VOOR IK HET VERGEET

VOOR IK HET VERGEET

Dit boek is een langs de levensweg bijeengelezen boeket
herinneringen, ervaringen, meningen, ideeën; willekeurig
verzameld voor mijn vrienden. Natuurlijk valt er veel
meer te verhalen, maar nu eerst dit, voor ik het vergeet.

VOOR IK
HET
VERGEET
door
KAREL HOEKENDIJK

ZENDING
De zendeling die primitieve volken bezoekt, dient zijn boodschap
niet van bovenaf, corrigerend, te brengen, maar in zijn
benadering behoedzaam trachten deze volken te begrijpen en
naar hen te luisteren. Er wordt in de verkondiging te veel en te
arrogant gesproken en te weinig geluisterd, in liefde benaderd,
gepoogd in het primitieve en oeroude denken af te dalen. Er is
zoveel haast, zoveel ongeduld in de zending, zoveel hoogmoed
ook. Wij komen zo nadrukkelijk be-Iéren, be-schaven, onderwijzen,
wij maken zo vreselijk duidelijk dat wij het bij het
rechte eind hebben en zij zo dom, zo vèr van de waarheid, ànze
waarheid, zijn. Wij zullen onmogelijk succesvol missioneren
als wij niet eerst tenminste de taal leren, de geschiedenis van het
volk bestuderen, hun gewoonten verstaan, binnendringen in
hun riten en gebruiken, hun vreugden en angsten leren kennen,
de demonieën waartegen zij zich weren. Wij komen haastig,
haastig, zien de arme heidenen meewarig aan en zeggen ons
zegje. Wij vergeten dat wij ons met ons witte denken stellen
tegenover culturen en sub-culturen die honderden, duizenden
jaren oud zijn, ouder dan het Christendom. Onze Hollandse
ondernemingsgeest, onze manier van aanpak, is fors en direkt,
zonder omwegen, ook in de zending en wij vergeten dat oude
volken andere tempi, andere rythme's kennen.
In vroegere generaties zendelingen assimileerden zij zich
volkomen met het volk, zij kleedden zich als zij, deden als zij,
woonden en aten als zij, zij verloren zich in de menigte. Zij
namen afscheid van vele moderne gemakken, comfort, en
gedroegen zich als aller dienaar. Zij leefden hun geloof in
Christus aan de mensen vóór, meer dan zij over Hem spraken.
Te plotselinge en haastige revivals doen veel stof opwaaien
(vaak ook letterlijk), doen veel in beweging komen, maar in
plaats dat een natie, na geschud te zijn door het Evangeliewoord,
in haar geheel voortgaat Jezus te volgen en te dienen,
zien wij het volk na enkele deccade's weer terugzinken in het
oude denken, in heidendom, oorlogen, primitieve wreedheden,
5

politieke afwijkingen. Dat gebeurt wanneer niet de wortels van
een volk zijn bekeerd, maar alleen de oppervlakte. De Heilige
Geest is niet doorgedrongen tot de diepten van de ziel van een
volk waar alles nieuw werd gemaakt. Misschien moeten wij
van het massale af en meer in de diepte werken. Alleen met de
hulp van de Heilige Geest die de diepten Gods en van mensen
peilt. "Want ons heeft God het geopenbaard door den Geest.
Want de Geest doorzoekt alle dingen, zelfs de diepten Gods.
Wie toch onder de mensen weet wat in een mens is, dan des
mensen eigen geest, die in hem is? Zo weet ook niemand, wat in
God is, dan de Geest Gods. Wij nu hebben niet den geest der
wereld ontvangen, maar den Geest uit God, opdat wij zouden
weten, wat ons door God in genade geschonken is" (I Cor.
2: 10-12).
Als oude zendeling geloof ik dat wij meer moeten afdalen in de
volken, afdalen in de kern van hun geloof en bijgeloof. Ik heb
zovele uren gesproken met Buddhisten, Hindu-priesters, Shinto-priesters,
Hadji's, in Indiase ashrams vertoefd en in kloosters,
met medicijnmannen en dukuns, voor zover zij hun afkeer
voor mij konden overwinnen. Ik wil weten wat en hoe men
denkt, waaruit hun hoop en ook hun angsten bestaan, hoe zij
staan tegenover leven en dood en leven na de dood, hoe hun
gedachten zijn over zonde, schuld en vergeving, hoe hun godsbeleving
is. Ik wil niet direct overal demonen zien en bestraffen
in deze mensen, er op in hakken met de botte bijl, zeggen dat
zij "a priori" fout zijn, omdat wij menen dat alle andersdenkenden
"a priori" fout zijn. Geen banbliksems. We oordelen niet.
Dat is hoogmoed waarvoor wij God om vergeving zullen
moeten vragen.
Wij moeten onze beste mensen de zending insturen, geloofssterke
figuren. Zoals een land zijn speciaal voortgebrachte
artikelen van topkwaliteit voor export kwalificeert, bestempelt
met het merk: export-kwaliteit, zo moeten onze zendelingen
van export-kwaliteit zijn, aan geloof en inzet.
Het eerste dat wij als zendelingen die zeker zijn door de Zender
te zijn gezonden, doen, is voor dat volk te bidden, ernstig en
diep. Vooral ook te bidden om veel liefde, christelijke liefde,
Christus-liefde. Geen liefde die gelijk wil hebben, maar een van
zich af denkende liefde. Begin met de heidenen vergeving te
6

vragen, misschien zelfs dit openlijk te doen, omdat wij hen
koloniseerden en hebben uitgebuit in het verleden, ook omdat
wij laatdunkend over hen spraken. Toen Jezus de scharen zag,
was Hij met innerlijke ONTFERMING over hen bewogen.
Vergeef hen nadat wij onszelf hebben vergeven en bidt voor
eenzelfde ONTFERMING die Jezus had. Die geen verschillen
zag, niet discrimineerde, maar die van hart tot hart bruggen
sloeg, die altijd dacht aan samen-brengen, ver-enigen,
helen. Wij moeten zachtmoedig vreemde denkstructuren
doorgronden. Zwijgend, beleefd. Vol mededogen. Niet nederbuigend
maar waarlijk geïnteresserd. Zoekend naar aanknopingen,
deuren, vensters. In Sri Lanka bemerkten de Hindupriesters
die dienst deden in de hoofd tempel, dat ik veel meer
wist van hun goden, hun namen, hun relaties, hun voertuigen,
dan zijzelf. Ik tekende op een papier voor hun verbaasde ogen
hoe het pantheon van hun hoofdgoden en half-goden functioneerde,
ik wees deze aan op de afbeeldingen in hun tempel, van
de meesten wisten zij de namen niet eens. Daardoor kreeg ik
een goed entrée en kon ik, nadat ik hun vragen beantwoord
had, vertellen van mijn Gods-beleving. Ik gaf mijn persoonlijk
getuigenis te horen en vroeg naar het hunne, die hadden zij niet.
Terwijl ik sprak bad ik in stilte voor deze kring van priesters in
hun van wierook doortrokken kleding, opdat de Heilige Geest
in dit ogenblik Zijn "verlichting" zou geven, een andere
"verlichting" dan die zij kennen. Laten wij nooit vergeten dat
het niet om onze belangen gaat, maar Gods belangen, het
bekend maken van Zijn heilsplan met deze wereld, deze
mensen. Wij behoeven ook geen gelijk te hebben, als de Heer
die maar krijgt. Wij behoeven de Bijbel niet te verdedigen, de
Bijbel verdedigt ons.
Maar alles vanuit de liefde, broederlijke liefde, ons náást de
mens met zijn heidense denken opstellend? Als God ons zendt
tot het uiterste der aarde, is dat geen geografisch begrip, maar
daar wordt bedoeld het uiterste van het heidense denken,
daarheen zendt ons de Heer. Als Zijn getuigen. Nimmer
vergetende dat iemand ooit werd gezonden naar ons uiterste
denken, ook al was het getint met wat uiterlijke christelijkheid.
Zending in de zin van Christus, in Zijn Geest, vanuit Zijn
oneindig mededogen. De mens die zijn broeder zoekt. Die zijn
hand vat om hem liefdevol uit te nodigen deel te nemen aan het
7

grote Bruiloftsmaal van zijn Heer. Naar de Vader brengt die
ook zijn Vader wil zijn, als hij in Christus gelooft. Deze Vader
wacht ook in liefde op de thuiskomst van de liefde van deze
verre mens.
Liefde is niet weekhartigheid, liefde durft dingen te zeggen die
waar zijn en zwaar wegen, maar het is toch de liefde-warmte
die deze woorden vergezelt. Liefde is niet aardig-vinden,
antwoord op sympathie, liefde van Christus begint ook waar
geen sympathie gevonden wordt. Liefde van Christus, agapè,
doet geen pijn aan den ander, beschadigt hem niet. Zij wenkt
met een ernstige glimlach. Leg uw verworvenheid in Christus
rustig neer naast die van den ander. Laat die ander kiezen,
vergelijken, Gods grootheid tegenover de maat van zijn goden.
Opdat hij naar God gaat vragen.
Bekering is niet automatisch. Men wordt niet door de Geest
van God in de hemel gekidnapt, de hemel geforceerd binnengeduwd.
0 neen. De mens die aangesproken is in zijn ziel door
het Evangelie zal opkijken en God vragen hem te redden. Hij
zal Hem daartoe het sein, het signaal, geven. Hij zal zijn
handen uitstrekken naar God en bidden: God, redt mijn ziel!
Zover moet een mens komen, zodat hij zelf inziet, zelf beseft
dat hij verloren is en zonder de Verlosser er nooit komt, er
nooit uit-komt, nergens ooit aankomt. Door de werking van
de Heilige Geest die beiden het willen en het werken in hem
werkt. Het is de Heilige Geest die overtuigt van zonde, gerechtigheid
en oordeel.
De witte man heeft tegenwoordig in de wereld veel tegen.
Vroeger was hij voor de gekleurde volken de geëerde, de
meester, de alwetende, de rijke, de leider, men zag als een god
naar hem op. Maar in de laatste tientallen jaren hebben zij, via
de media, de pers, de film, de literatuur, hem leren kennen in
zijn degeneratie, corruptie, zijn falen. De witte man heeft zijn
halo verloren, zijn stralenkrans en zijn cultuur is suspect
geworden. Men is nu voor hem op zijn hoede, men wantrouwt
hem. Als deze witte man als een zendeling naar hem toe komt
en hen bekeren wil tot zijn witte religie, zijn witte cultuur,
stellen de heidense priesters en leidslieden zich argwanend op
en willen hem in de eerste plaats in zijn levenshouding testen,
zijn stijl, zijn leven afwegen naar zijn woorden, hem keuren op
8

zijn geloofwaardigheid. Daarom zal de witte zendeling meer
dan ooit in ootmoed tot de volken gaan en zijn geloof in kracht
uitleven, zonder zijn goedkope woordjes rond te sproeien, zijn
stichtelijke, moraliserende, corrigerende woordjes. Het is tijd
de allerbesten onder ons, de ware geloofshelden, met grote
liefdevolle harten, te selecteren voor een zendings-opdracht.
Nieuwe methoden moeten worden gezocht, maar vooral ook
gelet worden op bizondere figuren. Ik heb te veel zendelingen
zien falen. Het waren wel lieve mensen, maar hadden geen
notie van wat van hen gevraagd werd, ze waren niet gesneden
uit het goede hout. Zelfroeping is geen roeping.
9

GODEN EN DEMONEN
Het begrip bij-geloof, volks-geloof, is een parasol-woord dat
verschillende begrippen overkoepelt. Geloof bij primitieve volken
wordt bij-geloof genoemd, maar is dat niet, het is geloof,
hun geloof. Worden oude primitieve handelingen binnen het
Christendom verricht, dan wordt dat bij-geloof genoemd.
Maar als deze handelingen en gewoonten tot een symbolische
rite zijn geworden en algemeen geaccepteerd, zoals dragen van
rouwen het oprichten van een kerstboom, dan spreekt men
niet meer van bij-geloof, maar van vroomheid, omdat deze
symbolen een zekere symbolische waarde hebben behouden.
Houdt een primitieve inboorling uit een der eilanden van de
Stille Zuidzee of uit het hart van Afrika, zich stipt aan zijn
godsdienstige rite, dan noemen wij dat bij-geloof, alleen uit het
feit, dat hij een godsdienst belijdt die wij nu eenmaal bij-geloof
noemen.
Dit woord bij-geloof heeft eigenlijk twee betekenissen; ten
eerste: die van een geloof binnen de eigen godsdienst en ten
tweede: die van een andere godsdienst, in casu een veelgodenen
demonen-dom, zoals nog door primitieve volken wordt
beleden. Voor de primitieve mens is dit woord misleidend,
omdat hij geen andere godsdienst dan de zijne belijdt en geen
andere riten dan die van zijn stam volgt, geen sprake is hier van
geloof erbij of ernaast.
De primitieve mens kan door zijn geloof geen boom omhakken
zonder het gevoel te hebben een of andere god of demon te
vertoornen, zoals de J oden geen beeld mogen maken door het
taboe van het tweede gebod (taboe betekent in Polynesië:
heilig, daardoor synoniem aan: verbod).
Bij-geloof in welke vorm ook is angst-geloof. Ook al zijn er
mogelijkheden om tot een accoord met een of meer goden te
komen, het blijft angst-geloof. De medicijnman is niet anders
dan een diabolische figuur, een meester in de zwarte kunst, "Ie
médicin de la peur". Hij vaart slechts wel door de mens niet van
zijn angst te verlossen, doch door de angst te onderhouden en
10

te bevorderen.
Voor de primitieve, heidense mens zijn daarom onuitroeibaar
de oude magische gewoonten, godsdienstige riten, die hij vasthoudt.
Indianen vrezen zelfs het spreken, omdat een geest
voorbij kan gaan. Vergelijk het Nederlandse gezegde "er gaat
een geest(elijke) voorbij!" Bepaalde krijgs-en oogst-zangen
doen hieraan niets af, integendeel, zij dienen om de geesten te
verzoenen of te misleiden.
Omdat bij de primitieve mens het ziek-zijn vrijwel geheel
berust op bij-geloof, is het voor de Westerse medicus nodig de
grondbeginselen van het primitieve, magische denken te benaderen
en te bestuderen. Een Afrikaans stamhoofd maakte
bezwaren toen een blanke arts een zieke uit zijn stam wilde
bezoeken, hij beweerde dat de arts niet een bepaalde tijd vooraf
rein en ascetisch had geleefd, hetgeen bij het genezen van
zieken volgens de riten van die stam vereist is. Zendelingen
kregen geen toegang, omdat begeleidende gidsen zagen dat zij
bier dronken en rookten, deze mensen konden niet de priesters
zijn van een heilige God. Een ander voorbeeld is dat bij een
bepaalde stam men bezwaar maakte tegen de komst van een
zestal blanken in het dorp, alleen maar wegens het feit dat zes
een ongeluksgetal is, zoals bij velen van ons dertien en bij de
Japanners vier.
De primitieve mens denkt over het ontstaan van ziekten op
verschillende wijze dan de moderne, geciviliseerde mens. Hij
denkt dat ze worden veroorzaakt door invloeden van buiten,
van obscuriteiten, van demonieën. De primitieve mens zegt dat
ziekte door vier oorzaken tot hem komt. Ten eerste: ziekte is
een straf of beproeving van de oppergod. Ten tweede: ziekte
ontstaat door lagere goden, demonen of geesten. Ten derde:
ziekte wordt door mensen verwekt. Ten vierde: ziekte ontstaat
door dieren, planten of voorwerpen, door boze geesten veroorzaakt.
Volgens het primitieve denken wordt het lichaam of de geest
van de mens direkt of indirekt beïnvloed door een godheid,
demon of geest of door het beoefenen van zwarte kunst. De oppergod
bemoeit zich zelden met de mens, ziekte ontstaat door
demonen en buiten-natuurlijke machten, al of niet door bemiddeling
van "deskundigen", tovenaars. Wanneer een ziekte
door een plant of dier is veroorzaakt, wordt dit bijna altijd
II

