Agressie & Agon - Filosofie.info

komen tot samenwerking is het van groot belang dat mogelijke rivalen elkaar ontzien. In het eerste
deel van The Descent of Man beargumenteert hij dat de mens een sociaal organisme is.
It has often been assumed that animals were in the first place rendered social, and that they feel
as a consequence uncomfortable when separated from each other, and comfortable whilst
together; but it is a more probable view that these sensations were first developed, in order that
those animals which would profit by living in society, should be induced to live together, in the
same manner as the sense of hunger and the pleasure of eating were, no doubt, first acquired in
order to induce animals to eat. 131
Sociale instincten zouden volgens Darwin een product zijn van evolutie. Ondanks het feit dat hij zich
moet distantiëren van de gedachte aan een opwaartse ontwikkeling, zien we dat hij met betrekking tot
samenwerking toch spreekt van lagere en hogere organismen. 132 Sommige hogere dieren voelen ongemak
als zij worden gescheiden van hun soortgenoten. Hij legt het primaat bij de gevoelens van ongemak;
hierdoor zouden organismen genoopt worden om zich bij elkaar aan te sluiten. Dit samenleven wekt
een gevoel van plezier bij organismen als een neveneffect van de ouderlijke gevoelens die samengaan
met de lange nazorg. 133 Organismen die plezier halen uit het samenleven, zouden beter in staat zijn
om bepaalde gevaren te vermijden in tegenstelling tot organismen die solitair leven. 134
Dit alles is evenwel een petitio principii. Darwin legt niet uit hoe het, gezien de gewelddadige aard van
seksuele rivaliteit, ooit tot samenwerking tussen soortgenoten kan komen. Hun plezierige gevoelens
kunnen hierbij geen rol spelen. De mogelijkheid van samenwerking is in strijd met de gedachte aan
intraspecifiek geweld door rivalenstrijd.
Darwin stapt eenvoudigweg over deze problematiek heen. 135 Hij veronderstelt een sociaal instinct, en
denkt dat gedrag dat hiertegen ingaat voor ongenoegen en ellende kan zorgen, vooral als sprake is
van hoogontwikkelde verstandelijke vermogens. 136
131 Darwin, The Descent of Man, p.105
132 Darwin, The Descent of Man, p.120
133 Darwin, The Descent of Man, p.105: “The feeling of pleasure from society is probably an extension of the
parental or filial affections, since the social instinct seems to be developed by the young remaining for a long
time with their parents […]”
134 Darwin, The Descent of Man, p.105
135 Darwin, The Descent of Man, p.99: “For, firstly, the social instincts lead an animal to take pleasure in the society
of its fellows, to feel a certain amount of sympathy with them, and to perform various services for them.”
38