VERSLAGEN DAG VAN HET LITERATUUR ONDERWIJS

Resultaten onderzoeksvraag 1
Gaandeweg het project is naar voren gekomen dat
er een groot verschil bestaat tussen de schriftelijke
reacties van leerlingen en de manier waarop ze over
het project praten. Mede door technische storing
binnen de onderzoeksapparatuur is geen goed
resultaat aan te duiden. Een goede vertaling van de
resultaten van onderzoek op schrift kan hierdoor dus
ook niet gegeven worden. Het is van belang eveneens
te kijken naar gedragingen en uitspraken van de
leerlingen. Die zijn over het algemeen zeer positief, in
tegenstelling tot de schriftelijke reacties.
Resultaten onderzoeksvraag 2
Bij de docenten zijn lesobservaties verricht. Hoe werd
de aanpak in de praktijk gebracht? En hoe hebben de
docenten de uitvoering ervan ervaren? Bij aanvang
was één van de schoolleiders kritisch en stelde het
rendement van de aanpak in twijfel. Uiteindelijk zijn
de klassen wel gaan lezen en is de methode met veel
enthousiasme ontvangen. Zelfs de conciërge is aan het
lezen geslagen.
Resultaat onderzoeksvraag 3
‘Harde’ cijfers zijn door het slecht functioneren van
onderzoeksapparatuur niet beschikbaar. Mondelinge
reacties van het onderwijspersoneel, het management
en de leerlingen van de pilotscholen laten zien dat
er positieve resultaten zijn geboekt. De gerichte
leesvaardigheid is vergroot. De klassen zijn rustiger en
geconcentreerder en de interactie tussen leerlingen
onderling en tussen leerlingen en docenten is
verbeterd. Het initiatief van de leerlingen om ook
buiten de leessessies te gaan lezen is tevens één van
de positieve gevolgen van de aanpak. Een leerlinge
bevestigt dit: ‘Ik las niet vaak, maar door dit half uur
lezen ben ik ook in de vakantie gaan lezen. Of ik nam
het boek mee naar huis en ging het verder lezen.’
Resultaten onderzoeksvraag 4
De eerste reactie onder docenten en schoolleiders was
terughoudendheid ten aanzien van de invoering van
het vrije lezen. Bang dat het project niet zou slagen of
dat er chaos in de klas ontstaat; dat waren de emoties.
Daarnaast is het moeten uittrekken van tijd van de
eigen les om ruimte te maken voor een half uur lezen
niet erg aantrekkelijk voor docenten. Maar de positieve
resultaten zijn zichtbaar: de leerlingen zijn rustiger,
enthousiaster en de onderlinge communicatie een
stuk beter. Het is wennen, maar achteraf blijkt het een
nuttig project. Een zwak punt is de coördinatie van de
verwerkingsopdrachten. Ze eisen een duidelijke regie,
worden niet als erg zinvol geacht en ze vragen goede
samenwerking en taakverdeling tussen docenten en
schoolleiding. De knelpunten lijken niet op te wegen
tegen de genoemde voordelen.
1 HOE KRIJG JE JONGEREN AAN HET LEZEN?
Resultaat onderzoeksvraag 5
Docenten en schoolleiding vinden het belangrijk dat
het Vrij lezen schoolbreed wordt ingevoerd. Volgens de
projectcoördinatoren zijn de volgende zaken belangrijk:
– Het kost tijd en energie om de veranderingen door
te voeren. Pas als je verzekerd bent van de juiste
omstandigheden ontstaat de mogelijkheid tot een
positieve uitwerking van de aanpak.
– Je hebt een kartrekker nodig qua kennis
van jeugdliteratuur die zicht heeft op het
boekenaanbod en die de collectie kan uitbreiden.
– Vakoverstijgend werken wordt gestimuleerd door
dit project.
– Vrij lezen is een goede reclame voor de school
naar ouders en basisscholen.
– Bij ziekte/vervanging heeft het leesproject geen
prioriteit; hier moet alertheid optreden.
Conclusie
Er kan niet makkelijk een conclusie getrokken worden
met betrekking tot de effectiviteit van de aanpak.
Daarvoor lopen de reacties te ver uiteen. Op basis
van effectmetingen is een significant verschil tussen
de leesvaardigheid bij aanvang en na afloop van het
project niet zichtbaar. Echter, alle betrokkenen aan het
project, leerlingen, schoolleiding en docenten, zien wel
degelijk effecten. Uitleencijfers van bibliotheken zijn
enorm gestegen, leerlingen die lezen nemen vaker een
boek ter hand en beleven daar plezier aan. Klassen zijn
rustiger en dat heeft een positief effect op het gedrag.
Voor het aanvragen van het pakket ‘Vrij lezen in beeld,
woord en uitvoering’ – bestaande uit twee dvd’s en
een boekje over de aanpak Vrij lezen – gaat u naar:
http://www.cps.nl/nl/Diensten/Publicaties/Publicaties-
Zoeken/Onderzoek.html?pid=Vrij%20lezen
13