verklaard dat een demon of een geest zich hierin heeft vermomd
of zich blijvend hierin heeft veranderd. Vooral giftige
planten en schadelijke dieren worden hiervan verdacht. Het is
ook mogelijk dat een dier, plant of voorwerp een heilig
attribuut van een godheid of een demon is en dat op belediging
van dit attribuut (vergelijk: heiligschennis) straf, d.i.
ziekte, volgt.
Dit geldt ook voor de verblijfplaats van een godheid of een
demon. Baden of urineren in een put, bron of meertje, kan
door de daar wonende watergod of waterdemon ernstig
worden gestraft. Wij zagen dat in Noord-Sumatra in het Karo
Batak gebied, bij een heilige bron in de bergen, die door een
priester streng werd bewaakt tegen verontreiniging.
Een ander zeer veel voorkomende manier om iemand ziek te
maken is de "executio in effigie". Deze methode berust op het
verwonden van een pop of imago, die de ziek te maken persoon
voorstelt. De medicijnman vraagt naar uiterlijke kenmerken
van de te treffen persoon en bootst die een beetje na aan de pop
die hij van gras maakt. Deze "executio in effigie" is een der
belangrijkste methoden van de medicijnman of shaman. Ik
vond deze methode in de Caraïbische eilanden maar ook op
Java en Bali. Niet alle dukuns doen dit, het is een speciale
elmoe (Indonesisch, afkomstig van het Arabische woord ilm,
dat wijsheid betekent), er worden ook andere middelen
gebruikt om wraak te nemen door te verderven. De dukun
vraagt aan de bezoeker op welke wijze hij zijn vijand of medeminnaar
moet vernietigen. Als hij zegt dat hij wil dat deze
persoon blind gemaakt zal worden, steekt de dukun naalden
op de plaats van de imago waar zich de ogen bevinden en wij
zagen dat 250 kilometer van die plaats een man plotseling blind
werd. Als de bezoeker zijn vijand een andere "behandeling"
wenst te doen ondergaan, een snelle of langzame, wrede dood,
richt de dukun zich naar de uitgesproken wensen, na zijn niet
geringe honorarium te hebben getoucheerd. Tenslotte bestaat
er een mogelijkheid dat de geest of demon, al dan niet door
toedoen van de tovenaar, in zijn slachtoffer vaart, waardoor
hij een bezetene, in bezit genomene, wordt.
Er zijn vele rituele gebruiken in de zwarte magie. Het eerst
betreft de magie van het gesproken WOORD, van magische
12

formules, toverspreuken, bezweringen, gebedsceremonieën,
waarbij door gebruik van bepaalde woorden, namen, cadansen
in eindeloze herhaling, de godheid gunsten wordt afgesmeekt
of afgedwongen. In de profane wereld hoort men ook politieke
leuzen in spreekkoren in eindeloze herhaling effecten oproepen.
Ik heb bij heidense rituelen deze urenlange herhalingen
meegemaakt, ook bij Hindufeesten als o.m. de "Thaipusam"
waar de naam van de Hindugod ononderbroken wordt uitgeroepen:
"Siva, Siva, Sival", om uit trance uitrakende Thaipusam-gangers
weer dieper in de verdoving te laten neerzinken.
Gekleurde volken, in Afrika, Azië maar ook in Amerika,
passen bewust deze eindeloze herhalingen toe als een soort
bedwelming, wij zagen dat de primitieve mens er door geobsedeerd
werd, verdoofd, gehypnotiseerd, in trance geraakt. De
bewegingen, trillingen en schokken tonen een beeld van oerprimitiviteit
die de geest niet onder controle houdt en de
spieren doet verslappen. In Amerika, Afrika, maar ook in
Europese landen zagen wij in bepaalde Pinkster kerken door
deze tot een soort trance opgevoerde en opgezweepte rythmische
herhalingen van korte koren en slogans vreemde dingen
gebeuren, uit balans geraakte manifestaties. De betekenis van
de woorden raakten geheel verloren, daarvoor in de plaats
kwam een dansende begeestering die met de Heilige Geest niets
te maken had. Opgevoerde rythmiek, drumgebons, tromgeroffel,
in de popmuziek, maar ook in sommige religieuse kringen,
heeft een verdovende invloed op de geest, men drijft en roept
die bewust op. Ik heb in Afrikaanse kerken gepredikt waar in
sommige uitingen de gevoeligheid voor de duistere tam-tams
uit het oerwoud in het verleden nog goed te merken was,
extatische colvulsen die ik niet graag als het werk van de
Heilige Geest zou willen herkennen. Er is een groot verschil
tussen de kracht van het geluid en het geluid van de kracht.
Het tweede waar de primitieve mens zich van bedient, is de
DANS. De dans om een heilig voorwerp, een totempaal of een
gouden kalf, de lente-dans en de quadrille (Antilliaanse dans)
als bevruchtingsdans van mens en natuur, de masker-dans,
waarbij de gemaskerde een god of demon voorstelt of zelfs
pretendeert te zijn, dansen om de gunsten van de goden te
verwerven of om boze geesten te weren. Ze heten soms pas
13

geslaagd wanneer de dansers begeesterd raken, in trance
komen.
Het derde principe is dat van het BEELD, de imago van
godheden en bovennatuurlijke wezens. In de meeste godsdiensten
bestaat het streven om deze in vooral niet duidelijke
herkenbare menselijke figuren voor te stellen, deze te abstraheren,
om zodoende van de goden de "fascination of the
unknow" te bewaren. Soms volstaat men met symbolen en
voorstellingen. Het onpersoonlijke is dan essentieel voor de
imago en het attribuut der goden. Men zoekt meer naar de idee
dan naar een volkomen gelijkenis. De moderne artiest die bewust
een primitief kunstwerk maakt buiten zijn cultuur, waagt
zich aan bastaard kunst.
De magiër, de medicijnman, de dukun, de obeahman, de shaman,
de sinseh, zal zijn slachtoffer begeesteren of vrijmaken
van begeestering door middel van bezwering, muziek, dans,
drank en hypnose. In vele gevallen moet de medicijnman, alvorens
hij zijn magie kan doen gelden, eerst zelf met de goden,
de demonen of geesten, in contact komen en in extase raken.
Ik heb gezien hoe tovenaars en priesters zichzelf in trance
brachten of lieten brengen op Bali. Al is een medicijnman in
staat door de witte magie om koorts, ziekten, miskramen en
sommige ongevallen te voorkomen of te genezen en hij door
zijn zwarte magie bij machte is deze onheilen tot stand te brengen,
zijn er toch zaken die buiten zijn competentie vallen. Misvormingen,
mutilaties, andere ongeneeslijke aandoeningen,
worden toegeschreven aan hogere goden, waarmee de medicijnman
geen betrekkingen onderhoudt. Hij verwijst de patiënt
naar andere collega's die zich in die zaken hebben gespecialiseerd,
maar is natuurlijk ook bereid, natuurlijk tegen een
behoorlijke beloning, zelf de hogere goden deze gunsten af te
smeken, ofschoon hij geen enkele garantie geeft.
Onbelangrijke, meestal kortdurende ziekten, die de patienten
nog niet naar de medicijnman doen gaan, worden op sommige
Caraïbische eilanden opgevat als plagerijen vande goede goden.
Op de Franse Antillen en in Haïti worden ze "maladies du Bon
Dieu" genoemd. Deze "Bon Dieu" is echter niet zoals men wel
eens meent, dezelfde God uit het Oude en Nieuwe Testament,
maar de oppergod van de voodoo, oorspronkelijk uit de West-
14

Afrikaanse cultuur.
Onder de vele namen van de medicijnman behoort die van
wisieman of dibia. Beide woorden stammen uit het Engels van
wizard en devi/. Een zuiver Afrikaanse naam is obeahman
voor medicijnman van de witte magie. Van Indiaanse oorsprong
is de naam pujei of piaaiman, de Caraïbische naam in
de Guyana's. In de Franse Antillen spreekt men van boccor. In
Brazilië komt de naam abo voor.
De toverkunst zelf, die door de wisie-, obeah- of piaaiman bedreven
wordt, heet aan beide zijden van de Atlantische oceaan
wisie of obeah. In Suriname heet Westerse medicijn bakra
obeah. Op de Antillen hoort men het woord bruga dat overeenkomt
met wis ie. De Bantoe's in Afrika spreken van
djoedjoe of b%ki. Het lbo-woord djoedjoe is hetzelfde in
betekenis als bwanga of maga. De Fransen d~iden bepaalde
diabolische riten aan als joux-joux. Sommigen beweren dat
het woord voodoo afgeleid wordt vanfaux Dieu, maar dat is
niet zeker.
Tot nu toe schreef ik over zwarte magie. Het kan betekenen
obscure kunst of toverkunst van de zwarte mens. De meeste
medicijnmannen bedrijven zowel de zwarte magie om te
verderven als de witte magie om te helen. De medicijnmannen
onderhouden betrekkingen met demonen en boze machten. Zij
zijn in staat om vèr te zien, vèr te horen, helder (?) te zien, ze
heten /oekoeman in Suriname, zij pretenderen toegang te
hebben tot bizondere spirituele-, als natuur-krachten, zodat zij
optreden als o.a. regen-makers, als afweer van epidemieën en
calami tei ten.
De primitieve, heidense mens is ten prooi aan boven-natuurlijke
invloeden en bemoeïngen, invasies van demonen, notoire
geesten uit de afgrond, duivelse krachten, intelligenties en ook
aan "zielen'. De zielen waarover gesproken wordt zijn voor hen
reeële openbaringen. De Bantoe's in Afrika en ook in de
Soedan maken negers onderscheid tussen de etherische-ziel,
de lichaams-ziel en nog tal van andere zielen, die wij als kracht,
liefde, enz. aanduiden. Men spreekt daar van zielen. zo is de
kra of etherische ziel verwant met het lichaam. Zij verlaat het
lichaam alleen bij de dood (vergelijk bij ons de uitdrukking: het
ontzielde lichaam), maar zij kunnen ook tijdelijk gedurende de
slaap het lichaam verlaten. Daarom zegt men dat men een sla-
15

pende nooit mag wekken, opdat de ziel de gelegenheid kan
krijgen weer in het lichaam terug te keren en men mag niet op
een pas bezeten (warme) stoel gaan zitten, omdat de ziel van de
vorige "zitter" nog even is blijven na-zitten. Dit geloof kent
men overal in Midden-Afrika. Het is nu ook te begrijpen
waarom de neger niet graag gefotografeerd wordt, waardoor
hem zijn imago (kra) ontnomen wordt.
In het geval dat een ziel een lichaam te lang of blijvend ver-laat,
wordt de eigenaar ziek. Ik denk dat ten ontzent de uitdrukking
"er is er een op de loop" ziet op een zintuig (voor de
primitieven zijn zintuigen zielen), betrekking heeft. Behalve
dat iemand een ziel verliest kan hij ter versterking van zijn
krachten en zijn geest er nog een ziel bij krijgen.
In elk voorwerp, in elk wezen, is een etherische ziel. Ook in
bepaalde lichaamsdelen, men denke aan de kracht in de haren
van Simson. Zo is daar de bloed-ziel en de kracht-ziel, de njam
uit geheel West Afrika. Iemand kan de etherische ziel behouden,
in leven zijn, terwijl hem toch de kracht-ziel ontbreekt.
Onder de Chinezen trof ik in hun farmacie eeuwenoude receptuur
aan voor vergroting van deze kracht-ziel. Het geloof in de
kracht-ziel vindt men overal in de wereld. In Afrika en vooral
in Azië, in Indonesië, de Philipijnen en Maleisië vinden wij
overal de tukang-petjit, de masseur, de magnetiseur, die geacht
wordt een geesteskracht te kunnen overbrengen, inwrijven, ze
zijn halve dukuns. In dit verband zijn verhalen dat de
aanrakIng door vorsten en priesters ook helende kracht heeft.
De koning van Ashanti in Ghana spoelt zijn mond met water
uit zijn speciale ziels beker, de akra jenan, om dit water
vervolgens over zijn omstanders uit te sproeien.
De Indiaan is een zwijgzaam man, niet omdat dit oorspronkelijk
zijn aard is, maar hij is zo geworden opdat hij door zijn
spreken door onzichtbare kwade geesten niet zal worden
herkend. De bos-mens in Suriname, lopend door het bos,
jagend door de wildernis, zal op de toegeroepen vraag van een
passerende jager suma dapé (wie is daar?) antwoorden met na
mi (ik ben het), omdat hij door het noemen van zijn naam zijn
verblijf niet aan de boze geesten wil verraden. Hij is altijd op
zijn hoede voor de omringende boven-natuurlijke en buitennatuurlijke
wereld. Bij de dajaks blijft een pasgeboren kind
lange tijd naamloos om het tegen boze geesten te beschermen.
16

De vader gaat in een hangmat liggen en laat zich als kraamheer
verzorgen, omdat hij de aandacht van de geesten wil afleiden
van de pasgeborene. Op hetzelfde principe berusten ook allerlei
vormen van travestie, die moeten dienen om af te leiden van
de eigen identiteit.
Omdat de geesten zweven, worden de deuren van de hutten zo
laag mogelijk gebouwd en wordt boven de ingang van de kleine
inham aan de grote rivieren in Suriname een bladergordijn
gehangen om de geesten te weerhouden binnen te komen. Een
overwinnend leger zal onder een tak van een grote boom of
onder een bladerscherm doorkruipen om aldus de wrekende
geesten van de verslagen vijand achter zich te laten, een geloof
dat onder meer de Romeinse triomfbogen en de "Arc de
Triomphe" ten grondslag ligt, zij het met dit verschil dat men
deze poorten te hoog heeft gebouwd, de oorsprong vergetend.
In het pantheon der goden en half-goden bij de primitieve,
heidense mens, treft men allerlei soorten, gradaties en variaties
aan van machten, zoveel dat men ze niet uit elkaar kan
houden. De voodoo kent oppergoden, hogere goden of winti's,
bossom's en /oa's, daarna volgen de gado's of lagere goden en
daarna de demonen, de jorka's. Zij allen hebben als boodschappers
en dienaars de opete's. De winti's en /oa's spelen de
voornaamste rol in het dagelijkse leven der mensen, zij kunnen
mensen bezetten, begeesteren, bevliegen en berijden. In de
winti-dansen die tot de meest opwindende dansen uit de
voodoo behoren, zijn de deelnemers bestand tegen vuur. Zij
nemen vuur in hun handen, in hun mond, zij wandelen over
witheet vuur, zij dopen hun armen in potten kokende olie,
zonder dat het lichaan enige schade ondervindt.
De /oa's zijn ongeveer gelijk aan de winti's. In Haïti zijn ze ook.
De inwoners hebben door zijdelinge Christelijke aanraking
hun /oa's christelijke namen gegeven, teneinde te doen voorkomen
dat zij zich tot het Christendom hebben bekeerd. Voor
hen is het altaar in de tempel, de heilige schrijn, een houten
kistje met de heilige slang, de papa/oa. De huidige, maar
vooral de vorige president van Haïti, "Papa Doc" was opperpriester
van de voodoo, gelijk aan de papa/oa en heeft met deze
verschrikkelijke macht veel onheil in grote geheimzinnigheid
over het volk gebracht.
17

