De Wet openbaarheid van bestuur in de journalistieke praktijk - VVOJ

Valse beloftes
In juni 2008 deed Argos, het VPRO- radioprogramma voor onderzoeksjournalistiek, een
verzoek aan de minister van Defensie om informatie over een schietincident dat
plaatsvond in 2002 in Afghanistan. Argos beschikt over foto’s van het incident waarbij
elf uit een Afghaanse gevangenis ontsnapte mannen standrechtelijk geëxecuteerd
werden. Nederlandse militairen van het Korps Commandotroepen waren daar ter
plaatse en Argos wil uitzoeken wat er precies gebeurd is. 102
In december 2008, een half jaar na aanvraag, ontving het radioprogramma de
helft van de opgevraagde documenten. Argos tekende bezwaar aan en tijdens de
hoorzitting in februari 2009 kreeg het de toezegging dat alle informatie zal worden
vrijgegeven. Maar er volgden geen documenten. Ook niet nadat Argos het ministerie
van Defensie de deadline van 31 augustus 2009 stelde en met een beroepsprocedure
dreigde. Maar enkele uren voor het begin van de zitting van de kortgedingrechter op
11 september 2009 liet het ministerie van Defensie weten die dag elf aanvullende
stukken te bezorgen en voorkwam daarmee dat de rechter zich over de zaak kon
uitspreken. Een deel van de gevraagde informatie ontbrak nog steeds en Argos startte
een bodemprocedure. Wel zond het op 3 oktober 2009 een eerste documentaire uit. 103
2.7 Recentste wetswijziging
Statistisch onderzoek naar de gevolgen van de recente wetswijziging van de WOB is
nog niet mogelijk. Voor een adequate vergelijking van verzoeken ingediend vóór en
na de verlenging van de beslistermijn en de invoering van de boeteclausule in de AWB
is de wijziging nog te kort in bedrijf.
Daarnaast beschikken weinig bestuursorganen over een volledige lijst met
ontvangen WOB-verzoeken. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat plaatst sinds
2004 alleen de gehonoreerde verzoeken inclusief de gevraagde documenten op de
website. Dat geldt zowel voor verzoeken gedaan door de media als door verzoeken
van anderen. Volgens het ministerie is de publicatie op de site volgens een afspraak
binnen de Rijksoverheid. Een blik op de websites van verschillende ministeries doet
dat ook vermoeden.
Het publiceren van de (deels) gehonoreerde verzoeken en de bijbehorende
documenten kan beschouwd worden als actieve openbaring door de ministeries.
102 Website Argos http://weblogs.vpro.nl/argos/2009/12/04/5-december-2009-helpt-het-jeugdstrafrecht/
103 Smit, Een muur van, p. 24-25.
Damman 36