Signalen nader bekeken. Onderzoek naar ... - Huiselijk Geweld

Hoofdstuk 1 Probleemverkenning en definiëring
Inleiding
In hoofdstuk 1 beschrijft de projectgroep de definities van huiselijk geweld, de slachtoffers en
gevolgen van het ‘huiselijk geweld’. Vervolgens wordt het onderzoeksprobleem beschreven en
aansluitend formuleert de projectgroep de probleemstelling en worden de projectdoelen en de
doelgroepen genoemd.
1.1 Beschrijving huiselijk geweld
Wat verstaan we onder ‘huiselijk geweld’? Daarvoor hanteren we de definitie van huiselijk geweld
zoals deze is opgenomen in de Raamovereenkomst, deze Raamovereenkomst is te raadplegen op de
website: www.ashgz.nl, tussen onze opdrachtgever ASHGZ en de ketenpartners. Definitie: ‘Geweld
dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer is gepleegd. Onder geweld wordt de
aantasting van de persoonlijke integriteit verstaan met daarbij een onderscheid tussen psychisch en
lichamelijk (waaronder seksueel) geweld. De huiselijke kring van het slachtoffer bestaat uit
(ex)partners, gezinsleden, familieleden en huisvrienden. Het begrip ‘huiselijk’ betreft hier de relatie
tussen dader en slachtoffer en niet de ‘locatie’ 1 .
‘Huiselijk geweld’ is de meest voorkomende geweldsvorm in onze samenleving. Bij geen enkele
geweldsvorm vallen zo veel slachtoffers als bij ‘huiselijk geweld’.
In Nederland is meer dan een kwart van de bevolking (in een bepaalde periode of meerdere perioden
van zijn of haar leven) wekelijks of dagelijks slachtoffer (geweest) van huiselijk geweld. ‘Huiselijk
geweld’ is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer wordt gepleegd. Anders
dan bij andere geweldsvormen, maken slachtoffer en pleger deel uit van elkaars leefomgeving.
Daardoor ligt ook de recidive zo hoog. Altijd speelt er, behalve de slachtoffer/ plegerrelatie, nog een
andere relatie mee; die van partner, die van ouder en kind, die van broer en zus, die van huisvriend.
‘Huiselijk geweld’ komt voor in alle maatschappelijke milieus en binnen alle culturen.
Als een mens zich ergens veilig moet voelen dan is dat wel in de eigen privé-omgeving. En toch is de
kans dat men juist daar slachtoffer wordt van geweldgebruik groter dan in de publieke ruimte 2 .
1.2 Slachtoffers en gevolgen
Uit de profielanalyse van slachtoffers blijkt dat ruim 76% van het vrouwelijke geslacht is. De meeste
slachtoffers (50,4%) zijn tussen de 25 en 45 jaar. Bij seksueel geweld echter is ruim 20% van de
slachtoffers tussen de 0 en 12 jaar en 23% tussen de 12 en 18 jaar 3 . Uit recent onderzoek blijkt dat
kinderen die opgroeien in een sfeer van huiselijk geweld, zelfs als zij niet direct het slachtoffer zijn,
aanmerkelijk vaker problemen hebben of probleemgedrag vertonen dan andere kinderen. 4 Deze
kinderen kunnen depressief worden, gaan slechter presteren op school of spijbelen. Maar ook
vertonen zij eerder crimineel en gewelddadig gedrag dan andere kinderen en hebben een grotere
kans als volwassene gewelddadig gedrag ‘op te zoeken’, als pleger of als slachtoffer. In het gezin
wordt de basis gelegd voor waarden als respect en tolerantie, voor normen die verband houden met
sociaal acceptabele manieren om emoties te hanteren. Voor een kind dat dit niet krijgt, is het moeilijk
zijn positieve competenties tot ontwikkeling te brengen 5 .
Zoals uit bovenstaande cijfers valt af te leiden is 76% van de slachtoffers van het vrouwelijke geslacht.
Mishandelde vrouwen bezoeken bijna twee keer zo vaak de huisarts met allerlei onverklaarbare
klachten, en gebruiken drie tot zeven keer meer pijnstillers. Deze klachten kunnen gezien worden als
een vorm van communicatie waarmee een signaal afgegeven wordt. Huisartsen herkennen dit
probleem onvoldoende en krijgen hierin nauwelijks scholing 6 . Ook het probleemgedrag van kinderen
kan een signaal van huiselijk geweld zijn. De vraag is echter of deze signalen opgepakt worden en
wat er vervolgens mee wordt gedaan.
1 Definitie van het ministerie van Justitie, zie de nota “Privé Geweld - Publieke Zaak”, Een nota over de gezamenlijke aanpak
van huiselijk geweld van het ministerie van Justitie, Den Haag, april 2002
2 nota “Privé Geweld - Publieke Zaak” van het ministerie van Justitie en het onderzoek “Huiselijk geweld, aard, omvang en
hulpverlening” van Bureau Intomart.
3 http://www.huiselijkgeweld.nl/doc/feiten/huiselijkgeweldsept 2006.pdf
4 nota “Privé Geweld - Publieke Zaak” van het ministerie van Justitie en het onderzoek “Huiselijk geweld, aard, omvang en
hulpverlening” van Bureau Intomart.
5
nota “Privé Geweld - Publieke Zaak” van het ministerie van Justitie en het onderzoek “Huiselijk geweld, aard, omvang en
hulpverlening” van Bureau Intomart.
6
http://www.huiselijkgeweld.nl/feitencijfers/huisarts_partnergeweld.html
1