Het is duidelijk dat bovenvermel4e beschouwingen niet de
mijne zijn, ik heb de werkingen en meningen van anderen geregistreerd.
Als zendeling heb ik de mensen lief, maar strijdt
tegen deze obscure machten, in Jezus Naam, ze gebiedend de
arme, verduisterde mensen te verlaten. Men weet zo weinig van
deze machten in het heidendom, men benadert de bevlogen
mens zo afstandelijk, zo theoretisch, en daarom zo zwak. In
mijn bediening werden ruim dertig zendelingen opgeleid en
ingezet, ik heb ze allen gewezen op deze vijandelijkheden in de
hemelse gewesten. Niet om deze mannen te verontrusten maar
om hen strijdbaar te maken en hun geloof te scherpen. Voor ze
tot mensen beginnen te getuigen, horizontaal, dienen ze de
heersende machten over hun gebied aan te spreken, de regionale
geestelijke koningen die verantwoordelijk zijn over
dat gebied. Hij zal duidelijk, in de naam van zijn Koning, zijn
visite-kaartje afgeven aan deze machten, zijn geloofsbrieven
tonen. Hij zal onmiddellijk bij zijn aankomst met fier, onbuigzaam
geloof de heersende machthebbers in de lucht duidelijk
maken dat hij hier is, omdat de Heer van hemel en aarde hem
op die post heeft neergezet en dat hij Zijn ambassadeur is, Zijn
generaal, Zijn boodschapper met een uniek Goddelijk heilsplan
voor de daar wonende mensen. Dat moeten zij zich wel
dienen te realiseren. Het is uit met hun macht!
Jezus had tweeërlei doelstelling in Zijn bediening op aarde,
daartoe openbaarde Hij zich in het vlees. Ten eerste kwam Hij
het zonde-probleem oplossen: "En gij weet, dat Hij geopenbaard
is, opdat Hij de zonden zou wegnemen" (I Joh. 3:5) en
ten tweede, de werken des duivels verbreken; "Hiertoe is de
Zoon van God geopenbaard, opdat Hij de werken des duivels
verbreken zou" (I Joh. 3:8). Ook wij zullen hetzelfde doen:
zielen redden voor Jezus, namens Hem de vergeving van
zonden mededelen en de werken des duivels verbreken. "Ik zeg
u, wie in Mij gelooft, de werken, die Ik doe, zal hij ook doen, en
grotere nog dan deze .. . " (Joh. 14:12)
Tijdens een Bijbelstudie-week die ik hield voor Chinese studenten
in Surabaya kwamen vier Chinese meisjes naar mijn
logeerkamer, zij vroegen of ik met hen bidden wilde, ze wilden
vervuld worden met de Heilige Geest. De eerste drie meisjes
18

ontvingen onmiddellijk en begonnen in nieuwe tongen de Heer
te loven en te prijzen, zij waren duidelijk met Gods Geest
vervuld. Het vierde meisje, de stilste van de groep, ontving niet,
scheen toegesloten te zijn. Zij huilde voortdurend. Met moeite
trachtte ik uit haar te krijgen wat voor belemmeringen er
waren, wat er scheelde. Met horten en stoten, ook mede door
opmerkingen en aanvullingen van de anderen, kwam haar
verhaal er uit. Het leek ongelooflijk, maar ik had deze dingen
meer gehoord. Zij vertelde dat zij tegen middernacht steeds
werd bezocht door een demon, die haar lichaam op vele plaatsen
betastte. Soms zag ze vaag zijn contouren, maar meestal
voelde zij alleen zijn tegenwoordigheid en indrukken van zijn
handen op haar leden. Hij pakte haar beet en rolde haar om en
om. Dit meisje was vreselijk bang voor dit duivelse, onzichtbare
wezen, zij sidderde in haar bed en durfde niet meer te
slapen, ze wilde wakker zijn als zij hem weer in haar slaapkamer
vermoedde. Zij was dodelijk bang en liet de lamp altijd
branden, maar tegen middernacht was dat bezoek daar weer.
Het meisje vroeg haar vriendinnen bij haar te slapen, deze
sliepen rustig door, terwijl zij weer werd aangeraakt. Zij werd
door psychiaters gehoord. Tenslotte dreigde het kind haar verstand
te verliezen. Zij ging in Midden-Java logeren, maar ook
daar bleef deze geest haar vervolgen.
Ik legde haar de handen op, ik vroeg de anderen dat met mij
mee te doen en begon deze macht de oorlog te verklaren. Ik
toonde hem dat ik met Christus gezeten ben in Zijn Troon en in
die authoriteit in gezag optrad tegen deze indringer der duisternis.
Ik riep het Bloed van Jezus over het meisje uit, wies haar
daarmee vrij van alle beschadigingen en beledigingen aan
lichaam en ziel, deelde haar de verlossing toe in Jezus Christus
en gebood dat deze invasie nooit meer zal voorkomen. Wij
stelden geen vragen, maar spraken commando's van geloof.
Toen zij rustig was geworden, baden wij voor haar dat zij de
vervulling met de Heilige Geest mocht ontvangen. Zij sprak
onmiddellijk in nieuwe tongen. Enkele dagen later vertelde het
meisje dat zij rustig sliep en niet meer bang was, zij was verlost
door de kracht van de Heer, de boze bezoekende macht was
verdwenen.
Ik herinner mij een soortgelijk geval in Singapore. Ik heb van
Dorothy Leong in Singapore, een Chinese, een geschreven
19

getuigenis, ik schrijf het voor u over: "Ik wil u getuigen wat
voor wondervolle dingen God aan mij gedaan heeft. Ik ben een
Buddhiste geweest, met mijn hele familie, altijd heb ik hier aan
geloofd. In 1965 gebeurde iets met mij, ik zal dat nooit vergeten.
Het was 's avonds elf uur en ik zat met mijn moeder voor
de televisie te kijken toen een vreemde vloeistof op mijn handen
viel en als een soort olie mijn handen bevochtigde. Ik ging
naar de keuken, waste het weg en ging weer kijken, even later
gebeurde dat weer. Plotseling rees voor mij een zwarte wolk die
mij omhulde en waar ik niet uit kon komen, ik was bang en
schreeuwde om hulp. Maar mijn moeder hoorde mij niet
terwijl ze toch naast mij zat. Mijn lichaam begon te schudden
en mijn gezicht werd spierwit, maar zij bemerkte niets. Ik dacht
dat ik dood ging.
Van die dag af had ik vreemde ervaringen, ik viel telkens
bewusteloos op de grond en was altijd doodmoe. Mijn ouders
brachten mij naar een bekend Chinees medium, hij rookte
wierook en bad voor mij, hij zei dat ik een boze geest in mijn
lichaam had. Hij raakte mijn vingertoppen aan met stukjes
brandende kool en stak lange naalden in mijn benen, ik moest
mij baden in zwart water dat vol bloemen was, hij masseerde
vaak mijn hele lichaam terwijl hij gebeden zong en ik moest
speciale bandjes dragen rond mijn nek, polsen en enkels, 's
nachts moest ik slapen op een kussen waaronder een zakje was
gelegd met enkele bloemen uit het badwater waarin ik mij
gebaad had. Maar het heeft allemaal niets uitgewerkt. Later
ben ik naar verschillende dokters gegaan en moest ik elke dag
pillen slikken, dat heb ik nu zes jaar lang gedaan. Maar ook dat
hielp niets. Steeds viel de ziekte macht mij aan en sloeg ik tegen
de grond, soms op straat en ook op kantoor. Sommige dokters
zeiden mij dat ik aan toevallen leed, het leek er ook wel op,
maar ik dacht dat het een boze geest was die mij plaagde en niet
wilde loslaten. Wat heb ik geleden, steeds werd ik dag en nacht
opgejaagd, vele malen werd ik zo hopeloos dat ik naar de dood
verlangde. Waar was hulp voor mij? Eens schreef ik haastig enkele
woorden op een bloknoot: God, help mij! Waarom deed
ik dat, ik was toch een Buddhiste en geloofde niet in een God?
Een collega op kantoor sprak mij over Jezus die mij redden
kon, Hij was de Vernieuwer van mensenharten. Zij nam mij
mee naar een soort avondcursus uit de Bijbel, die door een paar
20

zendelingen uit Nederland werd gehouden. Ik begreep er niet
veel van, het was alles te vreemd en te nieuw. Maar de atmosfeer
vond ik heerlijk, dat blijde zingen van hun liederen met dat
fijne kleine orkest, het was totaal anders dan ik altijd van een
kerk voorgesteld had. Ik luisterde intens en dronk alle
woorden in. Die eerste dag nodigde de prediker allen uit hun
leven aan Jezus te geven, Die hen vernieuwen zou. Dàt was het! .
Ik liep direct als eerste naar voren, de prediker bad met mij en
een wonderbare vrede stroomde als een rivier mijn hart
binnen, ik had zoiets nooit eerder ervaren. Wat heerlijk! Ik
wist ineens dat mijn zonden waren weggewassen en ik een hergeboorte
had ervaren.
Twee dagen later werd ik vervuld met de Heilige Geest en
begon in nieuwe tongen te spreken, ik was zo vol dat ik twee
dagen en nachten bijna achter elkaar bleef doorspreken, de
nieuwe mens in mij had zoveel met God te bespreken. Ik genas
ook totaal. Voor mijn genezing werd gebeden in de Naam van
Jezus en ik heb geen last meer van toevallen en aanvallen. Het
is nu al weken geleden dat ik mij aan Jezus overgaf en de dokter
die mij het laatst hielp feliciteerde me toen ik mij weer liet
onderzoeken. Ik moet geregeld mij laten zien bij hem, maar
Jezus heeft mij totaal genezen. Ik ben een nieuw heerlijk leven
begonnen met Jezus en ik wilde dat ik dit veel eerder had ontvangen.
Wat een heerlijkheid. Wat een vrijheid, wat een vrede in
mijn hart, wat een kracht stroomt nu door mij heen.
Mijn moeder en mijn broer zagen deze verandering in mij en
wilden dit ook hebben, ik nam ze een avond mee naar de samenkomst
en ook zij kwamen naar voren en gaven hun leven
aan Jezus, ook hun gezichten stralen nu van het nieuwe leven
in Hem, Halleluja! Wij zijn nu nieuwe mensen geworden, we
hebben Bijbels gekocht en lezen daar nu in, het Buddhabeeld
en het altaar is uit ons huis verwijderd, we volgen nu Christus.
Spoedig worden wij gedoopt. De eerste dag na de Bijbelcursus
sprak een kennis van vroeger mij op straat aan en bood mij
"ganja" aan (drugs). Ik legde hem de handen op in Jezus Naam
en gebood deze onreine demon uit hem te gaan, deze verliet
hem onmiddellijk, de jonge man knielde neer op de straat en
riep God om genade. Ik bad voor zijn ziel en leidde hem tot
Jezus, hij is nu een kind van God geworden."
21

De aanwezigheid van en zelfs ontvankelijkheid voor boze
machten blijkt telkens weer een belemmering voor het ontvangen
van de Heilige Geest en het spreken in nieuwe tongen te
zijn, dat is ontelbare malen bewezen. Mensen die soms lang
geleden, in hunjeugd, te maken hebben gehad met magie, magnetisme,
occultisme, blijken daardoor belemmerd te zijn, zelfs
geblokkeerd, wanneer het gaat om de vervulling met Gods
Geest. Daarom dienen wij eerst de blokkades te door-breken,
de barrières te door-stoten, alvorens de handen op te leggen
voor het ontvangen van de Heilige Geest. De duif van de Heilige
Geest wil zijn nest niet bouwen op een mestvaalt.
In St. Lucia gingen de demonen in de gestalte van sprekende
zwarte vogels de huizen in en uit en waarschuwden met een
menselijke stem de bewoners niet naar onze opwekkings-samenkomsten
te komen, "deze vreemde predikers maken
mensen ziek en ongelukkig", zeiden zij. De demonen namen
mensen op en droegen die door de lucht, smakten hen door de
ramen heen naar buiten de huizen. Een vrouw die occulte
machten had was erg onder de indruk gekomen van het Evangelie
dat zij hoorde in het stadion in Castries, ze besloot
Christin te worden. Zij werd, toen zij dit op de markt aan een
aantal mensen vertelde, opgetild door een onzichtbare macht,
tien meter hoog de lucht opgetrokken en toen losgelaten. De
vrouw viel en brak haar beide benen. Er werden mensen
bezocht en mishandeld door demonen, vooral als zij zich
uitstrekten naar het Evangelie. Ze werden gebeten, er waren
duidelijke bijtwonden aan het lichaam te bespeuren. Vrouwen
werden zelfs verkracht door een onzichtbare macht. Ze vertelden
deze niet te hebben gezien, de lamp was aan en de kinderen
sliepen bij haar, maar de vrouwen voelden hoe ze fystiek
werden overweldigd en misbruikt. In St. Lucia was een vrouw
die op deze wijze werd verkracht, de dag daarna liet ze zich
door een arts onderzoeken die haar zei dat ze inwendig vreselijk
vernield was. Natuurlijk geloofde hij haar verhaal niet dat
een duistere macht dit had gedaan en zei dat volgens zijn
onderzoek de inwendige wonden werden veroorzaakt door een
brute, krachtige man. In Suriname heb ik persoonlijk deze verhalen
uit de monden van vrouwen vernomen, de getoonde
wonden over het gehele lichaam gezien. Wij hebben in het
donkere binnenland wel vrouwen horen schreeuwen in de
22

nacht, maar niemand durfde er heen te gaan, omdat dit werk
van demonen was. Men wist dat er weer een vrouw werd overmeesterd.
Wij hadden aan de Suriname-rivier, waar in een bocht het
plaatsje Alkmaar ligt, in de kerk van de Evangelische Broedergemeente
een wonderbaar gezegende campagne. Het was overvol,
velen gaven hun leven aan Jezus, wij baden met verschillende
zieken en legden hen de handen op in de Naam van Jezus.
Wij logeerden in het zendingshuis, het huis dat zendeling
Légène had gebouwd en bewoond. Midden in de nacht werden
wij gewekt door geklop op de deur. Ik stond op, opende de
deur en een Hindustaans meisje stond bevend voor mij, een
lamp in de hand. Ze vroeg angstig of ik dadelijk mee wilde
gaan, omdat "de duivel vreselijk te keer ging in hun huis". Ik
liet Elisabeth thuis, die voor mij bidden zou en volgde het meisje
langs het smalle pad tussen het hoge gras langs de rivier,
biddend dat geen slang of krokodil mij bijten zou. Het meisje
liep snel voort, het pad beschijnend met de electrische lamp. Ze
bracht mij in een huis waar alle lichten brandden. Ze wees op
de grond waar een man bewusteloos lag uitgestrekt, toen naar
een hoek van dezelfde ruimte waar een vrouw lag die eveneens
bewusteloos was, ik zag wat bloed aan haar mond. Buiten
hoorde ik schreien als van kinderen, ik keek uit het raam, boog
mij voorover in de pikdonkere nacht en hoorde dit kindergehuil
uit het struikgewas naast het huis. Ik vroeg het meisje
wat er toch gebeurd was, ze antwoordde: de duivel is weer geweest.
Hij komt wel eens meer, maar vanavond heeft hij vreselijk
huisgehouden, hij is erg boos want mijn vader was
vanavond in uw samenkomst, daar heeft hij Jezus aangenomen
en daar werd hij ook wonderbaar genezen van een altijd stijve
arm. Hij kwam zingende thuis. We hebben nog met elkaar thee
gedronken, rijst gegeten, wat nagepraat en zijn naar bed
gegaan. Toen is "hij" weer gekomen en heeft mijn vader in zijn
slaap van het bed getild, door de deur gedragen in de
woonkamer en tegen de grond gesmakt, ik schrok wakker van
de dreun. Daarna werd mijn tante uit haar bed getild en dáár
neergesmakt. Mijn moeder is niet thuis. Toen zijn mijn beide
kleine broertjes uit hun bedden getild en het raam uitgegooid.
Helpt u eerst hen te halen, alleen ben ik bang, ik zal de lamp
dragen en bijlichten. Wij liepen naar buiten en vonden beide
23

kinderen, naakt, zij huilden, lagen tussen de struiken en het
hoge gras dat hen opving in hun val, zij schenen niet gewond.
Wij droegen hen naar binnen, keken of er iets gebroken was
wat niet het geval was en brachten hen weer naar bed, spoedig
sliepen ze in.
Alleen dit meisje was niet aangeraakt, zij hoorde het geluid van
neervallende zware lichamen en het huilen van de kinderen. De
buren hadden het niet gehoord, die waren trouwens te bang om
te komen helpen, bang ook te worden gemolesteerd door de
duistere machten, ze wisten dat die in het spel waren. Het
meisje kon haar vader en tante niet wakker krijgen, daarom
zocht zij hulp bij ons. Ik riep de Heer aan, bad in nieuwe
tongen en begon de strijd aan te binden tegen deze machten.
Het gehele huis liep ik langzaam door en bestrafte deze obscuriteiten,
in Jezus Naam. Ik riep het Bloed van Jezus aan, dat
verlost van alle duivelse heerschappij, noemende herhaaldelijk
de Naam der namen. Ik trad op met autoriteit, verbood aan
welke macht ook dit huis ooit weer binnen te treden en de bewoners
kwaad te doen. Luid riep ik deze woorden uit als bevelen,
niet toelatende dat zij genegeerd zouden worden. Dit was
het Woord Gods, Wiens knecht ik ben.
Toen schudde ik de vader wakker, die half naakt op de grond
lag, legde hem de handen op voor genezing van elke eventuele
beschadiging naar lichaam en geest. Hij kwam bij en keek een
ogenblik wezenloos in het rond. Ik liet het meisje water halen
en een doek, wies zijn gezicht, trok hem van de grond en liet
hem naar bed gaan, hij sliep direct weer in. Daarna legden wij
de handen op de vrouw die in een hoek van het vertrek als een
voddenbaal was neergekwakt, zij stond ook op. Het bloed aan
haar mond betekende niets, haar lip had een lichte wond. Ook
zij ging naar bed.
Toen alles weer stil was in huis, allen weer in bed gelegd, het
huis uitvoerig gezuiverd en in geloof besprenkeld met het
Bloed van Jezus, zegende ik het huis en riep Gods beschermende
heerlijkheid daarover uit. Toen nam ik het meisje naast
mij en sprak een hele tijd zacht met haar over Jezus en bad met
haar dat zij een kind van de Heer mocht zijn. Ik droogde haar
tranen en streek haar haren glad. De vrede Gods was over haar
gezicht nu. Daarna ging zij mij weer terugbrengen naar mijn
logeeradres, mij bijlichtend door het hoge gras langs de
24

