deJacobsstaf 79 - Santiago

elen te zien zijn zoals de Emmaüsgangers en
de twijfel van Thomas.
Van de tiende tot de vijftiende eeuw was er
een scriptorium in het klooster gevestigd:
een ruimte waar monniken teksten en boeken
overschreven en vertaalden. Het oudst
bewaard gebleven handschrift stamt uit
928. Helaas zijn in de negentiende eeuw veel
manuscripten verloren gegaan toen de monniken
door overheidsingrijpen gedwongen
werden Santo Domingo de Silos (tijdelijk)
te verlaten. Slechts veertien ervan zijn in het
klooster zelf nog terug te vinden. Gelukkig
zijn veel van de andere handschriften terechtgekomen
in gerenommeerde bibliotheken als
de Bibliothèque Nationale in Parijs en de British
Library in Londen. In deze laatste ligt
het beroemdste manuscript van het klooster:
een met miniaturen versierd commentaar op
de Apocalyps van de Spaanse monnik Beatus
van Liébana, dat door de monniken tussen
1080 en 1109 werd gekopieerd.
Rap tempo
De bel voor de avondmaaltijd bracht mij
weer in het heden. Ik liep van mijn kamer
naar de eetzaal voor de gasten, waar zij gescheiden
van de monniken de maaltijden gebruiken.
In totaal
waren acht bezoekers
aanwezig: allen
mannen, overnachten
in het klooster
is niet toegestaan
voor vrouwen. De
gastenbroeder ging
ons voor in gebed en zegende de maaltijd.
Ik werd aan een tafel geplaatst bij drie andere
mannen. Allen waren Spanjaarden en
afkomstig uit Madrid en Barcelona. Ze kwamen
naar het klooster om de hectiek van de
grote stad te ontvluchten en tot rust te komen.
De gangen werden in rap tempo opgediend.
– 19 –
DE JACOBSSTAF 79
Mijn tafelgenoten hadden zich al helemaal
aangepast aan deze snelheid en aten stevig
door. Na afloop wilde ik mijn servet bij het
bord achterlaten. Dat was niet de bedoeling.
Een van de mannen aan tafel wees mij een
kastje aan dat bij de deur hing, en dat uit
allerlei vakjes bestond. Ik begreep dat de servetten
hergebruikt werden en dat ik die van
mij in het vakje met mijn kamernummer kon
leggen. Wat een eenvoudig en efficiënt systeem!
Amerikaanse hitlijst
Een kwartier na het avondeten was het al tijd
voor de completen, het laatste getijde van de
dag. De diverse getijden zijn het ankerpunt
waar het dagelijkse leven van de monniken
om draait. En niet alleen voor hen, ook voor
de gasten wordt het verblijf in het klooster bepaald
door deze gebeden. De gebedsdiensten
worden in het gregoriaans gezongen in de bij
het klooster behorende kerk. Ik nam plaats
in de sober uitgevoerde kerk en genoot van
de stilte die ik tijdens de laatste weken op de
camino niet meer zo ervaren had. Plotseling
hoorde ik achter mij de monniken naderbij
komen waarna zij plaatsnamen in het koor.
Het gebed werd ingezet. De psalmen en de
antifonen werden
loepzuiver gezongen;
ik durfde bijna
niet te ademen
om deze muziek
van de stilte maar
niet te verstoren.
Na afloop zegende
de abt zijn broeders en de gasten met wijwater
voor een goede nachtrust, waarna de
monniken nauwelijks hoorbaar weer de kerk
verlieten.
Het vermelden waard is dat de gregoriaanse
zang van de benedictijnen van Silos zonder
vooropgezette bedoeling wereldberoemd is
‘De gangen werden in rap tempo
opgediend. Mijn tafelgenoten hadden
zich al helemaal aangepast aan
deze snelheid en aten stevig door.’