JAARVERSLAG 2011 - Federale Overheidsdienst Justitie - Belgium

INLEIDING
Toen op vrijdag 22 juli 2011 het nieuws van
de aanslagen in Oslo zich verspreidde, was
het moeilijk te voorspellen welke omvang
de crisis in ons land zou aannemen. De
ontroering had natuurlijk de Noorse grenzen
overschreden: de omvang en de brutaliteit
van de dubbele moordpartij en de wreedheid
van de moord op tientallen jongeren die
een voor een uit de weg geruimd werden,
hebben de wereld geschokt. Maar het
eenzame karakter van de terrorist, kind van
het land, en zijn doelstellingen, waarvan
aangenomen wordt dat ze deels religieus
maar niet fundamentalistisch, en deels
ultranationalistisch maar strikt genomen
niet xenofoob zijn, bleken weinig gunstig te
zijn voor de verspreiding van angst.
Meerdere elementen hebben het ontstaan
van een Europese paniekgolf in de hand
gewerkt.
In de eerste plaats is Noorwegen een van
die Noord-Europese regimes dat vaak
als voorbeeld aangehaald wordt voor de
verwezenlijking van zijn democratisch
systeem en voor zijn tolerantiebeleid.
Men zou dus de omgekeerde biotoop
verwachten voor de ontwikkeling van een
persoonlijkheid, zoals die van Anders
Behring BREIVIK. Kortom, als het daar kon
gebeuren waar dat het minst waarschijnlijk
was, waarom zou het dan niet hier bij ons
kunnen gebeuren? Om zijn dodelijke theorie
te motiveren, gebruikte Anders Behring
BREIVIK hoofdzakelijk ultranationalistische
stellingen die in de volledige oude wereld
verdedigd werden door weinig of niet
gewelddadige politieke groeperingen.
foCus 1 pagina 17
1 De aanslagen van 22 juli 2011 in Oslo
Alvorens zijn aanslagen te plegen, had de
terrorist zijn politiek manifest via e-mail naar
diverse organisaties of personen gestuurd
die in Europa publieke opinies verdedigen,
van nationalistisch rechts tot extreemrechts.
De onbekende aard van zijn banden met
deze partners liet de deur open voor iedere
interpretatie inzake internationaal complot.
Tenslotte werd de angst geuit dat een
gestoord persoon, die gefascineerd
werd door deze massamoord en door
de beroemdheid die de dader hierdoor
verworven had (Anders Behring BREIVIK
was immers in enkele uren uit de
anonimiteit getreden en voorpaginanieuws
geworden), zou kunnen proberen zich in
een gelijkaardig avontuur te storten: wat de
Engelstaligen een “copycat” noemen.
DE ROL VAN DE VEILIGHEID VAN
DE STAAT
Na de bekendmaking van de aanslagen
in Oslo werd de Veiligheid van de Staat
overstelpt met informatieve vragen van de
overheid - wat te voorspellen was - , maar
ook van de pers. De media hebben zeer
snel onze dienst gekozen als bevoorrechte
gesprekspartner voor het verslaan van de
Noorse crisis.
Ook al had de Veiligheid van de Staat al
lange tijd efficiënte communicatiemanieren
met haar institutionele schakels -
politieke en gerechtelijke overheid,
controle- en analyseorgaan van de
dreiging, crisiscentrum, buitenlandse
inlichtingendiensten - vastgelegd, toch
moest zij een hiervoor geschikte gedragslijn
inzake het beantwoorden van vragen van
journalisten opstellen. In de allereerste