donkere rivier. Ik vroeg haar bij het afscheid nemen of zij mij
beloven wilde de volgende dag geen woord te vertellen aan
haar familie over wat die nacht was gebeurd. Ik had gebeden of
de Heer in Zijn goedheid alle herinnering aan deze nachtelijke
manifestatie van de duivelse machten uit hun herinnering,
hun bewustzijn, weg zou nemen, zodat zij er niet later
door geschokt zouden worden, die triomf gunde ik de duivel
niet.
De volgende dag wandelde ik langs het huis en liep er binnen,
begon een gesprek met de aanwezigen, de vader en de tante. Ik
bemerkte tot mijn grote vreugde dat zij helemaal niets wisten
wat de boze hen had aangedaan in de voorbije nacht. Er waren
geen kneuzingen en verwondingen aan hun lichamen bespeurbaar,
ook geen gevoel angstig te hebben gedroomd, de Geest
des Heren herstelde alle fysieke en psychische tekenen van deze
molestatie. De Heer had in Zijn genezingsproces de totale
mens betrokken, nergens waren blessures, ook geestelijk niet.
Ook de kleine kinderen spraken niet over letsel, zij beweerden
dat ze doorgeslapen hadden. De Heer verhoorde ons gebed, de
duivel kreeg geen eer.
De Bijbel zegt: "De dief (de duivel) komt (en gaat voort te
komen) om te stelen (wat niet van hem is) en te slachten (wat
hem niet toebehoort) en te verdelgen" (wat hij niet geschapen
heeft). Hij wordt getekend als een dief, een rover, insluiper,
aanrander, een boze indringer, een duistere infiltrant. Hij is
"der Verneiner". Hij vernauwt het leven, verkrampt het,
verwringt, verknoeit het, verduistert het, verkankert het,
verderft het, doodt het. Heel zijn heilloze politiek in al zijn
vormen is die van vernietiging van het bestaan. Hij rooft het
geluk, verkoelt de liefde, dooft de vreugde, blaast alle lampen
uit in ons hart, hij frustreert de geest, ruïneert het bestaan. De
Bijbel zegt dat hij niet komt dan om te vernietigen. Hij begeleidt
ons leven als een abjecte vijand, wij hebben hem als een
tijger in de tank en heel die tank wordt beheerst door de natuur
van de tijger. Hij komt als een briesende leeuw, zoekende wie
hij zal kunnen verslinden. Verwacht niets positiefs van hem!
Sluit geen verdragen met hem! Neem geen risico's met hem!
Hij is de sinistere tegenstander, de vijand! Sta niet toe dat hij in
uw leven als de vijfde colonne infiltreert! Hij is de vijand van
God en daarom onze vijand. Hij introduceert vijanden als
25

vrienden en vrienden als vijanden. Maar Jezus kwam! Hij nam
de handschoen op tegen de boze. Jezus is evenzo een dief.
Maar Hij steelt (terug) wat van Hem is, terwijl de boze steelt
wat niet van hem is.
In onze zendingsarbeid onder de volken hebben wij vaak deze
vijandelijkheid ontmoet. In de donkere oerwouden van Zuid­
Amerika, in India, Sri Lanka, Indonesië en Japan, op vele
plaatsen, hebben wij vis a vis tegenover deze machten gestaan.
Ofschoon het nuchtere, intellektualistische Westen deze verhalen
niet gelooft en alle bovennatuurlijke manifestaties als
bedrog afhandelen, hebben wij als zendelingen met deze
werkelijkheden direct te maken gehad. De Heer wil niet dat wij
deze aanrandingen van het Lichaam van Jezus Christus ontvluchten,
ontkennen, uit vrees, maar dat wij zullen ingrijpen in
Zijn Naam en de aangevallenen agressief verlossen, de duistere
invloeden reinigen en neutraliseren, de wonden helen en de
beschadigden genezen. Het regiem des lichts in het Koninkrijk
Gods doet overwinnen over het regiem der duisternis.
Ik werd in het binnenland van Suriname geroepen in de nacht
om bij een man te komen die in nood was, men had een paard
gestuurd waarop ik snel mij kon verplaatsen. In zijn dorp
hoorde ik hem schreeuwen van ver. De man was aangevallen
door een macht die hem inwendig verscheurde, het bloed vloeide
uit neus en mond. Hij kronkelde over de grond, overgeleverd
aan vreselijke pijnen. Hij zei met een mes te zijn gestoken
in zijn lies, met een pijl te zijn beschoten in zijn buik. Ik kleedde
hem uit, maar zag geen wonden, hij ervoer de pijnen als van een
mes en een pijl. Ik goot olie over zijn hoofd, legde hem de
handen op en gebood met luide stem de machten van Satan
hem onmiddellijk los te laten. Ik sprenkelde het Bloed van
Jezus in geloof over hem heen en heelde in Zijn Naam de beschadigingen
die meer psychisch dan fysiek waren. Na enige
minuten hield de man op met schreeuwen, hij werd rustig, de
pijnen verlieten hem, hij keek mij met zachte ogen aan. Ik zei
hem dat Jezus hem had vrijgemaakt en dat Hij wil dat deze
man zijn leven aan Hem zal geven opdat hij een leven van vrede
zal hebben. De man bad met mij het zondaarsgebed woord
voor woord mee. Hij was verlost. Ik zei hem dat hij nooit meer
last van deze duivel zou hebben als hij dicht bij Jezus bleef, hij
26

eloofde dit plechtig. Hij vertelde dat hij een vijand had diep in
de bush, waar zij werkten als houtkappers en deze vijandschap
werd zo hevig dat die man naar een /oekoeman was gegaan,
hem geld had aangeboden om zijn vijand onschadelijk te
maken, dat gebeurde met dit gevolg. Maar nu was de man vrij,
de ban over hem was verbroken, de bezwering geneutraliseerd.
De brutaliteit van de demonische machten neemt steeds toe,
het raffinement waarmee zij optreden kent geen grenzen.
Steeds meer zendelingen rapporteren dat duivelse machten
zich verzichtbaren, materialiseren, gestalten aannemen die
opkomen en vervluchtigen. In Brazilië zitten ze als vreemde
gestalten op de daken, werd gerapporteerd, half dwerg en half
aap, als irreëele monsterlijkheden, die geregeld veranderen. Ze
roepen de mensen op straat obscene taal toe, vooral als een
Christen passeert zijn ze obstinaat. Toen ik met Finney Israël
in het binnenland van India evangeliseerde, vertelde Finney
dat hij in een bepaald dorp demonen als apen had gezien in de
bomen om de gebedsplaats heen die hij zich gebouwd had van
riet en bladeren. Zij manifesteerden zich in vreemde, aanhoudende,
storende geluiden die de mensen uit de slaap hielden en
bang maakten. Zij bezetten dieren die hysterisch in het rond
gingen tollen en dood neervielen. Ik heb ze gezien, dolgedraaid.
Niet alleen zijn er bezeten mensen, maar ook dieren en
bomen, zelfs voorwerpen gebruikt om te verwarren en te
vernietigen. Een nieuwe auto door een rijke particulier besteld
in Frans Guyana bleek een "killer" te zijn. Wanneer het
voertuig op de weg reed, drong een demonische, besturende
macht het van de weg af het trottoir op waar schoolkinderen
liepen die werden doodgereden, daarna kwam de auto vanzelf
weer op de straat terecht. Even verder liep een oude man rustig
op het voetpad, de auto "zag" hem, reed van de straat af,
doodde die man en kwam weer op de straat terecht. Het voertuig
scheen te zien, zijn slachtoffers te kiezen, vernielde en
doodde, terwijl de chauffeur niet bij machte was het stuurwiel
vast te houden, een sterkere macht draaide de wagen. Men verwisselde
telkens van chauffeur, koos zeer ervaren, krachtige
mannen uit, maar telkens ontspoorde de wagen, zonder dat zij
bij machte waren het stuur vast te houden, een macht duwde de
wagen buiten hun wil, buiten het gareel. Men was bevreesd
voor die "satanswagen" en besloot het te vernietigen, op volle
27

toeren liet men haar van een hoge rots de zee inrijden, waar zij
verdween. Duistere machten hanteerden deze auto tot vernieling.
De Heer wil dat de kinderen Gods deze werken der duisternis
niet alleen constateren, maar dat zij hierin ingrijpen. Het reageer-vermogen
van vele kinderen Gods is zo traag dat zij
meestal te laat arriveren bij de rokende ruïnes en puinhopen.
Waarom is de duivel het eerst en komen Gods kinderen zo
vaak het laatst? Waarom zijn ZIJ niet het eerst, omdat zij Gods
eigendomsvolk zijn?
Altijd als er in Indonesië sprake is van vreemde ziektes of onverklaarbare
manifestaties, is er sprake van een dukun die zijn
djampè's blaast. Duizenden keren per dag wordt in dit enorme
eilandenrijk ergens vreemde ziekten geconstateerd, wreedheden
bedreven, gedood, gemarteld, liefde opgewekt en liefde
gedoofd op bestelling, succes in zaken bewerkstelligd en
bankroet, een infaam spel van satan. Dukuns manifesteren
grote macht en verrichten verbazingwekkende genezingen,
overal in Indonesië zijn ze. Sommigen zijn beroemd en van
heinde en ver reizen de mensen naar hen toe voor advies en
hulp. In Midden-Java was een dukun die seances hield. Er
kwamen soms wel i 00 mensen die eik i 00 ( oude) rupiahs
moesten betalen om de geheimzinnige operaties van deze man
bij te wonen. De patient (die ook slechts 100 rupiahs betaalde)
werd op een gewone houten tafel gelegd en "geopereerd" met
blote hand, zonder scalpel of instrumenten en zonder narcose.
De dukun sloeg zachtjes op de buik met de zijkant van zijn
rechterhand en de buik opende zich. Hij haalde feilloos met
een vaste greep het zieke orgaan er uit, hij wist precies waar
deze zich bevond, verwijderde de tumor ofhet gezwel, dat hij er
van losdraaide, sloot alles inwendig weer toe, alles met de blote
hand. Het gezwel deed hij in een leeg jampotje dat de patient
mee naar huis mocht nemen. Daarna sloot hij de huid met een
enkele druk van zijn vingers toe. En hij was gereed. Deze
seances zoals ze worden genoemd, duurde slechts enkele minuten,
zonder pijn, zonder verdoving, zonder bloed, zonder de
minste sterilisatie. De patient stond na de "operatie" van de
tafel op en liep naar huis. Dit alles gebeurde voor de ogen van
honderd getuigen. Dit verhaal werd mij in Bogor verteld door
28

een Amerikaanse zendeling die deze dukun persoonlijk kent.
Een van de hedendaagse Amerikaanse topten nis-spelers, die
lange tijd leed aan een gebroken beentje in zijn enkel en
nergens baat vond, zocht in de Philippijnen zo'n dokter op, die
hem in een ogenblik van zijn nood afhielp, ook weer met een
feilloze diagnose en met een vlugge beweging van zijn blote
hand. Deze speler heeft dat openlijk in een interview verteld
aan de internationale sportpers. In heel het Verre Oosten
gebeuren deze dingen.
Er zijn dukuns met een speciale elmoe, een specialisatie
waarvoor zij gezocht worden. Zij kunnen ziekten genezen
maar ook speciale ziekten opleggen, zij kunnen liefde wekken
maar ook liefde doen verkoelen, zij helen en verderven met
hetzelfde gemak, zij hebben waarlijk demonische mogelijkheden,
als ze daarvoor betaald worden handelen zij op verzoek.
Wij hebben in Indonesië gevallen meegemaakt, onkreukbare
personen in het openbare leven die getroffen werden door een
of andere krachtig werkende elmoe. Een blanke, elegante
Europese dame in Garut werd plotseling onweerstaanbaar
aangetrokken tot een notoire Indonesische scharrelaar van
uiterst slechte reputatie, die haar bij zich nam. De echtgenoot,
mr Hacks, een hotellier, die wij goed kenden, kon hierin niets
veranderen en zelfs een grote geldsom als losgeld werd niet
aanvaard. De wil van deze beschaafde dame, een vriendin van
mijn moeder, zij was alom gerespecteerd, was geheel gevangen
door de wil van de Indonesiër, die haar naar de kampung
bracht. Zij was van de ene op de andere dag van een vreemde
hartstocht vervuld voor deze man. Men raadde mr Hacks
tenslotte aan naar een dukun te zoeken met een sterkere elmoe,
die de eerste zou opheffen. Maar het is niet gelukt, hij moest
toezien hoe zijn vrouw geheel verslonstte en verpauperde in de
kampung. Zij wilde zelf niet teruggaan.
Toen mijn vader zeven jaar in Garut werkte als zendeling, met
weinig vrucht (zijn beide eerste kinderen waren vermoord door
de felle Islamitische bevolking) en God voortdurend bad om
openingen, ontmoette hij een dukun. Hij schreef over hem een
boek: "De tovenaar des Sundalanden", hij noemde de dukun
Pa Sanoesi. Deze bezat een krachtige elmoe. Hij werd bekeerd
tot het Christendom. Ik heb hem als kind wel gekend in Garut,
29

hij was een lupus-patient met een half weggevreten gezicht.
Deze heeft mijn vader veel verteld over guna-guna en van zijn
eigen successen.
In de tijd dat Mr Patijn Gouverneur Generaal over Nederlands
Indië was, werd mijn vader als specialist overal heengezonden
waar gevallen van guna-guna werden gesignaleerd, hij
onderzocht dit serieus en rapporteerde dit aan de regering. Hij
werd als een kenner geapprecieerd. Hij ontmoette het geheimzinnige
sirih spuwen op mensen van nowhere, het stenen
gooien ook van nowhere, het verplaatsen van voorwerpen over
honderden kilometers, enfin al die typische guna-guna manifestaties.
Vader schreef daarover een boek dat hij "Stille
Kracht" noemde. Later bezocht hem in Garut de rondreizende
schrijver Louis Couperus, die in Batavia en Bandung uit zijn
werk las, deze had een lang gesprek met deze kenner van de
guna-guna. Couperus had van de Regering in Batavia over
mijn vader gehoord. Toen later Louis Couperus zijn "Stille
kracht" schreef was hij niet origineel, hij had die naam overgenomen
van de zendeling in Garut. Veel wat daarin was geschreven
had hij daar gehoord. In zijn boek "Oostwaarts" schrijft hij
over dit bezoek.
Heel het Verre Oosten gonst van mysterieuse verhalen over
gun a-gun a en elkeen die lang in die landen heeft vertoefd, kent
ze ook. Sukarno, de eerste president van Indonesië, omringde
zich voortdurend met dukuns. Deze mannen waren allen
specialisten op een bepaald terrein en deden verbazingwekkende
dingen. Zij waren ook voorspellers en adviseurs. Door
demonen gedreven brachten ze hem ook in de vernieling en
genazen hem niet van de ziekte die hem tenslotte velde. De
oppositie bediende zich ook van hen. Een trompetter wiens
longen gescheurd was, een dodelijk zieke man, die door doktoren
ongeneeslijk was verklaard, werd bij een van deze dukuns
gebracht. Deze gaf de zieke een flinke klap op zijn rug en zond
hem weg om hem medisch te laten onderzoeken. De doktoren
onderzochten hem kritisch en ontsloegen hem, alle gaten en
scheuren waren verdwenen, hij was genezen. Dukuns hebben
toegang tot een wereld van occulte krachten, ze hebben sleutels
en formules die bepaalde boven- en buiten-natuurlijke terreinen
ontsluiten, ze maken gebruik van duistere machten die
hen gehoorzamen, ze zijn op duivelse manier bezig.
30

Het is een groot verschil wie u geneest. Vele Christenen gaan in
arren moede, na veel lijden, tenslotte, in wanhoop, naar de
duistere machten voor genezing, voor verzachting van hun
pijn, ze vinden ook daar wel genezing, maar raken hun vrede,
innerlijke harmonie, kwijt. Het is alsof de ziel bedroefd was
geraakt. De ziel is Christinne van huis uit. Als Jezus u geneest
in Zijn striemen, dan geneest Hij "en passant" de gehele mens,
de gehele menselijke existentie, niet alleen een bepaalde kwaal.
Hij restoreert de totale mens met het totale heil en geeft hem
vrede, blijdschap, geluk. "Zie Ik maak alle dingen nieuw!" zegt
Hij.
31

