk (geplafonneerde) lonen in plaats van op basis van 60% in het geval van een alleenstaande.
Het zogenaamde gezinssupplement is een verhoging van 25%. Meestal gaat het om de echtgenote
Pagina 24