VOOR IK HET VERGEET

formules, toverspreuken, bezweringen, gebedsceremonieën,
waarbij door gebruik van bepaalde woorden, namen, cadansen
in eindeloze herhaling, de godheid gunsten wordt afgesmeekt
of afgedwongen. In de profane wereld hoort men ook politieke
leuzen in spreekkoren in eindeloze herhaling effecten oproepen.
Ik heb bij heidense rituelen deze urenlange herhalingen
meegemaakt, ook bij Hindufeesten als o.m. de "Thaipusam"
waar de naam van de Hindugod ononderbroken wordt uitgeroepen:
"Siva, Siva, Sival", om uit trance uitrakende Thaipusam-gangers
weer dieper in de verdoving te laten neerzinken.
Gekleurde volken, in Afrika, Azië maar ook in Amerika,
passen bewust deze eindeloze herhalingen toe als een soort
bedwelming, wij zagen dat de primitieve mens er door geobsedeerd
werd, verdoofd, gehypnotiseerd, in trance geraakt. De
bewegingen, trillingen en schokken tonen een beeld van oerprimitiviteit
die de geest niet onder controle houdt en de
spieren doet verslappen. In Amerika, Afrika, maar ook in
Europese landen zagen wij in bepaalde Pinkster kerken door
deze tot een soort trance opgevoerde en opgezweepte rythmische
herhalingen van korte koren en slogans vreemde dingen
gebeuren, uit balans geraakte manifestaties. De betekenis van
de woorden raakten geheel verloren, daarvoor in de plaats
kwam een dansende begeestering die met de Heilige Geest niets
te maken had. Opgevoerde rythmiek, drumgebons, tromgeroffel,
in de popmuziek, maar ook in sommige religieuse kringen,
heeft een verdovende invloed op de geest, men drijft en roept
die bewust op. Ik heb in Afrikaanse kerken gepredikt waar in
sommige uitingen de gevoeligheid voor de duistere tam-tams
uit het oerwoud in het verleden nog goed te merken was,
extatische colvulsen die ik niet graag als het werk van de
Heilige Geest zou willen herkennen. Er is een groot verschil
tussen de kracht van het geluid en het geluid van de kracht.
Het tweede waar de primitieve mens zich van bedient, is de
DANS. De dans om een heilig voorwerp, een totempaal of een
gouden kalf, de lente-dans en de quadrille (Antilliaanse dans)
als bevruchtingsdans van mens en natuur, de masker-dans,
waarbij de gemaskerde een god of demon voorstelt of zelfs
pretendeert te zijn, dansen om de gunsten van de goden te
verwerven of om boze geesten te weren. Ze heten soms pas
13