DE NACHT VAN MAKASSAR
Uitgenodigd door Toradja-voorgangers was ik op weg naar
Makassar, deze stad heet nu Udjung Pandang, op het eiland
Celebes, nu Sulawesi. De eerste campagne zou gehouden
worden in het grote voetbal-stadion van de stad, daarna begon
de reis naar Tanah Toradja, het binnenland, waar wij op vele
plaatsen zouden spreken. Een grote groep Toradja-voorgangers
reisde mij tegemoet en wilden deze campagne in Makassar
meemaken.
Ik was in Surabaya bezig geweest voor een groep Chinese
studenten een seminar te houden over de Gaven van de Geest
en maakte mij daarna gereed voor deze reis naar Sulawesi.
Steeds was ik 's morgens vroeg op het vliegveld om het lijntoestel
van de Garuda naar Makassar te halen, maar kreeg
geen plaats in de machine. Telkens was ik om 5 uur opgestaan
om op tijd op de airport te zijn, maar hoewel mijn naam op de
passagierslijst stond, was er geen sprake van boarding. Zo
duurde het drie dagen. Chinese zakenlieden en hoge legerofficieren
die de mensen van de maatschappij tipten, kregen
voorrang. Ik was in tijdnood gekomen. Als ik de eerste dag was
weggevlogen, was ik wel op tijd geweest voor de campagne,
maar ik was nu al drie dagen te laat. Wie zou nu deze campagne
leiden in Makassar? De kans was groot dat de bezoekers
niet waren gekomen omdat de prediker niet verscheen. Ik was
veel in gebed en de Heer troostte mij, zeggende dat Hij alles in
Zijn hand had. Ik moest mij prepareren op felle tegenstand in
de hemelse gewesten. Het was duidelijk, na zovele ervaringen,
dat de tegenstander alles probeerde om deze campagne te doen
stranden. De duivel weet méér en vanuit dit weten wierp hij
barrières op, trachtte hij wegen toe te sluiten, hij begon ermee
om deze spreker in Surabaya op te houden. Wanneer hij zo
overduidelijk zich in de strijd werpt, is dat een zeker teken dat
hij het werk van de Heilige Geest vreest. Hij wilde deze evangelisatie-veldtocht
niet alleen in Makassar maar ook in het gehele
Toradja-gebied doen vastlopen en onmogelijk maken. Zijn ge-
32

dachten zijn ons niet onbekend. Ik was blij om zijn woede en
bad voortdurend de Heer alles onder controle te houden.
Na krachtig protest en mede door bemiddeling van een
invloedrijke arts die ik kende, lukte het tenslotte op de vierde
dag mee te vliegen. Het bleek dat een aantal predikers en vooraanstaande
Christenen in Makassar elke dag naar het vliegveld
waren gegaan om mij af te halen, maar zij waren telkens
onverichterzake naar huis teruggegaan, zonder te begrijpen
wat er aan de hand was. Zij besloten nog één keer naar het
vliegveld te gaan en als ik niet was gekomen, deze campagne af
te gelasten.
Toen ik arriveerde, waren ze zo gelukkig, het weerzien was
heerlijk. Er werd door de plaatselijke radio en via een voortdurend
rondrijdende soundcar bekend gemaakt dat de campagne
in het stadion doorging, de prediker was aangekomen.
Wij konden beginnen. Ik had twee tolken, beide Chinese
predikanten die een eigen gemeente hadden en zich vrij hadden
gemaakt voor deze campagne. De bediening was te zwaar voor
één tolk, vertalen is uitputtender dan prediken. Het gevaar is
dat de tolk "meedenkt" met de prediker, hij heeft alleen min of
meer automatisch de tekst om te zetten in zijn taal ofschoon dit
ook niet tot mechanisme moet vervallen, hij dient de woorden
te herscheppen in andere woorden. Ik werk graag met twee
tolken. De tolk die ik koos voor de prediking was dezelfde die
evangelist T.L. Osborn in Jakarta had vertolkt. De andere tolk
stond mij terzijde bij de dienst der genezing en de afsluiting van
de samenkomst. Het waren competente tolken, die in snelheid
mij konden bijhouden en ook warmte overbrachten, de
boodschap levend hielden. Ze waren één met mij.
De tribunes waren goed gevuld en elke avond stroomden meer
mensen naar het stadion. Er was geen verlichting, wij moesten
rekening houden met het snelle · vallen van de tropenavond.
Daarom begonnen wij 's middags om 4 uur, de hitte van de dag
was dan nog groot. Zo startten wij deze Makassar-campagne.
Ik was de enige spreker, wilde elke middag na de prediking ook
de zielen tot Christus leiden en met de zieken bidden, taken die
beter verdeeld kunnen worden over enkele personen bij campagnes
van deze omvang. Het stadsbestuur had het ontvangstcomité
toestemming gegeven voor deze evangelisatie-veld-
33

tocht, ook de Militaire Gouverneur had dat gedaan, wat inhield
dat op verschillende plaatsen met automatische geweren gewapende
militairen de wacht hielden. Ze stonden overal, ook rondom
het podium. Het is een vreemd schouwspel dat de evangelist
die met de Bijbel in de hand de boodschap des vredes brengt,
omringt is door zwaar bewapende militairen. Er stond zelfs een
martiaal uitziende militair vlak achter mij, op enkele meters
afstand, als een bodyguard. Zo had de gouverneur ons van zijn
bescherming verzekerd.
Ik dacht een ogenblik terug aan mijn evangelisatie-campagne
in Sibolga aan de Westkust van Sumatra, het jaar daarvóór,
waar duizenden verbaasde toeschouwers plotseling gedurende
25 minuten een aantal krachtige helden om mij heen zagen
staan op het podium, lichtende gestalten, toen, wat later bleek,
gevaar voor mijn leven bleek te bestaan. Twee moordenaars
kwamen om middernacht naar mijn huis en vertelden dat zij
gehuurd waren om mij dood te schieten vanuit de menigte, zij
hadden zich op verschillende punten opgesteld. Terwijl ik
stond te prediken zouden zij schoten lossen. Een van deze twee
mannen heeft dat mij later verteld. Hij was zo geschrokken
van deze onverwachtte aanblik van onmiskenbare Goddelijke
protectie, dat hij niet kon schieten, wegliep en 's nachts in
berouw mijn huis opzocht en mij te spreken vroeg. Hij vertelde
dat de prediker en zijn tolk omringd waren van bewegingloze,
krachtig uitziende figuren, die er enige ogenblikken eerder niet
stonden, ze waren allen gekleed als de prediker, witharig ook,
uiterlijk in alles op hem gelijkend, alsof hij vervijfvoudigd was.
Terwijl hij mikte zag hij in zijn vizier ineens deze vreemde
gestalten, hij vluchte omdat hij begreep dat hij door Allah zou
worden geoordeeld als hij geschoten had, het zou zijn alsof zij
op Hem hadden geschoten. Zij herkenden de prediker ineens
als een man die onder Gods bescherming stond, die konden zij
niet vermoorden.
Wij weten ons altijd omringd van beschermende engelen als wij
prediken, maar soms is het nodig dat door God deze hemelse
dienstknechten worden verzichtbaard, zoals dat ook geschiedde
in Dothan.
Nu stond daar in Makassar duidelijke wereldse macht, maar ik
verlaat mij liever op hemelse bescherming, die ik niet zien kan,
34

maar die zeer reeël aanwezig is. Onze campagne, die door de
duivel vanaf het begin was tegengewerkt, waarvoor talloze
moeilijkheden door de Christenen als organisators moesten
worden overwonnen, waar mijn aankomst was vertraagd
waardoor verwarring was ontstaan, zou in de optiek van het
Koninkrijk Gods een bizonder gebeuren worden, dat begrepen
wij wel. Het zou hier gaan om een machtige afbraak van het
rijk van Satan. De hel zou armer en de hemel rijker worden.
Wij ervoeren dat als een goed teken! Halleluja!
Iedere avond nodigde ik zondaren, vastgelopenen, afgedwaalden
van het geloof, benauwden, beschadigden, vervreemden
uit om hun leven aan Jezus over te geven, hun bestaan uit
handen te geven in handen van de Heer en vanuit de vergeving
en restauratie in Christus een nieuw leven te beginnen. Ik riep
hen op om de tribunes te verlaten, naar beneden te komen en
op het middenveld voor het podium te komen staan, waar ik
met hen spreken en voor hen bidden zou. Elke avond kwamen
honderden voor bekering het grasveld opgelopen naar het midden
van het stadion. Ik had toestemming gegeven dat de zieken
met hun verzorgers in het gras om het podium heen mochten
zitten of liggen, op matten, de meesten hadden pajongs
opgestoken tegen de brandende zon. Zij luisterden rustig naar
het woord en wanneer het ogenblik aangebroken was om met
de zieken te bidden, na het zondaarsgebed, stonden de dragers
op om hen naar mij toe te dragen of te leiden, ze één voor één
neerleggende voor het podium. Ik houd er van dat mijn
podium omringd is met zieken die op matten voor mij liggen
uitgestrekt, een soort openlucht-hospitaal rondom de plaats
waar het Woord Gods weerklinkt, waar de Bijbel geopend
wordt op de beloften Gods, allen nog actueel en up to date
beschikbaar voor Gods kinderen, voor het welzijn van ziel,
geest en lichaam, Gods antwoord voor het creatuurlijke lijden
in de wereld. Het Evangelie is zo rijk aan zegeningen, het
Woord is zo krachtig, het Bloed is zo reinigend, de Verlossing
volkomen, dat wij steeds weer verbaasd zijn hoe dit alles uitwerkt
bij de mensen die er op af komen in geloof.
Ik geloof dat een evangelist die door God voor een volk wordt
neergezet ergens op de wereld, de mensen tekort doet wanneer
hij hen in zijn boodschap niet wijst op alle aspecten van Gods
35

heils-aanbod, een totaal-evangelie voor de totale mens. De
Heer wil een volkomen restauratie van die mens, een her-inplanting
in het beeld van God, zoals in de eerste dagen toen
God zag dat alle dingen die Hij schiep goed waren. God wenst
de mens, gered, genezen, volkomen gemaakt in Christus, weer
teruggeplaatst naast Hem in de Troon, als Zijn zoon, weer met
Hem te regeren over de schepping. De Heer negeert de afbraak
van de duivel, bouwt de ruïnes weer op, herwint de veroverde
steden. Jezus is gezonden door de Vader om al de werken van
de duivel te niet te doen, al zijn vernielingen in mensen, dieren
en planten, in lucht, water en aarde, in alle leven, alle elementen,
de gehele schepping. De vervloekte en verloren aarde terug
te brengen tot de Vader, niets minder dan dat. Wanneer ik de
menigten zie en tot hen spreek van de liefde van Jezus, Zijn
aanbod doorgeef van vergeving en vernieuwing, kan ik niet
volstaan met de boodschap van vergiffenis exclusief de
genezing, de verzoening medegedeeld aan het vlees, maar ik
ben verplicht het volle aanbod van herstel te brengen over alle
domeinen van ziel, geest en lichaam, over het bewuste leven,
het onbewuste en het onderbewuste, ik wil niets achterhouden.
Als de Heer de effecten van de zonde, in de geest, wil genezen,
wil Hij dat ook doen met de effecten van de zonde, in het vlees.
Het is heerlijk te zien hoevele mensen naar voren komen waarmee
gebeden wordt voor vergeving van zonden, het zijn even
zo vele nieuwe creaturen Gods, het is het mooiste wat er is.
Daarna de zieken. Soms verlaat ik mijn platvorm en begeef mij
tussen deze zieken die ik persoonlijk de handen opleg. In
sommige plaatsen is de kracht van Gods Geest zo groot dat ik
vraag de mensen mij in het voorbijgaan slechts even aan te
raken in geloof, natuurlijk alleen in geloof, dan zullen ze
genezen zijn, dat gebeurde ook. Als de zakdoeken van Paulus
en de schaduw van Petrus mensen kan genezen, zal de aanraking
van een andere knecht Gods hetzelfde effect sorteren, er is
geen verschil. We hebben wonderen zien gebeuren toen zieken
even mijn oude strooien hoed die daar ergens op het podium
lag, opzetten, in geloof, opziende tot Jezus, ze genazen.
Hoevelen in Batakland hebben dit meegemaakt en in de
Minahassa, soms was de opdringende menigte zo groot en zo
emotioneel dat ze mijn kleren scheurde, ik deed elke dag een
36

nieuw overhemd aan. Maar dat geeft niet, ze werden aangeraakt
door de kracht Gods. Ze raakten niet mij aan, maar
Christus in mij.
Op een middag kwam in Makassar een vrouw die genezing
zocht voor haar ziekte, voor mij staan, ze was zeer verzwakt en
een familielid hield haar overeind. Zij vertelde dat zij een
wedergeboren Christinne was, moeder van een fijn gezin. De
tragiek was dat haar ziekte een kwaadaardig verloop had, een
ernstige voortwoekerende leprosie waarvoor de artsen haar
geen hoop op herstel durfden geven. Maar zij geloofde in
Goddelijke genezing en was daar voor gereed. Zij opende,
terwijl ik met haar sprak, haar kebaja en liet mij zien hoe haar
borsten en buik waren aangevreten door de kwaal, er waren
gaten en scheuren waarin proppen watten waren gedrukt en
met pleisters afgesloten. Zij opende het verband hier en daar en
toonde mij hoe deze ziekte haar als het ware opvrat, hoe zij vol
wonden en zwarte vlekken was. Zij liet haar linkerarm zien,
eveneens gescheurd en met lange kloven in haar vlees, haar
voorhoofd en wangen waren ook geschonden. Het was
vreselijk deze verwoestende kracht van melaatsheid te zien aan
het lichaam, zij moest onvoorstelbaar veel pijn lijden. Maar
haar ogen straalden vrede uit, schitterende ogen en haar gebarsten
lippen prezen de verrezen Heer. Deze mens rekende met
een andere, hogere, Goddelijke werkelijkheid die niets te
maken had met wat voor ogen was. Zij zag blijmoedig op tot
haar Heer en wist wat Hij voor haar zou doen. Toen zij hoorde
dat deze campagne in de stad gehouden zou worden, loofde zij
de Heer en zei: "Heer, dit is mijn kans U aan te raken!"
Toen ik haar geloof zag, legde ik haar de handen op in de
machtige Naam van Jezus en bediende haar voor genezing. De
ziektemachten werden bestraft en aangezegd dit lichaam
onmiddellijk te verlaten, in Jezus Naam. Voor de autoriteit
van die Naam. Daarna deelde ik haar de genezende, reinigende
kracht, de opstandingskracht van Jezus, mee. Als een felle
laserstraal drong dat haar lichaam binnen, vernietigend alles
wat tegen Gods heilige scheppingsorde was. Wij namen samen
in geloof de overwinning over deze ziektemacht, want God had
deze ziekte, deze bepaalde, persoonlijke ziekte van deze patient
al eens op Jezus gelegd, die het wegdroeg in Zijn lichaam in de
37

dood, waar het gelaten is. In Zijn striemen was zij genezen
verklaard door God. "De straf die ons de vrede aanbrengt, was
op Hem, en DOOR ZIJN STRIEMEN IS ONS GENEZING
GEWORDEN" (Jes. 53:5). De Heer wil dat wij Zijn heilige
uitspraken serieus nemen. Als men leest wat er staat en gelooft
wat er staat, ontvangt men ook wat er staat.
De vrouw dankte ons en ging heen, ondersteund door haar
begeleidster. Zij verwachtte nu dat het wonderbare proces van
de genezende kracht van Jezus Christus zal inzetten. Haar arm
hief zij omhoog, achterom kijkend, zij prees de Heer, Putjih
Tuhan, Putjih Tuhan! Vele andere zieken kwamen na haar
voor gebed, daarna gingen zij weer naar hun plaatsen. Ik
spreek graag met elkeen een paar woorden om hun geloof te
toetsen. Omdat ik het Bahassa Indonsia versta en spreek, is het
niet moeilijk om met deze mensen te communiceren. Wanneer
het geloof in een wonder minimaal is, spreek ik tot hen over de
almacht Gods die alle dingen veranderen kan, dat in Hem
hoger leven over lager leven triomfeert.
Het is zo belangrijk dat beiden, patient en prediker, samen het
geloof hebben voor een krachtig ingrijpen Gods; het samen
belijden, bidden, geloven, werkt grote dingen uit. Het verenigd
zijn in eenswillendheid is als verdubbeling van effect. "Wederom,
voorwaar, Ik zeg u, dat als TWEE VAN U op aarde iets
EENPARIG zullen begeren, het hun ZAL TEN DEEL
VALLEN van Mijn Vader, die in de hemelen is" (Matth.
18:19), zegt Jezus.
Elke avond bad ik met een of meer melaatsen. Ik heb in mijn
bediening rond de wereld veel met deze zieken gebeden, die in
de Bijbel ritueel onrein waren verklaard, uitgebannen buiten
de gemeenschap. Maar bij Jezus hebben ze een kans! Het is zo
heerlijk in deze campagnes dat er een kans is voor kanslozen in
het natuurlijk leven. Bij Jezus.
In het primitieve denken der volken wordt de lepra toegeschreven
als een straf, een soort godsoordeel, zoals alle ziekten.
Boven-natuurlijke machten verontreinigen de mensen die het
kosmische evenwicht hebben verstoord. Bijbel-vertalingen
hebben het woord onrein, verontreiniging, vertaald door het
Griekse woord lepra, met het gevolg dat nog vele eeuwen later
elke huidziekte lepra wordt genoemd. De taboe is zo groot dat
in Afrika en ook in Azië, Japan, waar lepra enorm heerst, de
38

