JAARVERSLAG 2011 - Federale Overheidsdienst Justitie - Belgium

pagina 86 foCus 2
11 september vertegenwoordigde, heeft
ook een invloed gehad op de inlichtingen-
en politiediensten. Zij hebben zich vragen
gesteld bij hun bekwaamheid om dit
soort terroristische actie te analyseren, te
voorkomen of te ontmantelen.
Maar de terroristische organisaties zelf zijn
waarschijnlijk de voornaamste entiteiten
die de impact van 11 september zullen
ondervinden. Meer bepaald de politieke,
diplomatieke, gerechtelijke, militaire reacties
en de reacties van de inlichtingendiensten
op deze aanslagen. Gezien de druk die op
hun activiteiten, hun heiligdommen, hun
netwerken en hun financiën uitgeoefend
wordt sinds deze datum, zullen de
terroristische groeperingen hun bestaans-,
werkings- of vernietigingsmogelijkheden
ernstig verstoord of gehinderd zien.
Is dit zeggen dat terrorisme niet meer
bestaat? Zeker en vast niet. Er zijn trouwens
heel wat tegenvoorbeelden voor handen om
de hardnekkigheid van het fenomeen aan
te tonen (Bali in 2002, Casablanca in 2003,
Madrid in 2004, Londen in 2005, Mumbai
in 2008, Marrakech in 2011). Het soort
dreiging is daarentegen wel veranderd;
de terroristische groepen hebben zich
aan hun nieuwe omgeving aangepast.
Deze aanpassing van de islamitische
terroristische organisaties en de nieuwe
oriënteringen van de dreiging maken het
voorwerp uit van dit “schrijfsel” tussen
haakjes. En de analyse van deze evoluties
lijkt soms op een puzzel waarvan we het
totaal aantal stukken niet kennen...
ZWARTE DOOS VAN HET
TERRORISME
Om de evolutie van het internationaal
terroristisch fenomeen aan te snijden,
moeten we eerst de (complexe) vraag
stellen wat het onderwerp van de studie
is. Terrorisme kan immers diverse vormen
aannemen naargelang het land, het
tijdperk, de ideologische bagage, de
plannen van de leiders, de beschikbare
technische capaciteiten enz. Voor deze
focus beperken wij het analyseveld tot het
islamitisch geïnspireerd terrorisme, maar
zelfs binnen dit veld bestaan verschillende
werkelijkheden en beschrijvingen naast
elkaar. Wat zijn de gemeenschappelijke
punten tussen de Sahel-brigades van AQMI,
verantwoordelijk voor de ontvoering van
westerse onderdanen, en de militantengroep
“ TEHREEK-E-TALIBAN PAKISTAN “
(TTP), via dewelke Faisal SHAHZAD die
zijn voertuig op Times Square trachtte te
laten ontploffen (New York, mei 2010),
gepasseerd zou zijn? In hun acties zien
we bij deze groepen dezelfde kenmerken
als bij internationaal terrorisme, hoewel zij
op het vlak van methodes of doctrines zeer
verschillend zijn.
Aan dit groot aantal soorten islamitische
terroristen dient de clandestiniteit
toegevoegd te worden als een element dat
de analyse nog meer vertroebelt. Het is
een waarheid als een koe om te hameren
op het fundamenteel clandestien karakter
van een terroristische groep. Deze groep
handelt per definitie in het geheim; de
informatie circuleert versnipperd binnen de
groep; de organisatiestructuur is geheim;
de technische capaciteiten, het aantal
aanhangers en de staat van hun uitrusting
zijn inlichtingen onder voorbehoud. Maar
door dit distinctief kenmerk wordt het
terrorisme nog ondoorzichtiger of krijgt het
het uiterlijk van een zwarte doos.
EEN ZWARTE DOOS
Als wij het terroristisch fenomeen via
een beeld zouden moeten voorstellen,