Agressie & Agon - Filosofie.info

Hoofdstuk 1. Seksuele selectie en intraspecifiek geweld
§ 1. Inleiding
Elk jaar stort de planten- en dierenwereld zich vol overgave op seksuele reproductie. Planten vormen
bloemen – hun voortplantingsorganen – en bijen dragen zorg voor de bestuiving, terwijl ze op zoek
zijn naar stuifmeel en nectar, het voedsel dat hun eigen voortplantingseenheid, de kolonie, in staat
stelt zich op te splitsen. Vogels kiezen een territorium en verdedigen dat door gezang of door het
vertoon van baltsgedrag, terwijl ze tegelijkertijd een partner lokken en een nest bouwen om daarin
jongen groot te brengen. Vissen paaien en schieten kuit en een groot aantal ervan zorgt voor de
eieren; mannetjeskikkers repeteren hun nachtelijk gekwaak om wijfjes aan te lokken en herten voeren
een rivalenstrijd om te bepalen wie het sterkst is en in de bronsttijd de hinden mag dekken. 48
Voortplanting beheerst het leven. En dat is niet vreemd: de wereld wemelt van de winnaars van
miljoenen rondes in een wedstrijd waarin voortplanting voortdurend wordt beloond. 49 Het aantal
verliezers is nog veel groter.
Wanneer wij dit gedrag aan een nauwkeurig onderzoek onderwerpen, zien we niet alleen grote
verschillen tussen soorten, maar ook een grote variatie in gedrag en uiterlijk vertoon binnen
afzonderlijke soorten en soortgroepen.
In The Origin of Species beantwoordt Darwin de vraag naar de oorsprong van soorten door het proces
van natuurlijke selectie. De voorwaarden voor dit proces zijn aanwezig in de natuur. Enerzijds kan
een begrensde wereld maar een begrensde populatie ondersteunen, 50 anderzijds bestaat deze
populatie uit varianten. Een aanhoudende populatiegroei resulteert al snel in schaarste. Organismen
komen andere organismen tegen die op dezelfde energiebronnen en ruimte aangewezen zijn. Komen
deze populaties grenzen tegen, dan breekt er een concurrentiestrijd los. In deze strijd kan een kleine
variatie de overlevingskans van een organisme bevorderen of schaden. Herhaaldelijke golven van
selectie en de opkomst van variaties resulteren in complexe adaptaties, 51 waarbij de output van één
48 Gould & Gould, Sexual Selection, p.1
49 Gould & Gould, Sexual Selection, p.4
50 Hardin, Tragedy of the Commons, p.2: “A finite world can support only a finite population; therefore, population
growth must eventually equal zero”.
51 Dennett, Darwin’s Dangerous Idea, p.53: “Darwin draws our attention to repeated waves of competition and
selection […]”.
20