PRO DOMO

252 D E J OURNALIST
meerdere onschuldigen te treffen dan dat één schuldige
ontkomt, stelt Desmoulins als richtlijn voor de regering,
dat het beter is meerdere onschuldigen niet te straffen,
dan één onschuldige te veroordelen. En met grote voorbeelden
uit de wereldgeschiedenis tracht Camille te bewijzen,
dat de liefde duurzamer is dan de vrees en dat
op de wankele peilers van angst en onderdrukking geen
bewind duurzaam is te handhaven. In plaats van de
genoemde Comité's eist hij de instelling van een Comité
de Clémence, dat de 200.000 burgers, die als verdachten
zijn gearresteerd, moet verhoren en onmiddellijk vrijlaten
wanneer dit de Republiek niet in gevaar brengt.
En een zeer scherpe critiek op de Terreur schrijft Camile,
door na te vertellen, wat Tacitus heeft meegedeeld
over de dictatuur der Romeinse keizers, die een enkel
woord, een blik, een zucht, ja zelfs het zwijgen als een
misdaad tegen de veiligheid van de staat geliefden uit
te leggen. „Op die manier", schreef Desmoulins, „was
het niet mogelijk dat men enige bekwaamheid bezat
zonder dat men in U een staatsgevaarlijk instrument zag
en zonder dat U zich aan de naijver van den despoot
en aan een zekere ondergang blootstelde. Men werd
veroordeeld om zijn naam of zijn gezicht en verraden
door zijn vijanden en slaven. En als men geen vijanden
had, door een vriend of een zoon. Onder dat regiem
was de natuurlijke dood van een bekend persoon zo iets
zeldzaams, dat de kranten het vermeldden als een gebeurtenis".
De uitwerking van deze scherpe critiek was onder de
bevolking zeer groot: op de ochtend dat het vierde nummer
verscheen (21 December 1793) stonden voor de
winkel van den drukker Desenne lange rijen kopers; men
huilde, jubelde en zond Camille geestdriftige brieven.
En deze schreef verder en werd steeds feller, zodat zijn
drukker het zevende nummer, dat rechtstreekse aanvallen
op Robespierre, Saint-Just en Vadier bevatte, niet op
de pers durfde leggen!
Maar wat Camille reeds angstig voorvoelde, al hoopte
hij ook dat hij niet als slachtoffer van zijn eerlijke strijd
voor een vrij en gelukkig volk zou moeten vallen, gebeurde
einde Maart begin April: de leidende figuren uit
de revolutionnaire regering namen ook tegen Desmoulins
hun gevreesde en door dezen zo moedig bestreden maatregelen.
Want Robespierre, die zich nog maar enkele jaren
tevoren een principieel democraat had genoemd en de
doodstraf had afgewezen, was in het moeilijke jaar 1793
(oorlog met Oostenrijk, Pruisen, Engeland, Spanje en
binnenlands verzet tegen de Revolutie) tot de overtuiging
gekomen, dat een verlichte minderheid ten behoeve
van het volk krachtig en onverbiddellijk moest optreden,
met andere woorden: een dictatoriaal bewind uitoefenen,
met het doel voor de toekomst de Vrijheid definitief te
vestigen.
Nadat Robespierre in Maart '94 eerst de groep onschadelijk
had gemaakt, die onder aanvoering van
Hébert op nog groter werkzaamheid van de valbijl aandrong,
volgde eind Maart begin April de aanval op
Desmoulins, Danton en enkele anderen, die ter dood
veroordeeld werden op een acte van beschuldiging,
samengesteld naar aantekeningen van Robespierre en
bestaande uit onware en lasterlijke aantijgingen van
samenzwering tegen de republiek.
