Biobased Economy: de potentie van eiwitten voor technische ...

vrijmaakt. Bij een snelle daling van de druk worden de cellulosestructuren, zoals celwanden
verstoord, wat resulteert in het vrijmaken van verschillende biomassacomponenten. Met behulp
van deze technologie wordt eiwit geëxtraheerd en tegelijkertijd wordt cellulose meer toegankelijk
gemaakt voor cellulases waardoor meer fermenteerbare suikers ontstaan. In een twee taps AFEX
behandeling kan ongeveer 80% eiwit worden geëxtraheerd.
4.1.1 Eiwitten in oliehoudende zaden
De olie uit oliehoudende zaden, zoals zonnebloem- of koolzaad, wordt over het algemeen
gewonnen door middel van een persstap waarbij de meeste olie vrijkomt, gevolgd door een
hexaanbehandeling om het restant aan olie te extraheren. De hexaan wordt tenslotte
terugwonnen. Een alternatief voor hexaan, hetgeen een toxische stof is, is superkritische
koolstofdioxide. Echter, momenteel wordt dit door onder andere de hoge kosten nog niet
toegepast. Naast superkritische koolstofdioxide is ook onderzoek gedaan aan olie-extractie in
waterig milieu, meestal in combinatie met thermische behandeling of het gebruik van enzymen.
Het proces van de olieproductie heeft invloed op de kwaliteit van het eiwit in de perskoek. De
perskoek wordt momenteel in grote hoeveelheden gebruikt als diervoeding vanwege de
aanwezige eiwitten. Perskoeken kunnen ook worden gebruikt als organische meststof of als
grondstof voor de productie van aminozuren. Eiwit extractie uit perskoeken kan gedaan worden
onder zure of basische omstandigheden, eventueel met behulp van proteases. Dit gebeurt
normaal na olie-extractie en levert meestal eiwitten (na zuur of alkalische extractie) of een
mengsel van voornamelijk peptiden en aminozuren (na enzym toevoeging). Eiwitten kunnen ook
worden geëxtraheerd voorafgaand aan de oliewinning als een voorbehandeling of gelijktijdig met
de oliewinning. Het uitvoeren van een eiwitextractie voorafgaand aan de oliewinning kan nuttig
zijn indien van belang is om intacte en niet-gedenatureerde eiwitten te verkrijgen. De laatste twee
methoden worden echter nog niet commercieel toegepast.
Soja-eiwit extractie is een goed ontwikkeld proces dat gebruikt kan worden als voorbeeld. De
verwerking van soja-eiwitten beïnvloedt hun oplosbaarheid en biologische activiteit. De natieve
eiwitten zijn in principe alle water-oplosbaar. Na het proces van oliewinning en de
daaropvolgende hittestap om hexaan terug te winnen, verliezen sommige van de eiwitten hun
oplosbaarheid in water. De mate van denaturatie, inactivering en reductie van de oplosbaarheid is
gerelateerd aan de intensiteit van de warmtebehandeling. De verwerking van sojabonen omvat
drogen, kraken, dehulling en flaking. De vlokken worden gemalen wat volvette sojameel oplevert
of wordt geëxtraheerd met hexaan om de olie te verwijderen. Hexaan wordt verwijderd met
stoom, via een desolventiser of in een flash desolventiser systeem. Geëxtraheerde sojavlokken
worden verwerkt in standaard diervoeding of in speciale eiwitproducten. Eiwitniveaus zijn over
het algemeen tussen 45-50 %. Om materiaal te verkrijgen met eiwitgehalte hoger dan 50 %, is het
noodzakelijk om een aantal componenten zoals suikers en mineralen te verwijderen. Soja-isolaten
worden verkregen door het oplossen van het eiwit, gevolgd door iso-elektrische precipitatie.
Deze isolaten kunnen worden gehydrolyseerd om aminozuren produceren.
© Wageningen UR Food & Biobased Research, instituut binnen de rechtspersoon Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek 28