Onderzoek naar politieke betrokkenheid van jongeren laat vaak zien ...

Buckingham (2000) beweert dat jongeren weldegelijk betrokken zijn, maar dat zij door
hun uitsluiting van de formele politiek op een rationele wijze van de politiek afkeren uit
een vorm van machteloosheid. Jongeren zeggen dat zij geen invloed hebben en dat het
daarom zinloos is om zich met politiek te bemoeien. Cynisme is daarmee een resultaat
van het toenemende besef onder jongeren dat zij machteloos zijn (Buckingham, 2000).
Jongeren zouden zich genegeerd en niet serieus genomen voelen (Van Hees & Snijders,
2002). De vraag die wordt opgeroepen is hoe men de besproken resultaten moet
interpreteren. Men kan beweren dat niet stemmen een rationele reactie is op
machteloosheid, maar ook dat dit een teken is van politiek cynisme of apathie. Een
probleem is dat de interpretatie bij de onderzoeker ligt, in plaats van bij jongeren zelf.
Survey-onderzoek levert geen informatie op over hoe jongeren politiek zelf ervaren in
hun dagelijks leven. Daarmee is er ook weinig onderbouwing van de interpretaties van
politieke betrokkenheid van jongeren mogelijk. Tegelijk kan politieke betrokkenheid ook
op basis van de uitspraken van jongeren zelf niet zonder meer aan worden genomen. Zo
laten Eggert en Theunert (2000) zien dat zeer politiek betrokken jongeren zichzelf zeer
onbetrokken vinden omdat ze zich vervreemd voelen van de politiek en er niks mee te
maken willen hebben. Deze jongeren zijn echter wel betrokken bij hoe politieke
problemen moeten worden aangepakt.
Veel onderzoek kan tevens bekritiseerd worden vanwege het gebrek aan relevantie voor
hoe gewone jongeren in hun alledaagse leven met politiek omgaan (Vromen, 2003). In
formele zin is politiek niet relevant voor jongeren onder de achttien aangezien ze geen
politieke rechten hebben. Men moet daarom een bredere definitie hanteren, die niet
wordt begrensd door politieke instituties en politici. Het moet gaan om alledaagse
vormen van politiek op school en thuis, ideeën over autoriteit, gelijkheid en eerlijkheid,
wetten en macht. Hier weten jonge mensen veel over voordat ze ooit aan stemmen
toekomen (Buckingham, 2000: 204). Politiek als institutie verdwijnt bij dergelijke brede
definities echter geheel uit beeld. De vraag is ook of jongeren politieke aspecten van
alledaagse verschijnselen onderkennen. Indien zij het verband tussen alledaagse
onderwerpen en politiek niet opmerken of zich hier niet van bewust zijn, kan men de
politieke relevantie in enge zin van deze brede attitudes betwijfelen. Dit ondanks het feit
dat onderzoekers betrokkenheid in brede zin wel als politiek kunnen interpreteren.
Het falen van de hoge eisen die aan politieke betrokkenheid worden gesteld, maken dat
er ook andere visies in omloop zijn over de mate waarin burgers betrokken dienen te zijn
bij de politiek. Het feit dat politiek vaak niet relevant is voor burgers wordt door een
meer relativistische visie erkend. Deze tracht de discrepantie tussen idealen en praktijk
te overbruggen door het ideaal naar beneden bij te stellen. Deze visie staat daarmee
23