naam lepra niet wordt uitgesproken. De Ashanti-taal zegt
kwatta voor lepra. De taboe van een ziektenaam, waarbij men
de naam van de ziekte niet durft uit te spreken, worde niet
verward met ziekte-discriminatie, waarbij men de naam van
zijn ziekte uit schaamte niet wil uitspreken. In ons land wordt
bijvoorbeeld vermeden over luizen en schurft te spreken,
omdat deze ziekte als ziekte van onzindelijke mensen wordt
opgevat. Ook spreekt men niet openlijk over venerische
ziekten. In de meeste kringen is het noemen van kanker taboe,
men gebruikt allerlei andere namen. In Suriname zal men
vermijden om lepra bij zijn gebruikelijke naam boassi of
kokkobe te noemen, men spreekt daar van de takroe siki of
lelijke ziekte.
In Suriname bad ik op een avond voor negen melaatsen die
gezamenlijk naar voren kwamen, een droevige stoet als de
beeldengroep "De gevangenen van Calais" van August Rodin.
Maar de Heer genas hen allen. De kleine leprozerie waar zij
woonden aan de rand van de stad, werd daarna gesloten, nu zij
allen genezen waren. De toeziende arts had ze na onderzoek
naar huis gezonden.
Ik herinner mij dat ik op een late avond na een zeer uitputtende
dienst waar ik met veel zieken en bezetenen gebeden had,
achter de coulissen van het gebouw "Thalia" verdween, waar
enkele medewerkers mij opwachtten bij de geparkeerde auto,
om zo, bij een achteruitgang, ongezien naar huis te rijden. Wij
waren gedwongen dat elke avond te doen om de opdringende
massa die nog wilde dat wij voortgingen, listig te ontlopen. Wij
moesten ons beschermen, helaas, de massa houdt geen rekening
met onze krachten die totaal waren opgebruikt in deze
zware bediening van uren.
Toen ik in het stikdonder bij de hand werd vastgehouden om
naar de auto tussen de struiken te lopen, passeerde ik een roerloze
figuur, een vrouw, ik kon haar contouren nauwelijks zien.
Zij stond daar alleen, onherkenbaar in de nacht. Zij scheen op
mij te wachten, zij riep mij aan en deed een stap naar voren.
Mijn begeleiders trachten mij voorbij haar te loodsen, maar er
was iets in mij dat zei dat ik naar haar toe moest gaan. Ik kon
haar gezicht bijna niet zien door een donkere doek over het
hoofd en later, toen ik dichtbij haar was, zag ik dat zij handschoenen
aan had. Het viel mij op dat zij een doordringend
39

parfum gebruikte. Was deze vrouw een prostituée? Wat wilde
zij van mij op deze donkere plaats achter het gebouw? Ze zei
mij zacht dat zij melaats was en in een laat stadium van haar
ziekte, er was medisch gesproken geen hoop voor haar. Zij
vroeg of ik toch nog voor haar wilde bidden, in de zaal kon ze
niet komen. Ofschoon ik volkomen uitgeput was en hevig
transpireerde, met doorweekte kleren, wendde ik mij tot haar,
legde haar de handen op het hoofd en vroeg de grote Heelmeester
haar aan te raken met Zijn wonderbare opstandingskracht:
"Heer, spreek maar één woord en zij zal gezond zijn!"
Dit was het thema geweest van de prediking die ik die avond
had gehouden. Ik herhaalde: "Heer, slechts één woord, dat is
genoeg!" Mensenkind, ontvang de genezende kcacht van
Jezus! Nó! Voor Zijn heerlijkheid!"
Zij dankte mij en slipte weg in de nacht, een incident van twee,
drie minuten en ik reed weg in mijn auto. Enkele dagen later
stond in de lange healing-line voor het podium van "Thalia",
een elegante vrouw, zij vroeg of ik haar kende, althans haar
stem? Ik keek haar aan en zei dat ik haar nooit eerder ontmoet
had. Zij zei eenvoudig: "Ik ben de vrouw waarmee u enkele
dagen geleden achter dit gebouw, bijna geheim, hebt gebeden
en ik ben hier om u te vertellen dat Jezus mij geheel genezen
heeft. De dokter heeft mij onderzocht en gefeliciteerd, er is een
plotseling krachtig genezingsproces op gang gekomen die mijn
lichaam heeft vernieuwd!" Halleluja!
Overigens heeft deze ervaring met melaatsen er toe geleid dat
ik door de Regering van Suriname het land werd uitgezet.Toen
een groep predikanten een aanleiding zocht om deze evangelist
die zoveel mensen trok en ook de mensen uit hun kerken
wegtrok, stelden zij een petitie op met haastig verzamelde
namen van voorgangers, ook dokters en motiveerde dit
"omdat genoemd persoon in het openbaar melaatsen aanraakte
en met hen bad, dit was gevaarlijk voor besmetting". De
Regering heeft aan dat verzoek voldaan! Jezus heeft ook melaatsen
aangeraakt en genezen, waarom zal ik het ook niet
doen in Zijn Naam, namens Hem?
Het is duidelijk dat deze motivatie vals was. Dokters die onder
collega's de vele verhalen over genezing, wonderen en tekenen
schaterlachend denigreerden, anderen die mij als charlaten en
occultist bescholden, belden mij 's avonds laat op in het
40

geheim en vroegen of ik hen nog bezoeken kon, zij wilden dat
ik voor hun ziekten bad, het moest natuurlijk strikt privé en in
het geheim gebeuren, vanwege hun reputatie. Overdag lachtten
zij mij uit en bespotten mijn bediening, en als het duister
was riepen zij mijn hulp. De inconsequentie! Ik ben altijd
gegaan, maar sprak uitvoerig over hun zonden en hun corruptie,
ik ben in de eerste plaats een evangelist en geen obeahman.
Hun zielen interesseren mij. Ik vond ze vaak dronken in gezelschap
van hun maîtresse en nam veel tijd om hun op de knieën
te krijgen en met hen het zondaarsgebed te bidden. Als ik
merkte dat zij dit werkelijk van harte baden, legde ik hen de
handen op voor genezing. Het gaat mij niet aan als zij enkele
dagen later mede hun handtekening zetten onder het verzoek
deze "kwakzalver" het land uit te krijgen.
De schattingen van het aantal lepra-lijders in de wereld
varieëren van 12 tot 20 miljoen. In Nederland zijn ongeveer 800
gevallen geregistreerd en onder behandeling. De wetenschap is
nog niet helemaal uit de vraag hoe de besmetting wordt overgebracht,
intensief huid-contact zou de voornaamste bron zijn.
De media beweren dat op het ogenblik melaatsheid geneesbaar
is, dat de ziekte-woekering niet alleen tot staan kan worden
gebracht maar ook geneesbaar. Men spreekt over een nieuw
vaccin, dat de lepra effectiever bestrijdt dan het gebruik van
chemische middelen als bijv. DDS. DDS kost per patiënt in
ontwikkelingslanden per jaar ongeveer fl 30,-, maar dit goedkope
medicijn voldoet niet geheel. Er wordt in de medische
wereld uitgezien naar een nieuw vaccin, dat effectief en positief
werkt. In Japan zag ik in de enorme leprozerieën de vreselijkste
uitwassen van lepra, de afzichtelijkste verminkingen. Ook daar
zegt men een nieuw vaccin te hebben gevonden. Maar in de
gehele wereld geldt lepra toch als een ongeneeslijke ziekte.
Ik vergeet nooit die melaatse vrouw in de campagne in Makkassar
in 1968. Zij was er zo erg aan toe, maar in haar ziel
leefde een onbuigzaam, krachtig geloof, zij rekende er geheel
op in de striemen van Jezus genezen te zullen worden, zij liet in
haar hart geen andere mogelijkheden toe, zij sloot elke
eventualiteit, elke mislukking, elk niet aanslaan van Gods
kracht, uit. Zij had geen geloof, maar geloof had haar, zij wàs
geloof. Zij was een positief geladen Christin, een winner, er was
41

geen schaduw van een verliezer in haar! Zij wist!
Het is ook het eigen geloof dat geneest, de gelovige geneest
zichzelf, zijn geloof geneest hem. De handoplegging is slechts
een punt van contact met een andere gelovige, de handoplegging
is het oudste sacramentele gebaar van de Kerk, de apostolische
overdracht door de dienaar Gods, van levende kracht, in
Jezus Naam, een koppeling aan universeel leven. Jezus zegt tot
de bloedvloeiende vrouw: "Dochter, UW GELOOF heeft u
behouden; ga heen in vrede en wees genezen van uw kwaal"
(Mark. 5:34). Jezus verklaarde haar genezen toen zij zichzelf
genezen verklaarde, toen Hij haar geloof hierin in werking zag.
Dood geloof is dood kapitaal, theoretisch geloof heeft geen
wonderwerkend vermogen, maar praktisch geloof, daadgeloof,
geloof dat in beweging komt, geloof dat krachten naar
zich toe trekt, dat het Koninkrijk zich toe-eigent met alles
waarover het Koninkrijk beschikt, dat deel aan de opstandingskracht
van Jezus heeft, geloof dat niet aarzelt, niet
twijfelt maar handelt, handelend geloof, brengt het wonder tot
stand, trekt het wonder naar zich toe. Jezus zegt: Dochter, uw
in beweging gekomen geloof bracht Mijn kracht voor u in
beweging, in werking!
Ik heb de gewoonte om de laatste avond van grote campagnes
genezen mensen gelegenheid te geven om op het podium te
komen getuigen van hun genezing. In Makassar was een der
eersten een kleine vrouw in sarong en kebaya, zij liep naar de
microfoon die ik haar aanbood en begon te spreken. Ik
herkende haar eerst niet, zij was zo fraai en feestelijk gekleed
nu, een nieuwe, ragdunnen slendang koket over haar schouder,
haar kapsel was zeer verzorgd met een elegante melatibloem
opzij er in gestoken. Voor zij begon, keerde zij zich tot
mij, keek mij lachend aan en vroeg: "Kent u mij nog, pendetta?"
Ik moest haar goed aankijken, ja toen wist ik het weer. Er
waren zoveel, honderden vrouwen, mij gepasseerd de laatste
dagen, allemaal die kleine, bruine gestalten. Toen maakte ze
een gebaar en herkende ik haar weer. Zij spelde haar kebaya
wat open en ik zag tot mijn intense verbazing dat haar huid
gaaf en schoon was. De gaten die de lepra hadden uitgevreten
waren gesloten, de scheuren en wonden verdwenen, alle zwarte
vlekken, een nieuwe schone huid toonde zij van een gezond en
42

gaaf lichaam. Hoe kon dit zo wonderbaar zijn vernieuwd, dan
door de hand van de Almachtige, de Schepper van alle leven.
Vrouwen in Indonesië hebben een hoge moraal, ze zijn bizonder
verlegen en preuts om ook maar iets van het lichaam aan
anderen te tonen. Dat is een deel van hun prachtige cultuur, die
wij respecteren. Ik, die lang in Indonesië heb gewoond, weet
hoe kuis deze vrouwen zijn. Daarom verbaasde ik mij zo over
de vrijmoedigheid van deze vrouw, die Christin was. Maar ze
wilde zich mij tonen, zoals de melaatsen in het Oude Testament
na genezing zich in de tempel aan de priester toonden. Na een
reinigingstijd werden deze melaatsen toegestaan zich weer
onder de mensen te begeven. Ook deze vrouw zag zich
geplaatst voor een priester die haar genezen moest verklaren.
Zij sloot dankbaar haar kebaya weer toe. Toen stroopte zij
haar linkermouw op, ook daar was alles gaaf en schoon. Haar
voorhoofd en wangen waren genezen, haar oren en oogranden.
Zij was geheel gezond. De zoetige, walgelijke geur van melaatsen,
was verdwenen. Zij had zich gebaad en gepoederd. Het
meest fascinerende was dat er geen enkel litteken te vinden
was, geen enkele. Hoe kon dit vlees toch zó volmaakt herstellen
in zo'n korte tijd? Neen, het was geen dubbelgangster, geen
zuster, maar het was dezelfde vrouw. Dit is een groot wonder
Gods, dit opnieuw geschapen zijn, al het oude inderdaad
definitief en totaal voorbij, alles nieuw nu. Halleluja! Wij
gaven haar uitvoerig tijd om haar genezing te verhalen tot haar
volk, met radde tong vertelde ze hoe direct na het gebed voor
haar genezing een vreemde warmte over en door haar leden
voer, alsof zij in warme olie zich baadde, een vuurgloed als van
koorts, maar heerlijk, ze wist dat het de aanraking Gods was,
de helende hand van Jezus, haar Heer.
Wanneer genas die vrouw? Op het moment dat ik voor haar
bad, of toen zij Gods genezende kracht voelde als een
weldadige warmte die haar doorgloeide? Neen, deze vrouw
genas op Golgotha, lang voor dat zij werd geboren, toen haar
Heiland voor haar stierf en zij in Zijn striemen genas. Wat zij
nu deed, was haar hand in geloof leggen op dat unieke offer
van Jezus en te zeggen: Ook voor mij, dank U wel!
Deze laatste dag van de campagne in Makassar, het was
zondag 1 Oktober 1968, is voor mij een memorabele dag.
43

's Morgens had ik gepredikt in de kerk van broeder E. Lesnussa,
het was een heerlijke dienst. Onze vrienden de Toradjapredikers
waren er allemaal, een zangkoor zong, een orkest
speelde, er was veel zegen. Ik predikte die morgen over de 7
karakteristieken van Jezus naar aanleiding van Openb. I vers
5, 6 en 7. De kerk was vol. Dezelfde middag werd in het stadion
onze slotsamenkomst gehouden.
Voor de laatste keer riep ik na de prediking van het Woord
degenen naar voren te komen die de beslissing willen nemen
Jezus te volgen. Van de tribunes stroomden de mensen de
trappen af en staken het grasveld over, weldra stonden
honderden mensen om het platvorm geschaard, de hoofden
gebogen, terwijl ik met hen het zondaarsgebed zou bidden. Dit
vroeg veel tijd, het was laat geworden wat te verwachten was
op zo'n slotsamenkomst, wij moesten voortmaken, de nacht
valt snel in de tropen. Juist toen ik wilde beginnen te bidden,
op het allerlaaste ogenblik, kwam een man door de massa
dringen met een ziek kind dat hij droeg in zijn armen. Met
moeite wrong hij zich naar voren en legde het kind met
verlamde beentjes op het podium voor mij neer. Hij keek met
betraande ogen naar mij op, ik begreep dat hij opkeek naar
mijn God. Ik bukte mij en legde de handen op de futloze ledematen,
de ziekte bestraffend in Jezus Naam. Daarna deelde ik
het kind Zijn genezende kracht mee, in geloof. We zetten het
kind overeind, het stond, wankelend nog, maar het bleef staan,
de vader huilde van geluk, zijn kind was genezen, het had iets
gedaan wat hij voordien nimmer had kunnen doen. De vader
droeg het kind door het gedrang weer naar buiten de kring,
toen kon ik een aanvang maken met het zondaarsgebed. Ik bad
ook voor een nieuw volk voor de Heer, voor een opwekking in
dit land, voor vernieuwing van de geest der mensen door de
Heilige Geest. Ik bad dat de Heer dit volk wil bezoeken en de
harten aanraken. Ik bad zoals ik gewoon ben op de laatste
avond, voor de regering, de leden van het Gouvernement, de
bestuurders, de leiding gevende personen, alle predikers van
alle denominaties, voor alle onderwijzers, ik bad voor vrede,
geluk en welvaart. Terwijl ik bad hoorde ik dicht in de buurt,
vanuit een moskee, de oproep voor het avondgebed voor de
Mohammedanen, ik was laat, ik moest sluiten nu. Door de
donker geworden poort stroomden de mensen ordelijk huis-
44

