Medisch begeleide voortplanting - UZ Gent

Gebruik van donormateriaal in
medisch begeleide voortplanting
1 Inseminatie met donorsperma
Vroeger werd inseminatie met donorsperma als een mogelijke behandeling voor
onvruchtbaarheid voorgesteld als de man geen zaadcellen had of de kwaliteit
ervan zo slecht was, dat een zwangerschap met eigen sperma uitgesloten was.
Dankzij de ontwikkeling van ICSI, TESE en MESA, gebeurt het nog uiterst zelden
dat deze behandeling ter sprake wordt gebracht. In andere en zeldzame gevallen
kan inseminatie met donorsperma aangewezen zijn om erfelijke ziekten bij
het kind te voorkomen. Ten slotte biedt het ook de mogelijkheid aan lesbische
koppels en alleenstaande vrouwen om hun kinderwens te vervullen. Het spreekt
vanzelf dat een dergelijke behandeling enkel wordt toegepast na grondig overleg
en voorlichting en op uitdrukkelijk verzoek van het koppel. Vooraf heeft ook een
gesprek plaats (counseling) met de fertiliteitsconsulente over de psychologische
aspecten van deze behandeling.
Meestal gebeuren de inseminaties in een spontane cyclus. Het vruchtbare ogenblik
wordt bepaald door middel van echografie en/of hormonaal bloedonderzoek.
De inseminatie wordt uitgevoerd door het sperma, na voorbereiding in het
labo, met een katheter in de baarmoederholte te brengen (zie 1. Intra-uteriene
inseminatie). Als zwangerschap na een zestal cycli uitblijft, wordt verder onderzoek
verricht naar de vruchtbaarheid van de vrouw. Indien we geen afwijkingen
vaststellen, worden de inseminaties hernomen. Om de kans op zwangerschap
te verhogen, kan vanaf dat ogenblik de eicelrijping lichtjes worden gestimuleerd.
We passen hetzelfde toe als de eisprong achterwege blijft of wanneer het ogenblik
van de eisprong zeer wisselend is. Wanneer ook deze methode faalt, kan op
verzoek van het koppel en na minstens twaalf inseminaties worden overgegaan
tot IVF/ICSI met donorsperma.
Indien u in aanmerking komt voor een behandeling met donorsperma (KID),
wordt een fenotypekaart ingevuld die als basis wordt gebruikt om een donor te
selecteren. Hierop worden bloedgroep, lengte, haarkleur en kleur van de ogen
bepaald.
Het sperma dat voor donorinseminatie wordt gebruikt, is afkomstig van gezonde
donoren met een normale spermakwaliteit. Dit sperma wordt ingevroren en pas
gebruikt nadat bij de donor met zekerheid is vastgesteld dat hij geen drager is
van HIV of het hepatitis B- en C-virus. Onze dienst werkt met een Belgische
donorbank, beheerd door de afdeling Endocrinologie en Andrologie van het UZ
Gent, die verantwoordelijk is voor de selectie van de donoren en dekwaliteit
van het donorsperma. Hiermee bedoelen we dat de donor niet belast is met
opspoorbare erfelijke afwijkingen en dat het sperma vrij is van overdraagbare
infectieziekten.
Een meer uitgebreide brochure betreffende KID zal u overhandigd worden indien
deze behandeling bij u effectief ter sprake komt.
2 IVF met donoreicellen
Om een beroep te kunnen doen op eicellen van een andere vrouw om een zwangerschap
tot stand te brengen, gelden de volgende voorwaarden:
• aangeboren afwezigheid van eicellen,
• vroegtijdige menopauze (vroegtijdig verlies van de reserve aan eicellen),
• afwijkingen van de eicellen,
• erfelijke belasting.
De leeftijdgrens voor een IVF/ICSI-behandeling met donoreicellen in ons centrum
is 45 jaar. In tegenstelling tot de gift van sperma is eiceldonatie een ingrijpende
procedure waardoor het aanbod aan eiceldonoren zeer beperkt is. Het
probleem wordt nog bemoeilijkt door het feit dat, in tegenstelling tot sperma,
geschonken eicellen niet kunnen ingevroren worden, zodat de behandeling van
de donor en acceptor van eicellen gelijktijdig moet verlopen.
Eiceldonatie is zoals spermadonatie in principe anoniem. In bepaalde gevallen
kan ook gekende eiceldonatie worden overwogen. Sporadisch en op onvoorspelbare
tijdstippen melden zich in ons centrum spontaan vrouwen aan voor
schenking van eicellen. Dit aanbod is echter onvoldoende om aan de vraag naar
eicellen te voldoen. Daarom is het aanbevolen zelf een donor aan te brengen.
Wanneer twee of meerdere koppels die voor eiceldonatie in aanmerking komen
een donor aanbrengen worden de eicellen van de donoren anoniem ingeruild
zodat de acceptor en de donor de herkomst en de bestemming van de eicellen
niet kennen. Dit wordt wisseldonatie genoemd. Als een vrouw een beroep wenst
te doen op eiceldonatie, zal zij samen met haar partner eerst een uitgebreid
24 Medisch begeleide voortplanting Medisch begeleide voortplanting 25