Onderzoek naar politieke betrokkenheid van jongeren laat vaak zien ...

Inleiding
In dit paper wordt een overzicht gegeven van bestaand onderzoek naar politieke
betrokkenheid van jongeren in voornamelijk enge zin. In onderzoek naar politieke
socialisatie wordt de term politieke betrokkenheid zeer breed gedefinieerd, in termen van
cognities, emoties en gedrag. In de praktijk vallen alle oriëntaties op politiek gebied
eronder en wordt het begrip niet of nauwelijks begrensd (De Hart, 1990; Gemmeke,
1998; Wittebrood, 1995). In de komende paragrafen staan daarom vier concrete
indicatoren voor politieke betrokkenheid centraal: kennis, interesse, cynisme en
participatie. In de bespreking worden hoge eisen van politieke betrokkenheid als
uitgangspunt genomen. Deze zijn in veel onderzoek naar de betrokkenheid van jongeren
eveneens impliciet het uitgangspunt. Het is daarmee wenselijk dat jongeren over
politieke kennis beschikken, politieke interesse hebben, niet cynisch zijn over politiek en
participeren in politieke activiteiten. Deze houdingen zijn om twee redenen belangrijk
voor jongeren. In de eerste plaats zijn de jongeren van nu de volwassenen van de
toekomst. In deze visie zijn deze houdingen alleen belangrijk voor volwassenen en dus
niet voor jongeren op zich. Jongeren moeten betrokken raken aangezien zij hun
betrokkenheid niet op hun achttiende verjaardag in een dag kunnen verwerven. In de
tweede plaats kan men deze houdingen belangrijk vinden voor jongeren op zich,
aangezien zij lid zijn van de samenleving en de politiek over hun leven beslist. Nadat
duidelijk is geworden in hoeverre jongeren aan deze hoge eisen van politieke
betrokkenheid voldoen, wordt bekeken hoe realistisch deze eisen zijn. Hieruit zal worden
geconcludeerd dat een ander normatief concept voor politieke betrokkenheid van
jongeren noodzakelijk is. Dit concept wordt geïntroduceerd onder de naam politieke
sensitiviteit.
Politieke kennis
Een eerste indicator van politieke betrokkenheid is politieke kennis. Dit is voor burgers
belangrijk om politiek te kunnen doorgronden en begrijpen. Politieke kennis is de
hoeveelheid feitelijke informatie over politiek die een burger in zijn lange
termijngeheugen heeft opgeslagen: informatie die de burger heeft onthouden in
tegenstelling tot informatie die men kort heeft opgenomen maar weer is vergeten (Delli
Carpini & Keeter, 1996). Alhoewel er weinig onderzoek is gedaan naar de politieke kennis
van jongeren, laat bestaand onderzoek stabiele resultaten zien (Furnham & Stacey,
1991). Onderzoek wijst uit dat als burgers over een bepaald aspect van politiek weinig
kennis hebben, men vaak eveneens weinig kennis heeft over andere aspecten van
politiek. Kennis over politici, politieke onderwerpen, instituties en processen zijn
onderling sterk gecorreleerd (Delli Carpini & Keeter, 1996).
2