JAARVERSLAG 2011 - Federale Overheidsdienst Justitie - Belgium

2. IN HET BUITENLAND: TURKS-
KOERDISCHE WERELD
A. Turkse
parlementsverkiezingen
Op 12 juni 2011 vonden in Turkije
parlementsverkiezingen plaats. De
regerende partij “ADALET VE KALKINMA
PARTISI” (AKP) van premier Recep Tayyip
ERDOĞAN hoopte een 2/3 meerderheid
te behalen om zo alleen de grondwet te
kunnen herzien. Dit opzet lukte echter
niet. Hoewel de AKP met bijna 50% van de
stemmen een zeer goed resultaat boekte,
zal men samen moeten werken met de
republikeinse “CUMUHURIYET HALK
PARTISI” (CHP), de ultranationalistische
“MILIYETÇI HAREKET PARTISI” (MHP) of
de pro-Koerdische “BARIŞ VE DEMOKRASI
PARTISI” (BDP).
De oude grondwet dateert van 1982
en werd in de nasleep van de militaire
staatsgreep van 1980 door de toenmalige
legertop opgesteld. Met de hervorming van
de grondwet wil de AKP werk maken van
een verdere democratisering van de Turkse
samenleving. Een bijzondere meerderheid
in het parlement had echter ook de
mogelijkheid gecreëerd om een aantal
aanpassingen te doen die beter in het kraam
van de AKP pasten. Nu er compromissen
gesloten moeten worden met de oppositie
lijkt het minder waarschijnlijk dat een
presidentieel systeem op maat van premier
Recep Tayyip ERDOĞAN zal gerealiseerd
worden.
B. De AKP en het Turkse leger
Sinds de AKP aan de macht is, bestaan
er duidelijke spanningen tussen de partij
Hoofdstuk 2 pagina 37
en het seculiere Turkse establishment,
waarvan het leger één van de voornaamste
pijlers is. In 2011 leidden de spanningen
tot een nooit gezien hoogtepunt toen de
Turkse legertop eind juli collectief ontslag
nam. Het feit dat ook in 2011 heel wat
hoge officieren aangehouden werden in
het kader van hun mogelijke betrokkenheid
bij complotten tegen de AKP regering
was ongetwijfeld één van de belangrijkste
oorzaken van het ontslag. Dat de Turkse
militairen de voorbije jaren enorm veel van
hun macht en aanzien verloren zijn, zal
onderhuids ongetwijfeld ook meegespeeld
hebben. Het feit dat het leger op deze
manier uiting gaf aan haar ongenoegen
en niet via een staatsgreep illustreert mooi
de veranderende machtsverhoudingen in
Turkije.
C. Turkije en de opstand in
Syrië
Turkije heeft de ambitie om een regionale
grootmacht te worden en voert in dit kader
al enkele jaren een politiek van ‘zero
problems with neighbours’. De schokgolf
die de Arabische lente in 2011 teweeg
bracht, zorgde in Ankara dan ook voor
nerveus geschuifel op de regeringsbanken.
Vooral de situatie in Syrië bezorgde Turkije
behoorlijk wat kopzorgen.
In de jaren ’80 en ‘90 was de relatie tussen
Turkije en Syrië ronduit slecht. Turkije
beschuldigde Syrië ervan de terroristische
organisatie “PARTIYA KARKEREN
KURDISTAN” (PKK) onderdak te bieden
en te steunen in haar strijd tegen de Turkse
staat. Toen Syrië in 1998 na serieuze
druk van Turkije Abdullah ÖCALAN het