De positie van de hbo-verpleegkundige binnen de algemene ... - StAZ

Andere verhouding tussen breed en werkveldspecifiek: 2-jarige uitstroomvarianten
Als reactie op de onvrede over de breedte van de opleiding (zie onder andere Den Boer en
Hövels, 2004) hebben de hoge scholen er voor gekozen om de hbo-v opleiding anders in te
richten. In de eerste twee jaar van de opleiding komen alle werkvelden aan de orde. Aan
het eind van het tweede jaar kiest de student voor één van de volgende uitstroomvarianten:
de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ), de Algemene Gezondheidszorg (AGZ) of de
Maatschappelijke Gezondheidszorg (MGZ). Enkele hogescholen hebben hun curriculum al
aangepast aan deze ontwikkeling; de meeste opleidingen hebben vergevorderde plannen
hiertoe.
Tijdens de interviews met opleidingsfunctionarissen en managers van ziekenhuizen is
gevraagd wat zij vinden van de ontwikkeling om de opleiding te verdelen in 2 jaar breed en
2 jaar werkveldspecifiek.
Een 40-tal (75%) ziekenhuizen is voorstander van deze ontwikkeling. Zij verwachten
hierdoor meer diepgang in het werkveld. Ook schept het ruimte voor een grotere
praktijkcomponent in de opleiding. Van deze 40 geven 25 expliciet aan dat binnen de AGZvariant
wel de breedte moet worden vastgehouden, maar vanuit de context van het
ziekenhuis bezien. In de ziekenhuizen vind je uiteindelijk alle patiëntencategorieën terug en
in het kader van de ketenzorg zijn ook andere werkvelden van belang.
Er zijn 6 (11%) ziekenhuizen die liever de huidige breed gekwalificeerde hbo-v’er willen
behouden. De meeste van deze ziekenhuizen zijn onderdeel van een organisatie die ook
andere werkvelden omvat. De geïnterviewden in deze ziekenhuizen verwachten dat breed
opgeleide hbo-v’ ers de uitwisseling van personeel of van kennis binnen de organisatie
vergemakkelijken. In enkele ziekenhuizen bestaat met name behoefte aan een generalist
op hbo-niveau in verband met het transmuraal werken. In één ziekenhuis wordt de wens
uitgesproken dat er naast de drie uitstroomvarianten GGZ, AGZ en MGZ een
uitstroomvariant komt die is toegesneden op een dergelijke generalist.
Enkele informanten merken op dat het in de nieuwe opleidingsstructuur van belang is dat
studenten binnen de eerste 2 jaar in alle werkvelden stage hebben gelopen. Anders is het
voor hen niet goed mogelijk om een keuze voor een werkveld te kunnen maken.
Onvrede over de herkenbaarheid van de werkvelden binnen de kwalificatiestructuur en over
de inzetbaarheid van hbo-verpleegkundigen heeft niet alleen geleid tot een nieuwe opzet
van de hbo-v opleiding, maar in samenhang hiermee ook tot het beschrijven van
werkveldspecifieke beroepscompetenties voor de (hbo-)verpleegkundige. De
brancheorganisaties GGZ Nederland en de Landelijke Vereniging voor Thuiszorg (LVT)
hebben zelf voor hun eigen setting beroepscompetenties beschreven.
De Nederlandse Federatie van Universitair medische centra (NFU,voorheen VAZ) was een
project begonnen met het beschrijven van specifieke academische competenties voor hboverpleegkundigen.
Uiteindelijk is aan dit project landelijk geen uitvoering gegeven. De
branchevereniging voor verpleeg- en verzorgingshuizen, Arcares, is experimenten gestart
met een differentiatie ouderenzorg op hbo-niveau. Hierover vindt overleg plaats met de
HBO-raad. De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) heeft een
beroepscompetentieprofiel voor de basisverpleegkundige beschreven. In tegenstelling tot
de andere genoemde branches is dit beroepscompetentieprofiel niet specifiek voor
niveau 5.
De meeste ziekenhuizen geven aan ook behoefte te hebben aan een landelijk kader, een
“beroeps”competentieprofiel voor de hbo-verpleegkundige binnen de AGZ. Het huidige
ongedeelde beroepsprofiel voor de verpleegkundige geeft hen onvoldoende steun om in te
schatten wat de ‘h‘ van hbo nu precies is.
40