VERSLAGEN DAG VAN HET LITERATUUR ONDERWIJS

De Boekenweek op school
Door Julia Visser
Presentator: Jeroen S. Rozendaal
Sprekers: Piet Calis, Rindert Kromhout, Coen
Peppelenbos
De vraag die in deze workshop centraal staat is: Wat
zou je nu kunnen doen met de Boekenweek en het
Boekenweekthema? In 2011 zal het thema Geschreven
portretten zijn. Dit thema is goed vertegenwoordigd
onder de gasten. De eerste is Rindert Kromhout, hij
heeft Soldaten huilen niet geschreven, een op feiten en
bestaande personen gebaseerde roman. De andere
gast is Piet Calis, die twintig jaar van zijn leven heeft
gewijd aan het beschrijven van het leven van Joost
van den Vondel. De workshop wordt geleid door Coen
Peppelenbos die een achtergrond heeft als schrijver,
criticus en docent.
Piet Calis vertelt allereerst over zijn achtergrond
in het onderwijs. In 1984 heeft hij voor het laatst
lesgegeven, hij kon eerder stoppen door succes met
zijn boekenverkoop. Calis benadrukt zijn liefde voor
literatuur en de noodzaak van het literatuuronderwijs.
‘Je kunt van het lezen zwanger worden, alleen komt
er dan geen kind uit. Je kunt het écht beleven!’ Na
deze woorden vol passie breekt Peppelenbos in met de
vraag waarom Piet Calis een groot deel van zijn leven
aan Vondel heeft besteed. Calis legt uit dat hij zijn
1800 pagina’s heeft geschreven omdat hij zich erover
verbaasde dat er nog geen biografie van Vondel was
na 1950. Hij kreeg toegang tot o.a. personen, brieven
en zeventig pamfletten die tegen Vondel gepubliceerd
werden. Calis legt uit dat hij zich aangetrokken voelt
tot de barokke elementen in het leven van Vondel.
In geuren en kleuren vertelt hij over het brengen van
verhalen voor de klas om interesse en nieuwsgierigheid
bij leerlingen te wekken.
Peppelenbos doet een korte peiling in het publiek:
‘Wordt er eigenlijk nog Vondel gedoceerd?’ Een
enkele hand gaat omhoog, reden voor Calis om
een tweede vurig betoog te beginnen over de
noodzaak om middels biografieën en geschiedenis
leerlingen te stimuleren om te lezen. Al snel komt
de conclusie dat wanneer biografieën worden
gepresenteerd in de klas, deze simultaan moeten
lopen met achtergrondinformatie uit de geschiedenis.
Bijvoorbeeld voor een beter begrip van de biografie
2 LITERATUUR IN DE KLAS EN DAARBUITEN
van Vondel zou er, volgens Calis, aandacht moeten
worden besteed aan informatie over o.a. oud
Amsterdam en de strijd rond Troje. ‘Maar’, benadrukt
Calis, ‘dit is ook echt leuk om te vertellen.’
Na deze bemoedigende woorden vraagt Peppelenbos
wat Calis ervan vond dat hij kort werd genoemd in
een werk van Jan Wolkers. Wolkers beschrijft namelijk
hoe Calis en zijn vrouw eens bij hem langskwamen en
zorgde voor een verlangen naar overspel bij Wolkers
zelf. Calis reageert verrast en zegt niet te weten waar
Peppelenbos het over heeft. Hij kan er hartelijk om
lachen en zegt: ‘Zo is het leven, vol verrassingen,
waarover ik net al vertelde.’
Peppelenbos richt zijn aandacht nu op Kromhout.
Op het scherm verschijnt de voorkant van zijn boek
Soldaten huilen niet. Kromhout gaat erbij staan en
vertelt dat de aanleiding tot het schrijven van het boek
lag bij het eer willen betonen aan een manier van
leven. Hij vertelt in het kort het verhaal van Quentin,
Julian en hun jongere zusje Angelica. Zij waren de
kinderen van de schilderes Vanessa Bell. Vanessa
en haar zus Virginia Woolf waren centrale figuren in
de Bloomsbury Group, een bonte verzameling van
voornamelijk kunstenaars die woonden en werkten in
Engeland in de jaren twintig en dertig van de vorige
eeuw. Quentin wordt schrijver onder de leermeesteres
Virginia Woolf, Julian is communist en gaat vechten in
de Spaanse Burgeroorlog. Het boek wordt beschreven
vanuit Quentin over de twaalf jaren die aan Julians
vertrek voorafgaan.
Kromhout wil overgaan naar een zelfgemaakte
powerpointpresentatie, maar maakt eerst de brug naar
het onderwijs. Kromhout vertelt dat hij vroeger op de
mavo zat en een leraar had die hem het gevoel gaf
dat, bijvoorbeeld, Vondel saai was. Toen hij zelf een
kinderboek had geschreven, ontmoette hij een vrouw
bij een uitgeverij. Die vrouw besloot z’n boek niet uit
te geven, maar gaf hem het advies om de cultuur in
te duiken. Hij moest concerten en theater bezoeken.
Vanuit die stimulans is zijn kunstliefde geboren.
Kromhout sluit deze anekdote af met: ‘Ik hoop dat
alle jongeren tenminste één iemand ontmoeten zoals
zij. Lees, kijk, luister!’ Kromhout voegt de daad bij het
woord en start de powerpointpresentatie. De meest
19