Medisch begeleide voortplanting - UZ Gent

Eén dag na de punctie belt u het centrum op om het resultaat van de bevruchting
te vernemen en om het ogenblik van de terugplaatsing van embryo’s af te
spreken. De embryo’s worden 2 tot 3 dagen na de eicelpunctie in de baarmoeder
gebracht, namelijk als de bevruchte eicellen gedeeld zijn. Normaal bevinden
de embryo’s zich dan op het 2-, 4- tot 8-cellig stadium. Ieder embryo wordt vóór
de terugplaatsing beoordeeld op zijn kwaliteit volgens een puntenscore van 1 tot
4 (4 = excellent, 3 = goed; 2 = matig en 1 = zwak). De kwaliteit van de embryo’s
wordt bepaald door de gelijkheid en gaafheid van de afzonderlijke cellen en door
de delingssnelheid. Sommige cellen verbrokkelen doordat celmateriaal wordt
uitgestoten tijdens de delingen. Hoe meer verbrokkeling, hoe kleiner de kans
op innesteling. Maar ook de kans op inplanting van een embryo dat er perfect
uitziet bedraagt nooit meer dan 50% (afhankelijk van de leeftijd van de vrouw).
De reden hiervoor is dat de voortplanting in het algemeen en die van een mens in
het bijzonder niet volmaakt is. Veel embryo’s, ook bij een natuurlijke bevruchting,
dragen genetische defecten die zich niet noodzakelijkerwijs manifesteren tijdens
de eerste celdelingen, maar die de latere ontwikkeling en dus ook de inplanting
van het embryo verhinderen. In geval van zwangerschap is er geen verband
aangetoond tussen de gezondheid van het kind en de kwaliteit van het teruggeplaatste
embryo.
5 Micro-injectie van zaadcellen
(Intracytoplasmatische sperma injectie of ICSI)
Zaadcellen beschikken over natuurlijke mechanismen om de eicel binnen te
dringen terwijl de eicel ervoor zorgt dat slechts één zaadcel wordt toegelaten.
In een aantal gevallen is er geen bevruchting, omdat er te weinig zaadcellen
aanwezig zijn of omdat zij de natuurlijke eigenschappen voor penetratie missen.
1 2 3 4
1 Bevruchte eicel waarin duidelijk de twee voorkernen zichtbaar zijn.
2-4 Embryo in het 2-cellig stadium, 4-cellig stadium en 8-cellig stadium
10 Medisch begeleide voortplanting
In zeldzame gevallen kan het uitblijven van bevruchting te wijten zijn aan een
ondoordringbare eicelmembraan waar de zaadcellen niet kunnen doordringen.
Sinds 1993 bestaat er een methode die één zaadcel met een fijn naaldje oppikt
en rechtstreeks in de eicel injecteert (intracytoplasmatische sperma-injectie of
afgekort ICSI). ICSI leidt (gemiddeld) tot de bevruchting van 70% van de geïnjecteerde
rijpe eicellen. Redenen waarom geen bevruchting optreedt kunnen zijn:
onrijpe eicellen, abnormale eicellen, beschadiging van de eicel tijdens de injectie
of defecten in de zaadcel. Eens er een bevruchting is, is de kans op zwangerschap
dezelfde als na een gewone IVF-behandeling. Deze kans hangt immers
uitsluitend af van het aantal teruggeplaatste embryo’s en hun kwaliteit.
Vroeger dacht men dat bij het natuurlijke bevruchtingsproces de ‘beste’ zaadcel
werd geselecteerd. Daarom bestond aanvankelijk de vrees dat men door ICSI
deze natuurlijke selectie van ‘goede zaadcellen’ zou uitschakelen. Uit de talrijke
zwangerschappen die uit deze techniek voortvloeiden, blijkt dat deze vrees
grotendeels ongegrond is. Ook wanneer de uitslag van een routine spermaonderzoek
uiterst ongunstig uitvalt, is het bijna altijd mogelijk voldoende gezonde
zaadcellen te vinden voor ICSI. Als we over vormafwijkingen van zaadcellen
spreken, bedoelen we dat de zaadcellen niet in staat zijn op eigen houtje de
eicel te bevruchten; dit heeft meestal echter niets te maken met de genetische
inhoud van de zaadcellen.
Bij kinderen die geboren zijn na ICSI zien we weliswaar een kleine toename van
genetische afwijkingen. Het betreft hier meestal afwijkingen van de geslachtschromosomen.
Deze toename heeft niets te maken met de techniek van
bevruchting zelf, maar is het gevolg van het feit dat onvruchtbaarheid bij een
klein deel van de koppels een genetische achtergrond heeft. Indien dit aspect
voor u van toepassing zou zijn, zal de arts dit tijdens de vooronderzoeken met
u bespreken.
Bij ICSI wordt de zaadcel met een
fijne naald in de eicel geïnjecteerd.
Medisch begeleide voortplanting 11