deJacobsstaf 79 - Santiago

Flarden
Matamoros en matajudíos
In de Jacobsstaf nr. 76 werd verhaald over
de wonderbaarlijke redding door de Heilige
Maagd van een jongeling van de dood door
ophanging in het plaatsje Villalcázar de Sirga.
Een bijna identieke gebeurtenis zoals die
zich ook heeft afgespeeld in Santo Domingo
de la Calzada. De bron van het verhaal in
Villasirga was vers 355 uit Las Cantigas van
Alfonso X. Maar in vers 229 treedt onze
Heilige Maagd ook in een ander opzicht
handelend op, want daarin wordt verhaald
dat ‘zij een aantal Moren met blindheid slaat
die de kerk willen vernielen’. Dus zowel onze
Heilige Jacobus, de matamoros, als de Heilige
Maagd lieten zich niet onbetuigd als het
erom ging de Moren te weerstaan.
Maar wat dan te denken van de plaatsnaam
Castrillo de Matajudíos? Het plaatsje ligt vlak
bij de Camino Francés tussen Castrojeriz en
Itero del Castillo, 35 kilometer voor Villalcázar
de Sirga. Een castrillo is een klein garnizoen
en matajudíos is jodendoder, dus het
plaatsje heet letterlijk vertaald ‘garnizoen van
de jodendoders’. Dat vond ik op zijn zachtst
gezegd nogal opmerkelijk. Maar ik wilde wel
weten waaraan het dorp zijn omineuze naam
te danken had. Ik legde mijn bevinding voor
– 21 –
DE JACOBSSTAF 79
Huub Willems
aan Jan Galjé die op zijn beurt de kwestie
voorlegde aan Mireille Madou, die aanvankelijk
ook verbaasd was over een dergelijke
plaatsnaam. Maar zij kwam erachter dat
mata een verbastering is van mota* en dat is
een ‘kleine heuvel’. Dus we hebben het over
een klein garnizoen gelegen op een kleine
heuvel waar joden woonden. Hiermee komt
de naam van het gehucht Castrillo de Matajudíos
in een heel ander en veel onschuldiger
perspectief te staan! @
Foto: Huub Willems
* In de vroege middeleeuwen werden in de Lage Landen heuveltjes
aangelegd en ingericht als verdedigingswerk. In Zeeland zijn
ze nog te zien en worden ze vliedberg genoemd. De oorspronkelijke
benaming was ‘motte’.