Onderzoek naar politieke betrokkenheid van jongeren laat vaak zien ...

Naar een ander normatief concept: sensitiviteit
In dit paper staan hoge eisen van politieke betrokkenheid centraal die vaak impliciet in
onderzoek naar jongeren aanwezig zijn. Jongeren moeten rationele politieke beslissingen
nemen en dienen zij goed geïnformeerd te zijn over politiek. Zij dienen politiek te
participeren en politieke interesse en politiek vertrouwen te hebben. Uit de bespreking
blijkt dat jongeren niet aan deze hoge eisen van politieke betrokkenheid voldoen. Er
bestaat een grote discrepantie tussen deze idealen en de praktijk. Jongeren hebben vaak
weinig politieke kennis, hebben een geringe interesse in politiek, zijn in sommige
gevallen politiek cynisch en participeren minder dan volgens het ideaalbeeld noodzakelijk
is. Aanhangers van deze visie concluderen hieruit dat de democratie niet goed werkt en
in crisis is (Delli Carpini & Keeter, 1996). Tegenstanders zeggen echter dat deze eisen
onrealistisch zijn en dat men niet zoveel eisen aan burgers kan stellen. Zo zouden
burgers die zoveel politieke kennis hebben bezwijken aan de overvloed aan informatie
(Norris, 2000). Het is voor burgers fysiek onmogelijk om zo goed geïnformeerd te zijn als
in deze eisen wordt geëist (Graber, 2003). Tevens wordt beargumenteerd dat het
onzinnig is om alle politieke processen te kennen. Zo vertrouwen consumenten in het
dagelijks leven boeren, winkels en voedselproducenten als ze de maaltijd bereiden. Voor
de politiek geldt hetzelfde (Schudson, 1998). Het is niet realistisch te verwachten dat
burgers zich doorlopend informeren over politiek en aan uiteenlopende activiteiten op
politiek gebied meedoen. Zij hebben ook veel andere dingen te doen. Er is dus iets mis
met de veronderstellingen die ten grondslag liggen aan dit ideaal (Haast & Van
Snippenburg, 1995). In deze paragraaf wordt daarin bekeken of er een realistischer
alternatief is.
Over jongeren wordt vaak beweerd dat zij niet betrokken zijn bij de politiek en daarmee
een bedreiging vormen voor de democratie. Deze opvatting is gebaseerd op kwantitatief
onderzoek waarin een enorme vereenvoudiging van de werkelijkheid plaatsvindt. Zo
worden jongeren die niet participeren bijvoorbeeld onbetrokken genoemd (O'Toole,
Lister, Marsh, Jones, & McDonagh, 2003). Begrippen als participatie en betrokkenheid
worden vaak niet geproblematiseerd. Als men niet participeert of geen kennis heeft,
wordt dit snel opgevat als vervreemding, terwijl dit niet het geval hoeft te zijn. Gebrek
aan participatie is een veel complexer fenomeen dan in survey-onderzoek wordt
gesuggereerd. Veel onderzoek toont weliswaar aan dat jongeren niet betrokken zijn bij
politiek, maar naar aanleiding van hetzelfde onderzoek kan men zich vaak ook afvragen
of jongeren echt zo onbetrokken zijn. Onbetrokkenheid kan bijvoorbeeld ook een manier
zijn om naar de politiek te kijken (O'Toole, Marsh et al., 2003) of een bepaalde manier
om jezelf te presenteren (Eliasoph, 1990).
22