waarts, groepen jongeren liepen koortjes te zingen. Ik sta pte in
de gereedstaande auto en reed dankbaar aan de Heer voor het
welslagen van deze campagne naar mijn hotel.
Daar gebeurde iets vreemds. Ik was kletsnat van transpiratie,
warm en moe en verlangde naar een koel bad. Maar toen ik
mijn badkamer wilde betreden, sprak de Heer duidelijk tot mij,
Hij drong met kracht de gedachte in mij op de badkamer weer
te verlaten, haastig mijn koffers te pakken, de rekening te
betalen en weg te gaan. Ik keek op naar de Heer, maar de Geest
Gods bleef aandringen dit te doen en alles haastig te doen. In
de dienst voor Hem heb ik geleerd Zijn aanwijzingen, hoe
vreemd ze ook lijken, onmiddellijk op te volgen. Ik pakte mijn
koffer en nam een taxi. Waarheen? Tegenover de kerk van br.
Lesnussa staat zijn huis, een zeer ruim en gastvrij huis, waar
altijd velen konden logeren, het was een ideaal zendingshuis.
Br. Lesnussa was niet thuis, hield samenkomsten in Irian
Barat, zijn vrouw, zr. Lesnussa, altijd gastvrij, had mij vaak
uitgenodigd toch in haar huis te wonen. Aan de straatkant van
dat huis was een logeerkamer, de zogenaamde profetenkamer.
Langskomende evangelisten en zendelingen hadden daar gelogeerd.
Het was een prettige kamer. Mijn verzoek om daar te
slapen werd met hartelijk entoesiasme aanvaard. Ik pakte mijn
koffers uit en ging een bad nemen. Terug in mijn kamer sprak
de Heer weer tot mij. Hij zei dat ik in deze kamer niet mocht
slapen dien nacht, maar ergens achter in het huis, daar waren
kleine bediendenkamers. Ik begreep niet waarom de Heilige
Geest zo tot mij sprak en mij waarschuwde, later heb ik alles
verstaan. God is een wonderbare Beschermer.
Het was een vreemde avond. Na de oproep voor het avondgebed
dat met versterkers over de gehele stad te horen was
vanaf de minaret van de moskee en altijd een vijftal minuten
duurde, bleef die avond de vanuit de Koran citerende stem
voortklinken. Het was ter ere van de Ramadan, het Mohammedaans
nieuwjaar. De gehele avond bleven deze intrigerende
recitatieven weerklinken in de avondstille stad.
In dit huis aan de Djalan Merapi no 106 woonden gedurende
deze campagne ook een aantal Toradja's, pendetta's van allerlei
Pinkster kerken met hun gezinnen. Het waren lieve, vrolijke
Christenen. Zij woonden allen in hetzelfde grote gastvrije huis,
in allerlei ruimten. Die avond van mijn komst spraken wij met
45

elkaar, aten samen en toen het nacht werd, knielden wij allen
neer en baden met elkaar. Wij prezen de Heer voor de zegen
van de campagne en bevalen allen in Zijn genade aan die in
deze dagen besloten hadden Jezus te volgen. Tijdens dit laatste
uur kwamen twee predikers binnen, Chinese broeders, ontsteld
over de vreemde onrust in de stad. Er waren benden
gesignaleerd die ergens een kerkgebouw waren binnengedrongen
en alles hadden vernield. Deze benden jongelui redenjoelend
en schreeuwend door de stad en riepen dat zij alle kerken
wilden vernielen. Dit was het antwoord van de duivel op de
zegen van onze evangelisatie-campagne. Wij hoorden deze
verhalen aan en baden met de Chinese broeders. Tenslotte
gingen wij weer slapen. Ik zei aan zr. Ien Lesnussa dat de Heer
niet wilde dat ik voor in het huis aan de straatzijde zou slapen,
maar ergens achter in het gebouw. Men vond dat het daar te
primitief voor mij zou zijn, maar ik vond een kleine kamer met
een smal getralied raam en een oud ijzeren bed zonder matras,
ik legde mij daarop, ik was zeer vermoeid. Enkele Toradjabroeders
zeiden mij in dezelfde kamer te zullen slapen om mij
te beschermen, ze legden zich op de grond. Een broeder van de
gemeente van Lesnussa bleef ook bij mij, hij was een bekende
worstelaar geweest en buitengewoon sterk. Wij baden de Heer,
bevalen onze levens Hem toe en trachten weer te slapen in deze
benauwde kleine kamer. Ongeveer 1 uur in de nacht ontwaakten
wij door een naderend rumoer, schreeuwende mannen die
snel naderden op vrachtauto's. Wij luisterden. Vlakbij hoorden
wij het dreigen, schreeuwen en schieten. De colonne van
vrachtauto's hield stil voor ons huis en alle jongelui, er werd
geschat op een vierhonderd, klommen van de wagens en
braken de kerkdeur open aan de overkant van de straat, de
kerk van br. Lesnussa. Wij hoorden vanuit onze schuilplaats
hoe zij daar als razenden te keer gingen, brekend, krakend,
vernielend, schietend, wij hoorden het geluid van brekend glas,
brekend hout, neervallen van brokken steen, pannen werden
van het dak op de straat gegooid, het was een orgie van ongebreidelde
vernielzucht. Wij luisterden ontzet toe. Zij braken de
kerk af waar wij de dag daarvoor nog hadden gepredikt.
Zr. Lesnussa sliep alleen in haar slaapkamer en had juist die
late avond collectegeld geteld, haar tafel lag vol met kleingeld
toen ze besloot te slapen. Wij dachten aan haar, een vrouw
46

alleen, wat zou zij meemaken? We slopen de kamer uit, staken
geen lampen aan, tikten tegen haar deur en vroegen haar of
alles in orde was. We hoorden haar kermen: "0 God, de kerk,
de kerk, ze breken de kerk af, 0 God onze kerk gaat tegen de
grond!" Ze is hartpatiënte en moest zich ontzien, spanningen
als deze konden voor haar fataal zijn.
Wij gingen terug, wilden van de straat niet worden opgemerkt,
daar was licht en vuur en een duivelse molestatie aan de gang.
We sloten ons op in onze kleine kamer en schoven het ledikant
voor de deur. De dunne houten deur bood nauwelijks
weerstand als de mensen van buiten ook in dit huis zouden
binnenkomen en gingen vernielen.
De kerk was weldra een ruïne, de straat was vol geschreeuw,
onthutste mensen uit hun slaap gewekt keken door de kieren
van hun ramen. Er werd een groot vuur aangestoken dat hoog
oplaaide in de straat voor ons huis. En daarbij het vreselijke
gehuil van duistere barbaarse machten, primitieve instinkten,
diabolische vernielzucht. En daar tussendoor hoorden wij de
zanger op de minaret voortgaan met zijn recitatieven. Dit is
ongewoon in de nacht, misschien trachten deze woorden die
tot gebed oproepen deze uitbarsting van geweld te doven.
Op een zeker ogenblik klommen de vernielers weer op de
vrachtauto's en verdwenen met geschreeuw en gejoel in de
nacht. De straat werd stiller hier en daar gingen voorzichtig
enkele deuren open en keken verschrikte mensen naar de
vernielingen die waren aangericht, ze kwamen verslagen terug,
de kerk was totaal verwoest en onbruikbaar geworden. Alles
was grondig vernield, alle ruiten, deuren en ramen, muren
omvergehaald, het dak had grote gaten, alles lag vol glas, steen
en houtsplinters, de juist nieuw aangeschafte instrumenten en
zangboeken vernield. Hoe kunnen mensen in zo'n korte tijd
zoveel ravage aanrichten, ze moeten wel verblind zijn door een
demonische macht.
Ook de straat bood een beeld van puin en houtsplinters en
gebroken meubels. Gelukkig werden er geen doden of gewonden
gerapporteerd. Wij verwachten dat de politie zou optreden
en een einde maken aan dit urenlang geweld in de stad of
anders de militairen, maar ze werden nergens gezien die hele
nacht van terreur. In dit land was toch vrijheid van godsdienst,
daar was toch de Pantjasila, waarom deze strijd tegen Protes-
47

tantse kerken, ook de Katholieke kerken werden vernield,
hoorden wij later.
Alle bewoners van het huis kwamen in het schrale licht van een
toegedekte lamp bij elkaar gekropen om de toestand te
bespreken. Wat betekende dit allemaal? Wie waren daar bezig
om deze Godshuizen te vernielen?
Hoe kon dit plotseling oplaaiende geweld zo straffeloos en
ongestoord zijn gang gaan? Geen politie was te zien, geen
geluid van sirene's van commando's in gepantserde auto's om
in te grijpen.
Telkens kwam uit het geheimzinnige duister van de nacht een
broeder binnengeslopen met verhalen van vernielingen van
andere kerken en gebouwen, dan hier, dan daar. Het bleek dat
de bende alleen belangstelling had voor Christelijke kerken.
Was dit een wraakoefening, een tegenaanval voor de vele
reddingen, wonderen, de zegen van het stadion? Ik kreeg het
vermoeden dat het wellicht om mij ging, een actie om mij
gevangen te nemen, dat werd ook door anderen gedeeld, ik zou
moeten boeten voor Gods werk, voor de campagne in het
stadion.
Wij brachten alle vrouwen en kinderen, er waren zo ongeveer
12 kleine kinderen, in een der achterste bijgebouwen, daar bivakkeerden
de Toradja's. Wij knielden neer in deze achterste
kamers zodat we niet gezien konden worden van de straat en
baden de Heer onze levens te beschermen en die van de
anderen. Daarna trachten wij weer wat te slapen, teruggetrokken
in onze vertrekken.
Ongeveer 3 uur in de nacht klonk het duivelse gejoel weer op in
de verte, aanstormende auto's, schreeuwende mensen. Weer
stonden de wagens stil voor de kerk en het huis waarin wij
waren. Maar thans kreeg het zendingshuis bezoek. Een troep
wilde schreeuwende kerels begonnen aan de straatkant het
huis binnen te dringen. Eerst werd de voorkamer, de profetenkamer,
waar ik eerst zou slapen, bestormd. Al mijn kleren
waren daar, de koffers werden opengebroken, er was glasgerinkel
van gebroken ruiten en de wastafel, ik hoorde gebonk
van vallende stenen, stukken muur uit het dak waren gebroken
en in bed neergevallen, al mijn eigendommen waren over de
grond uitgestrooid. Dit ging gepaard met hysterisch schreeuwen
en schieten, felle uitingen van bedreiging. Zij braken
48

juichend de deur open van het kantoor van br. Lesnussa en
vielen ook daar binnen, alles omgooiend en kapot brekend, wij
konden aan de geluiden horen wat ze daar aan het doen waren.
Een moedige prediker sloop snel naar voren en trok de stoppen
uit, zodat het licht uitviel, hij gooide ze weg. Toen drongen de
mannen vanuit de voorgalerij en binnengalerij in het binnenhuis,
daar lag de kamer van zr. Lesnussa. Hoe zou haar hart
deze spanning doorstaan? Er lag zoveel muntgeld opgetast op
de tafel in het midden van de kamer. Wat zouden deze
rabauwen haar aandoen? De tafels waar wij zo even nog
hadden gegeten werden omvergeworpen, een ongebreidelde
brutaliteit werd hier getoond. Wij hoorden mensen door de
donkere binnengalerij lopen, op de deuren bonsen en roepen:
Keluar! Naar buiten! Maar niemand van ons reageerde. In
mijn kamer was het bed tegen de deur gezet, de beide naakte
Toradja's namen mij op en legden mij op de vloer, ze
beantwoorden mijn vragen niet maar handelden snel, zelf
gingen de beide mannen bovenop mij liggen, twee mannenlichamen
op de mijne. Toen ik vroeg waarom zij dit deden,
zeiden ze dat wanneer er geschoten zou worden door de deur,
de kogels eerst door hun lichamen zouden moeten gaan alvorens
mijn lichaam te raken. Ze lagen als een levend schild
boven mij. Dit was waarlij k groots en het werd zo eenvoudig en
vanzelfsprekend georganiseerd. De derde broeder, de Makassaar,
de sterkste, schoorde de deur met zijn schouders, als er
tegen getrapt zou worden of stukgeramd. We baden alle vier:
Darah Jesoes! Darah Jesoes! (Bloed van Jezus!, Bloed van
Jezus!), baden voortdurend in tongen. Wij konden de kamer
nergens uit, als de wrakke deur zou bezwijken, zaten wij in de
val. het kleine, getraliede raam zat hoog in de muur en wij
konden daaruit niet vluchten als wij klem werden gezet.
We luisterden toe en hoorden het gehele huis doorzoeken door
allerlei mannen, we hoorden de stappen naderkomen en het
gebonk van een geweerkolf tegen de deuren, tenslotte ook
tegen de onze. De man die binnen wilde was gewapend. Hij
scheen iemand te zoeken. We hadden niet de indruk dat zij
kwamen stelen, rampokken, maar ze zochten personen. Als de
man, stilstaand voor onze deur zou schieten en laag richten,
schoot hij door onze lichamen heen. De man talmde een
ogenblik, onzeker en in dat ogenblik bestrafte ik de Satan in
49

Jezus Naam en gebood de man terug te treden. Ik sommeerde
deze macht terug te wijken voor het Bloed dat ook aan onze
deurposten was gestreken, ik deed dit met vol geloof en onhoorbaar.
Wij hoorden de man de deur voorbijlopen, aan de
andere deuren luisteren en rammelen, tenslotte liep hij weg.
Doordat er geen licht brandde in het huis, stootte hij tegen alles
aan en struikelde over de stoelen die hij omvergelopen had.
Hij liep naar het voorgebouw terug en voegde zich bij de
anderen. Die nacht begreep ik waarom de Heer mij uit het hotel
gebood te gaan, heel de stad wist waar ik woonde. De bende
was daar eerst naar toe gegaan en had toen ze mij niet vonden
mijn gehele hotelkamer vernield. Ik zou gegrepen zijn en weggevoerd,
mijn lot was zeker. Ik dankte God dat Hij mij ook
verbood in het profetenkamertje te slapen, die kamer was een
vreselijke puinhoop. Mijn koffers waren opengebroken en de
inhoud door de gehele kamer verspreid, grote brokken steen
lagen in mijn bed waar ik geslapen zou hebben, het dak boven
mijn bed was afgebroken, overal glas, de ramen kapot, de deur
versplinterd, mijn papieren en mijn Bijbel weggeworpen in de
hoeken.
Er liepen later weer mannen door het huis, een nieuwe groep
liep te zoeken, ze drongen door naar de achtergebouwen, er
werd op de deuren gebonsd, tafels omgegooid, een vreselijke
herrie. Wij baden de Heer dat op dit lawaai geen der kleine
kinderen zou wakker worden en huilen, dat zou de plaats
verraden waar mensen zich hadden verscholen. Zij zouden
daar worden uitgehaald en gedwongen om onze schuilplaats te
verraden. Maar geen kind gaf geluid. Later hoorde ik dat de
moeders zich over de kinderen hadden neergelegd, voortdurend
biddend dat de kleintjes niets zouden horen. Tenslotte
trok de bende weg, ze vonden niet wat zij zochten. Het was
duidelijk dat zij niet kwamen roven, in mijn kamer namen ze
alleen een ballpoint weg, maar het geld dat ze vonden in een
portefeuille, lieten ze liggen. Ze zochten naar personen, waarschijnlijk
naar één persoon, de Hollandse evangelist.
Toen ze weg waren, kropen we uit onze schuilhoeken. We
gingen eerst kijken naar zr. Lesnussa, ze was in orde. Prijs de
Heer! Ze was zich voortdurend bewust geweest van de bescherming
van de Heer. De mannen waren niet in haar kamer
geweest. Er bleken ook enkele broeders in haar nabijheid ver-
50

scholen te zitten om haar te beschermen in kritieke ogenblikken.
Iemand ging naar mijn kamer aan de straat kijken en
beschreef de verwarring, maar verbood mij ten strengste naar
de voorgalerij te gaan, zodat iemand van de straat mij zou zien.
Omdat de deur van de voorgalerij vernield was kon men van de
straat af iedereen zien. Gelukkig was het nog nacht en wij
bleven in de duisternis. De terroristen zwierven misschien nog
rond het huis.
Weer waren wij ontsnapt. Geprezen zij de Heer! Maar men
zocht mij. Ik was mij er van bewust dat mijn aanwezigheid
teveel risico bracht over de anderen. Daarom nam ik heimelijk
het besluit ongezien het huis te verlaten, opdat mijn leven niet
dat van anderen in de weegschaal zou brengen. Wanneer het
dag wordt en deze bende terugkomt, zal ik stellig gevonden
worden. Ik sloop naar de bijgebouwen, alleen gekleed in een
klein broekje en klom ongezien achter de badkamer op het
dak. Het was maneschijn, daarom moest ik dubbel voorzichtig
zijn, van de straat beneden was ik te zien. Ik schoof mij
langzaam over de nok van het dak naar het huis van de buurman.
Beneden kon ik de mensen zien lopen op straat, in grote
opwinding. Verder en verder schoof ik schrijlings van dak tot
dak, van het zendingshuis vandaan. Dat moest voorzichtig
gebeuren, de daken waren bedekt met zinken platen van
slechte kwaliteit, slechts beneden onderschraagd door een
enkele buigende bamboepaal. Soms bogen de daken diep
onder mijn gewicht. Ik bad de Heer dat wanneer een dak het
zou begeven en instorten, ik niet terecht zou komen in het huis
van een niet-Christen, die zou mij misschien uitleveren. De
Christenen zouden mij verbergen.
Plotseling, terwijl ik op de nok van een hoog stenen huis
klauterde, hoorde ik een zachte stem achter mij fluisteren:
Bapak Karel, Bapak Karel! Ik keek om en zag een jong
Chinees meisje van ongeveer twaalf jaar, die mij op het dak had
zien klimmen en mij stilletjes was nagekropen. Ik riep: "Terug
jij, het is gevaarlijk hier!" Ze zei: "Neen, Bapak, ik blijf bij u, ik
weet de weg, ik ken de mensen in de straat, ik ga voor u uit en
zal de daken eerst uitproberen of ze sterk genoeg zijn om u te
houden, als ik er door zak, zal niemand mij iets doen!" Het was
erg lief van haar. Ze schoof mij voorbij en zo zag ik haar in haar
zwarte broek handig de brede zinken daken oversteken. Ik was
51

