Agressie & Agon - Filosofie.info

gedragsstrategieën. De ritualisering van geweld betreft geen zorg om het voortbestaan van de soort,
maar een strategie die in het teken staat van genetische replicatie. Gezien vanuit het gen kan het
rationeel zijn om kansen op winst in intraspecifieke conflicten te verdelen. Dit vraagt om een zekere
terughoudendheid in geweld. Gewelddadigheid is alleen voordelig wanneer een conflict eenmalig is.
Om te bepalen of een strategie evolutionair gezien succesvol is moeten we kijken naar het succes in
evolutionary time.
Vraagstelling
We hebben kort gezien dat Darwin op twee gedachten hinkt ten aanzien van agressie en samenleven.
Enerzijds laat hij zien hoe de mens van nature een sociaal dier is met een lange evolutionaire
geschiedenis van samenwerking met verwante en niet-verwante soortgenoten. Anderzijds spelen
agressie en geweld volgens hem evolutionair gezien een belangrijke rol. Agressief gedrag en
fysiologische kenmerken die agressie bevorderen (spierkracht, grootte, maar ook aantrekkelijkheid)
tekenen zich duidelijk af. Er is dan ook alle reden om te veronderstellen dat de evolutionaire
ontwikkeling van de mens samenhangt met agressiviteit.
Dit lijkt echter in strijd te zijn met de opkomst van samenwerking. Springt Darwin niet over een
belangrijk probleem voor zijn theorie, namelijk de gedachte dat agressie een ondermijning vormt
voor samenwerking? Moeten wij toch, net als Hobbes, onze toevlucht zoeken bij een
bovennatuurlijke grond om de opkomst van samenwerking te verklaren?
Dit brengt mij tot de volgende vraagstelling:
‘Hoe verhoudt intraspecifieke agressie zich tot de opkomst van samenwerking?’
De vraag zal worden beantwoord na een voorbereidend gedeelte dat enkele fundamentele punten van
seksuele selectie bespreekt.
Hoofdstuk 1: Er zijn veel redenen om te geloven dat agressie een evolutionaire grond kent. In dit
voorbereidende hoofdstuk zullen we agressie analyseren aan de hand van het evolutionair
mechanisme van seksuele selectie. Darwin beschrijft naast natuurlijke selectie een ander
selectieproces wat net als natuurlijke selectie een verklaring biedt voor de diversiteit die we aantreffen
in de natuur. Bij seksuele selectie betreft dat een aanzienlijk deel van de geslachtsverschillen die we
waarnemen in de natuur. Seksuele selectie is een iteratief proces van variatie en selectie, dat opkomt
zodra er sprake is van een schaarste aan voortplantingsmogelijkheden. In dit hoofdstuk
18