Ontroerend zijn de brieven, die Camille uit de gevangenis
stuurde aan zijn innig geliefde Lucile, met wie
hij ruim drie jaar was getrouwd. We halen daaruit enkele
gedeelten aan:
Ik word door mensen, die zich mijn vrienden
noemden en die republikeinen willen heten, in een kerker
eenzaam opgesloten alsof ik een samenzweerder ben. De
grootste misdadiger zou nog te zwaar gestraft zijn
wanneer hij anders dan door de dood, die de smart van
zo'n scheiding in ieder geval maar een ogenblik laat
voelen, van een Lucile werd gescheiden. Maar een
schuldige zou jij nooit hebben kunnen trouwen en jij
hebt mij alleen lief gehad omdat ik uitsluitend voor het
geluk van mijn medeburgers leefde".
„Ik sterf op 34-jarige leeftijd, maar het is een wonder,
dat ik de afgelopen vijf jaren aan zoveel afgronden der
revolutie ben voorbijgegaan zonder er in te vallen, een
wonder, dat ik nu nog leef en mijn hoofd rustig kan
neerleggen op het kussen van mijn geschriften. Dit zijn
er misschien teveel. Maar zij ademen alle liefde voor de
mensen en het verlangen om hen gelukkig en vrij te
maken, en — mijn geschriften zullen door de valbijl der
tyrannen niet getroffen worden".
Lucile deed nog alle moeite om haar Camille van de
valbijl te redden; het enige resultaat was, dat zij ook
werd gearresteerd en wel op grond van de beschuldiging
het volk te hebben aangestookt om de gevangenen gewelddadig
te bevrijden. Ze werd eveneens ter dood veroordeeld
en kleede zich voor haar gang naar de guillotine
in bruidskleed, omdat ze nu weer met Camille verenigd
zou worden.
Drie maanden later werd de voorspelling van Danton
een feit: Robespierre viel als slachtoffer van zijn eigen
dictatuur.
GER. BAKKER.
Dr. FRIEDRICH FUNDER f
De gewezen directeur en hoofdredacteur van de
Weensche „Reichspost", staatsraad dr. Friedrich Funder,
is, naar de Volkskrant van absoluut betrouwbare
zijde verneemt, in het concentratiekamp te Dachau gestorven.-
Dr. Funder werd in 1872 te Graz geboren. Reeds in
1896 werd hem de leiding van de katholieke Reichspost
toevertrouwd, het blad, dat als orgaan van de christelijksociale
partij in de laatste jaren van Oostenrijks onafhankelijk
bestaan zulk een belangrijke rol heeft gespeeld,
en een officieus karakter droeg.
Na den wereldoorlog stond zijn naam op de lijst van
de Entente-mcgendheden, die zijn uitlevering eischten.
Later heeft hij als vertrouwd medewerker van den voormaligen
Oostenrijkschen bondskanselier, tegenover
Duitschland een zeer tegemoetkomende houding aangenomen.
De persovereenkomst, die in 1936 tusschen Oostenrijk
en het Derde Rijk gesloten werd, is grootendeels
zijn werk geweest. Doch toen de tegemoetkomende
houding van Oostenrijk door Duitschland niet op de
verwachte wijze werd beantwoord, herhaalde de hoofdredacteur
van de Reichspost, dr. Schuschnigg's woorden:
„Tot hiertoe, maar niet verder".
In Maart 1938 verloor Oostenrijk zijn onafhankelijkheid:
de Duitschers namen bezit van het land en dr. Funders
arbeid was hiermede geëindigd. Hij had nog de
gelegenheid naar het buitenland te vluchten. Maar hij
bleef, evenals Schuschnigg op zijn post. Weldra werd
hij als een der meest intieme medewerkers van dr. Dollfuss
en dr. Schuschnigg gearresteerd en naar het concentratiekamp
te Dachau overgebracht, waar hij in den
ouderdom van 66 jaar is overleden.
ADVERTENTIES.
JOURNALIST
30 jaar, kringlid, niet" dienstplichtig,
wenscht verandering van werkkring
(Nederland of Indië), Jarenlange ervaring
in binnen- en buitenland, als
verslaggever, als dagbladcorrespondent"
en als reporrer-phorograaf (Leica)
Voortreffelijk solliciratïe-mareriaal en
prima referentiën.
Zeer bescheiden wenschen aangaande
salarieering.
Brieven onder letter B.N., aan het bureau v,d. blad,