Onderzoek naar politieke betrokkenheid van jongeren laat vaak zien ...

Alhoewel veel jongeren over weinig politieke kennis beschikken, bestaat hier om twee
redenen twijfel over. In de eerste plaats is het de vraag wat deze onderzoeken precies
zeggen over hun daadwerkelijke begrip van politiek. Graber (2001) stelt dat er bij
politieke kennis sprake is van een puzzel. Burgers denken meestal dat zij over voldoende
politieke informatie beschikken om aan hun burgerplichten te voldoen, terwijl
onderzoekers vinden dat burgers onwetend zijn. Volgens Graber hebben gewone burgers
hierbij gelijk omdat zij meer inzicht in politiek hebben dan veel onderzoek laat zien. In
onderzoek wordt politieke kennis namelijk eenzijdig opgevat door respondenten te
vragen om losstaande politieke feiten op te noemen. Deze feiten zeggen echter weinig
over het begrip dat burgers van politiek hebben (Buckingham, 2000). Focusgroepen laten
zien dat burgers weldegelijk over politieke kennis beschikken, politieke informatie kunnen
interpreteren en hierover nadenken. Veel onderzoek geeft dan ook een verkeerd beeld
van de politieke kennis van burgers, omdat er gebruik wordt gemaakt van verkeerde
onderzoeksmethoden (Buckingham, 2000; Graber, 2001). Een tweede kritiekpunt is dat
de gemeten kennis vaak niet relevant is voor het dagelijks leven van burgers. Onderzoek
zou zich moeten richten op competenties die burgers gebruiken in hun dagelijks leven.
Het opnoemen van feiten als het hoofd van de VN en de hoofdstad van IJsland heeft
weinig praktische relevantie (Norris, 2000: 228).
Onderzoek geeft soms meer aandacht aan zaken die praktisch relevant zijn voor
jongeren. Torney-Purta et al. (2001) deden onderzoek onder 14-jarige scholieren in 28
landen naar hun interpretaties van informatie over democratie en burgerschap iii . Hieruit
blijkt dat veel jongeren adequate kennis over democratie en burgerschap hebben en in
staat zijn informatie hierover correct te interpreteren. Desondanks blijft er een groep
jongeren die dit minder goed kan dan men zou mogen veronderstellen (Torney-Purta et
al., 2001). Jongeren van 14 jaar hebben een redelijk beeld van de democratie. In veel
landen weten jongeren dat burgers hun politieke leiders vrij moeten kiezen en dat er
vrijheid moet zijn om lid te worden van uiteenlopende organisaties. Zij vinden het goed
voor de democratie als er vrijheid van meningsuiting is, dat niet alle kranten horen bij
één bedrijf, dat rechters onafhankelijk van politici zijn en dat rijken niet meer invloed
hebben op de regering dan armen. Zij weten minder goed of het belangrijk is dat er een
scheiding van kerk en staat is, dat kranten vrij moeten zijn van overheidscontrole en dat
men regeringsleiders onvoorwaardelijk vertrouwt. 14-jarigen hebben een redelijk goed
beeld van wat de democratie is en welke factoren hier een positieve of negatieve invloed
op uitoefenen. Alleen meer diepgaande ideeën over politieke processen ontgaan hen
zoals de rol van de media in de democratie. Bij deze vaardigheden zijn er in tegenstelling
tot onderzoek naar feitenkennis, geen verschillen tussen jongens en meisjes (Torney-
Purta et al., 2001). In een onderzoek onder Nederlandse scholieren tussen 12 en 16 jaar
4