De positie van de hbo-verpleegkundige binnen de algemene ... - StAZ

Enkele opleidingsfunctionarissen en managers in ziekenhuizen achten het noodzakelijk dat
expliciet resultaatgebieden worden benoemd, waarin verpleegkundigen in de functies op
niveau 5 zich onderscheiden van die op niveau 4. Dit gebeurt nu slechts in een minderheid
van de functiebeschrijvingen. Alleen bij hoge uitzondering wordt daarbij vermeld welke
mogelijkheden, bijvoorbeeld uitgedrukt in tijd of formatieruimte, verpleegkundigen hebben
om te kunnen werken aan deze resultaatgebieden. Over de noodzaak daarvan lopen de
meningen uiteen. Sommige informanten vinden dat hbo-verpleegkundigen zelf de
omstandigheden moeten kunnen scheppen om de gewenste resultaten te behalen.
Is het wel hbo-niveau?
In deze paragraaf hebben we de verpleegkundige niveau 5, de senior verpleegkundige en
de zorgcoördinator beschouwd als verpleegkundige functies op hbo-niveau. Strikt genomen
is dat voorbarig. Immers de functienaam en het gegeven dat deze functies zijn
gepositioneerd boven die van algemeen verpleegkundige zeggen in principe nog niet zo
veel over de functie-inhoud en dus evenmin over het functieniveau.
De vraag in hoeverre daadwerkelijk sprake is van hbo-niveau, is moeilijk eenduidig te
beantwoorden. Een absolute standaard ontbreekt. Voor dit onderzoek zijn uit de weergave
van de kwalificatie verpleegkundige niveau 5 in ‘Gekwalificeerd voor de toekomst’ en de
uitwerking daarvan in ‘Met het oog op de toekomst’ indicatoren voor hbo-niveau afgeleid.
Wanneer we deze naast de functiebeschrijvingen van ziekenhuizen leggen – de vergelijking
wordt uitgebreid beschreven in hoofdstuk 3 – blijkt dat:
a. de functies verpleegkundige niveau 5, senior verpleegkundige en zorgcoördinator in
alle gevallen meerdere elementen op hbo-niveau bevatten;
b. de inhoud van de functiebeschrijvingen varieert, zowel wat betreft de inhoudelijke
accenten die worden gelegd als wat betreft het niveau. De taakomschrijvingen
wijzen bijvoorbeeld op verschillen in verantwoordelijkheid en gevraagde ‘diepgang’;
c. de functie-inhoud zelden of nooit alle indicatoren van hbo-niveau uit ‘Gekwalificeerd
voor de toekomst’ en ‘Met het oog op de toekomst’ omvat.
Deze bevindingen geven geen aanleiding om de term ‘functies op hbo-niveau’ te laten
vervallen (a), maar de verscheidenheid (b) en in zekere zin ‘onvolledigheid’ (c) van de
functies moeten daarbij wel in het achterhoofd worden gehouden.
De geïnterviewde ziekenhuizen beschouwen in ieder geval de functies wel op hbo-niveau.
Op dezelfde wijze als hierboven beschreven, is nagegaan in hoeverre de functie van
verpleegkundige op niveau 4 - ook algemeen verpleegkundige, verpleegkundige 2e
functieniveau of (zonder andere aanduiding) verpleegkundige genoemd - elementen bevat
op hbo-niveau. Dit blijkt niet of nauwelijks het geval, behalve in de ‘waarnemende sfeer’: de
verpleegkundige moet nogal eens, bij afwezigheid van een leidinggevende of een
verpleegkundige op niveau 5 als ‘oudste van dienst’ coördinerende werkzaamheden kunnen
verrichten.
Net als bij de functies op niveau 5 verschilt de inhoud van de beschrijving van de functie
verpleegkundige niveau 4 per ziekenhuis, o.m. wat betreft de mate van de gevraagde
verantwoordelijkheid en deels ook naar niveau van de taken. Taken die soms wel en vaker
niet expliciet worden genoemd hebben bijvoorbeeld betrekking op het coördineren van
multidisciplinaire samenwerking rondom (toegewezen) patiënten, de verantwoordelijkheid
voor overdracht van deze patiënten naar andere afdelingen en externe instellingen en het
verlenen van (hoog)complexe zorg (slechts een enkele maal wordt de term verpleegkundige
zorg in niet-standaard situaties in dit verband gebruikt).
16