VERSLAGEN DAG VAN HET LITERATUUR ONDERWIJS

Nijhoff
Hoewel veel dichters de klassieken onbewust meenemen
in hun werk, heeft dichter K. Michel al eens bewust enkele
gedichten bewerkt. ‘Ik heb eerder werk van Gorter en
Nescio bewerkt, puur om hun werkwijze te fileren en te
kijken hoe hun techniek werkt.’ Voor Nu u! maakte hij een
variant op ‘Impasse’ van Nijhoff. Nijhoff schreef zijn eerste
versie in 1935, zijn tweede een jaar later. ‘Ik dacht: als hij
het kan, kan ik het ook,’ aldus Michel. ‘Het tafereel speelt
zich af tussen twee mensen die samen in een keuken
staan. Opvallend is dat de twee gedichten heel anders
eindigen. Ik ging het gedicht fileren en maakte een
tweede versie, waarin ik de fluitketel die ook in de keuken
staat aan het woord laat.’
tussen
twee keukens
tussen twee sonnetten
tussen
daar en hier
hem en haar
(eerste twee strofen uit het gedicht ‘Onder het
tuimelraam’ van K. Michel, geciteerd uit: Nu u!)
Vergeten woorden
Klassieke gedichten kunnen zaken belichten die
leerlingen vandaag de dag niet meer kennen. Een
docente uit het publiek vraagt zich af of Michel er over
nagedacht heeft dat veel leerlingen niet meer weten
wat een fluitketel is. Had hij daar geen rekening mee
kunnen houden bij het herschrijven? Michel is verbaasd:
‘Ik kan me helemaal niet voorstellen dat leerlingen
niet meer weten wat een fluitketel is.’ Er ontspint zich
een discussie over vergeten woorden en het opnieuw
tot leven brengen van woorden die dreigen te
verdwijnen. Van Gogh heeft daar ook een voorbeeld
van: ‘Ik schreef ooit een gedicht over de buzzer. Toen
ik het schreef, wist niemand nog wat het was, toen
het gedicht eenmaal uitkwam, was de buzzer alweer
verdwenen. Zo snel kan het gaan.’ Michel vindt dat
gedichten hier een rol in kunnen spelen: ‘Gedichten
kunnen ook dingen levend houden die anders
vergeten worden. Ik voel een onderwerp voor een
nieuw gedicht opkomen, ik denk dat ik de fluitketel ga
redden.’
Wijzen op traditie
Moet je eigenlijk op de traditie wijzen of kun je het
ook op een impliciete manier gebruiken? Vraagt
Tazelaar zich af. Michel: ‘Volgens mij geef je de traditie
vanzelfsprekend door, doordat je het Nederlands
gebruikt dat je geleerd hebt.’ Volgens Van Gogh is
het de taak van de docent om de traditie over te
brengen. Bruinja voegt toe: ‘Ik geloof dat ik meer een
betrokkenheid wil doorgeven, een soort intensiteit.’
2 LITERATUUR IN DE KLAS EN DAARBUITEN
In de klas
‘Erg interessant allemaal,’ vindt een docent uit het
publiek, ‘maar we zitten vandaag bij de Dag van het
Literatuuronderwijs. Wat kunnen docenten hiermee in
de klas?’ Bruinja doet een suggestie: ‘Laat leerlingen
zelf een gedicht herschrijven. Lees een gedicht als dat
van Van Ostaijen voor, en laat ze een versie schrijven
waarin ze bijvoorbeeld zelf dingen begroeten en
afscheid nemen.’ ‘En vraag vooral de lesbrief op en de
bijbehorende opdrachten van Wintertuin,’ vult Tazelaar
aan. Genoeg materiaal dus om met de poëziecanon
aan de slag te gaan in de klas.
Nu u! in uw klas?
Nu u! bestaat uit een bundel, een theatervoorstelling
en materiaal voor in de klas. De bundel Nu u! is
verkrijgbaar bij de boekhandel en te bestellen op
www.wintertuin.nl. Bij het boek is een lesbrief gemaakt
en diverse opdrachten voor in de klas. Docenten
kunnen dit materiaal opvragen via info@wintertuin.nl.
Nu u! is ook te boeken als poëzievoorstelling op school;
een theatervoorstelling waarin dichters een klassiek
gedicht samen met hun nieuwe versie laten horen.
Het programma wordt aangevuld met livemuziek en
beelden. Kijk voor een speelschema en meer informatie
ook op www.wintertuin.nl.
24