Lestips tweede en derde leerjaar - Jeugdboekenweek

4 Baleinen
Kenmerkend voor een walvis zijn de baleinen (cf. Hoofdstuk Hoe ziet een walvis eruit ?). Weinig
kinderen zullen zich daar iets bij kunnen voorstellen. Maak van je klasdeur daarom een walvisbek
mét baleinen : repen plastic (een plastic vliegengordijn bijvoorbeeld) die je met stevige duct tape
aan de grond kleeft. Laat hen een en ander uitproberen :
––
Waarvoor dienen de linten ?
––
Wat kan erdoor, denk je ?
––
Wat blijft er achter in de bek ?
Belangrijk is dat de kinderen de transfer maken tussen de geknutselde walvisbek én die
van een echte walvis. Die laatste neemt een grote hap water binnen, stuwt het water daarna
weer naar buiten, maar houdt het eten ‘gevangen’ in zijn bek.
Muzische vorming – 6 Attitudes – 6.1 – 6.5
Wereldoriëntatie – 1 Natuur – 1.1
4 Evolutie
In het hoofdstuk Hoe ziet een walvis eruit ? staat wat uitleg over hoe walvissen zijn geëvolueerd
en hoe ze vroeger ook op het land leefden.
Vraag de kinderen waarin ze zelf al zijn geëvolueerd, veranderd : als baby konden ze enkel liggen,
later leerden ze kruipen, stappen, lopen, zwemmen, fietsen … Hebben ze foto’s of filmpjes
van die eerste keer kruipen, stappen, fietsen ? Hang die aan een ‘eerste keer’-muur. En waar worden
ze nu steeds beter in ? Het is belangrijk dat ze inzien dat ze nog steeds ‘aan het evolueren’ zijn.
Vraag hen naar de dingen die ze later nog zouden willen of kunnen doen. Kennen ze volwassenen
naar wie ze opkijken en die dingen kunnen die ze zelf niet kunnen ? Die dingen komen aan de
‘groeiwens’-muur. De ‘eerste keer’-muur en ‘groeiwens’-muur visualiseren mooi dat mensen in
kennis en vaardigheden groeien en evolueren.
De evolutie van de walvis, zoals die in het boek wordt voorgesteld, strekt zich over een veel
langere periode uit. Bekijk de illustraties.
––
Waar leek de walvis vroeger op ?
––
Ken je nog meer dieren die vroeger op het land leefden en nu in het water ?
En omgekeerd ? Vergelijk deze evolutie met de evolutie die de mensen doorheen
de eeuwen hebben doorgemaakt. Waarom zouden mensen en dieren evolueren ?
Vraag de kinderen om het vervolg van de evolutie voor de mens of de walvis te voorspellen
en uit te tekenen. Ze kiezen één detail uit dat doorheen de jaren steeds meer wijzigt en houden
het eindresultaat, een paar duizenden jaren verder, voor ogen.
Wereldoriëntatie – 1 Natuur – 1.5 – 1.6 – 1.7
Muzische vorming – 1 Beeld – 1.4
4 Duizend kilo krill
Een walvis eet wel tot duizend kilo krill, zo lees je in het hoofdstuk Wat eet een walvis ?
Hoe moeten we ons een ton (1000 kilo) voorstellen ? Waarvan kan je er duizend nemen als je
een walvismaaltijd wil voorstellen ? (Bijvoorbeeld : duizend pakjes van 1 kilo bloem).
De tandwalvis eet alles, maar kauwt niet op zijn eten. Kennen ze nog dieren die alles gewoon
inslikken en nadien herkauwen ?
Sta even stil bij de kringloop van het leven. Wie eet wie ? Zijn er dieren die walvissen opeten ?
Weten ze waaraan walvissen sterven ? Vertel hen dat het in de eerste plaats de mens is
waardoor walvissen met uitsterven bedreigd zijn. Wat vinden ze daarvan ?
7
jeugdboekenweek 2012 – lestips voor tweede en derde leerjaar