lij iemand bij mij te hebben, eenjonge Christin, een kind nog,
maar handig en moedig.
Zo vluchtten wij over de daken, soms was er wat ruimte tussen
twee daken, we moesten dan springen over de diepte onder
ons, maar we haalden het steeds. Tenslotte kwamen wij op een
hoog dak, het laatste van een straat, wij konden niet verder.
Daar zat ik. Het meisje, ik kende haar naam niet, bleef een
eindje van mij af zitten, ik zag dat ze bad. Het was volle maan,
de nacht was helder. Het was een wonder dat niemand mij zag,
een blanke man met wit haar, beschenen door de maan, op het
hoge dak. De honden zagen mij wel en blaften voortdurend.
De mensen zagen noch mij, noch het meisje. Na een half uur
ging ik weer terug naar ons huis en schoof over de nokken naar
waar ik vandaan kwam. Wat een nacht! Weer dat risico ergens
door te zakken. Het meisje klom mij vooruit en gaf zachtjes
aanwijzingen. Ze was veel lichter in gewicht dan ik, maar
intelligent in haar opmerkingsgave. De nabijheid van een
gelovig kind van God deed mij goed. Biddend in tongen
bewogen wij ons voort. Juist toen wij bij het zendingshuis
waren aangekomen en toevallig samen op een dak dicht bij
elkaar zaten, zakten wij met veel geraas er door heen, het
meisje en ik kwamen in een badkamer van een Christen-buurman.
Wij klommen terug naar het huis waar wij iedereen op de
knieën vonden, biddend voor mijn behoud. Ze wisten niet waar
ik gebleven was. Ik beraadslaagde met enkelen wat te doen, ik
wilde hoe dan ook dit huis verlaten, ik wilde niemand in gevaar
brengen.
Een van de broeders van de gemeente kwam binnen en vertelde
ons dat de bende overal in de stad bezig was kerken te vernielen.
Het leek een heilige oorlog tegen de Christenen. De politie
en de militairen werden nergens gezien en grepen niet in.
Iemand vertelde dat er een Militaire Commandant, een Christen,
een Menadonees, enkele straten verder woonde, misschien
nam hij mij op. Hij was majoor van het leger en had invloed. Ik
besloot daarheen te gaan. Hoe moest ik ongezien door de
straten naar dat huis gaan, er liepen zoveel opgewonden
mannen rond in de straat, misschien ook nog achtergebleven
bendeleden, ze zouden mij grijpen. Enkele zusters hebben mij
toen verkleed als een moslimvrouw, een doek over mijn hoofd
om mijn gezicht te verbergen, lange sarong aan tot op de
52

grond, zwarte kousen, kebaya. Zoveel mogelijk werd mijn
blanke huid verborgen. Bedenkelijk bleef wel mijn lange gestalte,
er was niemand van mijn lengte en zeker geen vrouw.
Toch probeerde ik het. Ik klom over een muur van de tuin
achter het huis. De honden van de buurman sloegen aan. Vlug
sprong ik in een tuin en kwam in een dwars-straat terecht. Men
had mij aangeduid hoe te gaan. Ik mocht niet opvallen, dus liep
ik in de schaduwen van de waringins. Zo arriveerde ik in het
nachtelijk uur bij het huis van de majoor. Ik klopte aan en werd
binnengelaten, men sliep die nacht niet vanwege de onrust in
de stad. Ik maakte mij bekend, hij had van mijn campagne
gehoord. Ik vroeg officieel asyl in zijn huis, als Christen bij
Christenen, in de Naam van Jezus. De officier beraadslaagde
met zijn huisgenoten en het was goed. Hij zei: "Wij nemen u
op! Blijf maar hier!" Wapens werden tevoorschijngehaald,
geweren en pistolen geladen. Hij telefoneerde om een aantal
commando's, allen uit Menado, allen Christenen. Enkele
auto's brachten manschappen en wapens. Het gehele huis werd
tot een fort omgeschapen. Een commando zat met een
mitrailleur in een zijkamer bij het raam dat uitkeek op een
zijstraat, een ander stond zwaar bewapend in een bovenkamer
voor het raam, anderen waren in de bijgebouwen en overzagen
de achterzijde van het huis, overal enstige mannen, zwaar
gewapend, wachtend op de dingen die konden gebeuren. Als
de bende er achter was gekomen en mij in dat huis zou willen
gevangen nemen met deze honderden brooddronken mannen,
fanatiek in hun vernielzucht, dan zouden zij warm worden
ontvangen. In een zijkamer van het huis, met een raam dat
uitzag op de hoofdingang van de tuin, was een commando
geplaatst met een zware mitrailleur. De hele kamer lag vol
munitie, kisten vol. Het scheen dat hij op een lange belegering
rekende. Bovendien was de man gewapend met een karabijn en
dolk. Alles om mij heen was als een fort gewapend, een bastion
dat elke eventuele aanval kon afslaan. In het huis lagen overal
wapens. De commandant liep rond, voortdurend zijn commando's
inspecterend, zelfs de vrouw van de commandant was
gewapend. Hij wilde mij een pistool geven, maar ik weiger
wapens te dragen.
Ik ging naar de kleine zijkamer, daar stond een bed zonder
matras, ik probeerde een beetje te slapen, maar daar kwam
53

niets van, ik heb de verdere nacht maar met de commando die
daar op wacht zat, gepraat. Toen het dag werd, een stralende
morgen, scheen alles minder gevaarlijk te zijn. Overal op straat
hoorden we de mensen over deze nachtelijke vernielingen
praten. We zagen hoe welgeklede kinderen met hun schooltassen
naar school gingen, verkopers pikolden hun waren naar
de passar, het gewone dagelijkse leven scheen onberoerd voort
te gaan, alsof er die nacht geen vijftien Protestantse en Rooms­
Katholieke kerken, verschillende pastorieën, theologische
scholen en andere gebouwen tot de grond waren vernield.
Er werd een bode gestuurd naar het zendingshuis, een halfuur
later kwam een auto met gewapende commando's mij halen,
zr. Lesnussa was ook in haar auto gekomen, om mij te halen.
Dat moest voorzichtig gebeuren. Ik bukte mij zo diep mogelijk
onder in de auto, om niet gezien te worden. In het zendingshuis
werd ik vlug naar binnen gebracht en moest ik beloven mij niet
in het voorhuis te laten zien.
Die morgen kwamen van alle kanten gelovigen naar het zendingshuis
met verslagen over de vernielingen van die nacht.
Predikers huilden, vertelden dat ook hun kerk was vernield
geworden. In een Katholieke kerk had men ceremonieele
klederen in brand gestoken op het altaar, elders Bijbels en
zangboeken, muziekinstrumenten. Het was een vreselijke
nacht geweest en deze jongeren hadden geen enkele officieële
tegenstand ondervonden, het leek er op alsof ze werden
gespaard. De bendeleden hadden tenslotte de beide Chinese
vertalers die medewerkten aan onze campagne, gevonden. Zij
werden gedwongen te zeggen waar ik mij bevond, maar dat
zeiden zij niet, ze wisten het ook niet. De wraak was groot, hun
kerken werden totaal verwoest, alle meubels in stukjes gebroken.
Een van deze broeders moest knielen op de grond "omdat
zij dit zo gewend waren" en werd met een bamboestok
geslagen, een van zijn kinderen werd ernstig verwond en moest
naar het ziekenhuis worden vervoerd. Het ene na het andere
verhaal van sabotage bereikte ons. De gemeenteleden van deze
kerk waren natuurlijk het meest verdrietig over de ravage in
hun eigen kerk en het huis van hun voorganger, het zendingshuis.
Meteen die morgen waren enkele vooraanstaande predikanten
en pastoors verontwaardigd naar de Militaire Gouverneur
54

getogen om officieel te protesteren tegen deze vernielingen van
hun bedehuizen. Als deze wraakactie het gevolg was van deze
evangelisatie-campagne in het stadion, werd opgemerkt dat
daarvoor officieel toestemming was gegeven en militaire
bescherming. Hoe viel dit alles te rijmen? Beloofde de Pantjasila
geen vrijheid van godsdienst? Gold Makassar niet als een
Christelijke stad? De Gouverneur besloot alle betrokkenen uit
te nodigen voor een gesprek op zijn kantoor. Enkele broeders
van de kerk van br. Lesnussa waren daar ook, ook zij protesteerden
en somden de beschadigingen op. De Gouverneur
hoorde alles aan en liet het vastleggen. Hij bood namens de
regering zijn verontschuldigingen aan, tevens zegde hij toe dat
dergelijke acties niet meer zouden plaatsvinden. Hij beloofde
tevens dat alle gebouwen worden gerepareerd en verloren gegane
eigendommen vergoed. Aan deze reparaties zou direct
worden begonnen.
Er werd vanuit het zendingshuis een telegram gezonden naar
br. Lesnussa in Irian Barat, met het verzoek terug te komen.
Men was blij dat hij die nacht niet thuis was. Deze temperamentvolle
man zou ongetwijfeld driftig de straat zijn opgelopen
om de vandalen uit zijn kerk te smijten. Waarschijnlijk was
hij gegrepen en geslagen geworden, als er niet wat anders met
hem zou zijn gebeurd. Hij was als gepensioneerde Luitenant­
Kolonel gewend het recht soldatesk te beschermen, natuurlijk
hoogst verontwaardigd. Zr. Lesnussa was wonderbaar rustig,
terwijl toch haar woonhuis en dierbare kerk zozeer beschadigd
waren. Ik legde haar de handen op voor genezing van haar
hartziekte, vandaag is zij een gezonde vrouw.
De rust was nog niet weergekeerd en ofschoon de instanties
hadden beloofd dat deze acties niet meer zullen voorkomen,
waren wij niet gerust. Hoe konden wij in de politie geloven als
deze de vorige nacht ook niet had gefunctioneerd? Dergelijke
raids van fanatici herhalen zich waarschijnlijk, te meer omdat
het eigenlijke doel, de prediker te vinden, niet was gelukt. Een
tiental beroepsmilitairen uit de Gemeente kwamen vrijwillig
het huis bewaken, ze hadden hun wapens meegenomen. Zij
posteerden zich in de voor- en zijgalerijen die aan de straat
gelegen waren, hun wapens bij de hand. Als de bende nog eens
pogingen zou wagen om een aanval te ondernemen, zou zij op
55

geduchte tegenstand stuiten. De leider van deze militairen zei
dat ik na zo'n nacht maar eens moest gaan slapen, ik kon gerust
zijn, zij zouden mij bewaken. Dat deed ik en ik sliep bijna de
hele verdere dag. Toen de avond gevallen was, kwam de
aflossing van de wacht, andere militairen van deze Gemeente,
Christenen, bewaakten het huis. Deze mannen zijn alleen in
staat wakker te blijven als ze voortdurend eten, daarom bleven
een aantal zusters in de keuken en bereidden allerlei gerechten,
zodat men eten kon zoveel men wilde.
Ik besloot Makassar te verlaten, ik kon daar niets meer doen,
er werd plaats besproken op het vliegtuig naar Surabaya. Het
was een hele teleurstelling voor de geliefde Toradja's die mij
hadden willen meenemen voor grote campagnes in hun
Toradja-kerken, waar publiciteit was gemaakt voor mijn
komst. Zij hadden aljaren geprobeerd mij daar te krijgen en nu
ik in Makassar was, wilden zij mij meenemen naar het binnenland.
Een bus stond al dagen gereed achter de kerk om de dag
na de sluiting van de campagne uit Makassar te vertrekken.
Alle gezinnen zouden plaats nemen in deze bus, ook enkele
broeders en zusters uit Makassar. Inkopen waren gedaan voor
onze leeftocht, er was zelfs karbauwenmelk speciaal voor mijn
kopje koffie, het was alles bizonder liefdevol geregeld. Er was
gerekend voor een bezoek van maanden om in alle Toradjakerken
te kunnen prediken en veel tijd te nemen voor zielzorg
en Bijbelstudie. Zoals ik dit gedaan had in Batak-Iand in
Noord-Sumatra. Dit wisten de Toradja's.
Ik had met dit plan van harte ingestemd, want ik was de
Toradja's gaan waarderen en liefhebben, kon niet vergeten hoe
zij in het uur van gevaar mijn lichaam met de hunnen hadden
bedekt. Maar ik had gehoord dat de bende van plan was ook
naar het binnenland te trekken en deze bus te overvallen.
De dag brak aan dat mijn vliegreis naar Surabaya zou plaats
vinden. Er werd een gezamenlijke bidstond gehouden in het
grote huis, de Heer gedankt voor de zegen in deze stad en
gedankt voor Zijn bewaring. Ofschoon er materieel veel stuk
was gemaakt, waren er geen levens te betreuren. Alleen het
dochtertje van een onzer tolken lag in het ziekenhuis maar was
niet gevaarlijk gewond. We zegenden elkaar en riepen Gods
bewaring over allen aan. Toen vertrokken wij, na beloofd te
hebben, zowel aan de gemeente van Makassar als aan de
56

Toradja's later terug te zullen komen. Het was een vreemd
gezicht deze optocht van auto's en militaire jeeps. De mensen
stonden bij honderden om onze wagens om mij te zien. Ik
stapte in een gewone auto met mijn bagage. Er was nagenoeg
niets ontvreemd. Voor mijn auto reed een militaire wagen vol
met gewapende commando's en ook achter mij een dergelijke
wagen. Onder deze escorte reden wij naar het vliegveld. De
militairen regelden deze begeleiding omdat zij bang waren dat
op die lange stille weg een overval kon plaatshebben, als laatste
kans om mij te grijpen. Ook naast de chauffeur zat een sergeant
met een automatische geweer in de aanslag. Zij kennen hun
volksgenoten beter en willen geen risico's. Ik was in mijn leven
nooit eerder op dergelijke wijze afgereisd uit een plaats. Wij
kwamen op het vliegveld aan en ik werd voor en achter voortdurend
door militairen beschermd. Zo liet ik mijn ticket
verzorgen aan de desk. Het vliegtuig stond gereed. Ik liep het
platvorm over naar de plane met mijn militairen, ze stelden
zich toen op aan de vliegtuigtrap en salueerden. Ik gaf hen
allen een hand, bedankte hen een voor een voor hun trouwe
hulp van de laatste dagen. Toen ging ik het vliegtuig binnen.
Weldra was het ogenblik van vertrek aangebroken en vlogen
wij veilig naar Surabaya. Dank U, Heer, dat U mij weer hebt
bewaard!
Zowel het begin als het eind van deze Makassar-campagne was
het doelwit van de duivel om dit te laten mislukken. Hij wilde
mij duidelijk uitschakelen. Hij wilde niet alleen deze campagne
verstoren, maar ook verhinderen mij naar het Toradja-Iand te
begeven omdat hij weet dat hij ook daar verliezen zal lijden. Ik
stel nu maar liever deze binnenlandse tocht wat uit tot later,
wanneer de gemoederen tot rust zijn gekomen en ik meer
armslag zal hebben. De Heer weet het. Halleluja!
Voor mij ligt een vergeeld kranten-knipsel over deze Makassar-nacht.
Ik neem er enkele stukken uit over.: "Het optreden
van bepaalde alternatieve groepen in Makassar op zondag 1
Oktober, was intorerabel. Aldus het standpunt van de centrale
overheid en de regionale autoriteiten in Indonesië, dat werd
bekend gemaakt na dat optreden. Op de bewuste Zondag
werden in Makassar op het eiland Celebes zware vernielingen
aangericht in vijftien Protestantse en Rooms-Katholieke ker-
57

ken, in verschillende pastorieën, theologische scholen en
andere gebouwen. Deze vernielingen gingen uit van een groep
jongeren in Makassar. Makassar telt 600.000 inwoners. Het
aantal Christenen bedraagt 100.000. Het grootste deel daarvan
is afkomstig uit het Toradja-Iand, de andere Christenen komen
uit de Minahassa, Ambon, Sanghihe en Noord-Sumatra, terwijl
een klein deel uit Boegis-Makassaren bestaat. Sinds de laatste
twee jaar zijn allerlei spanningen ontstaan tussen religieuze
groepen. De Nederlandse Zendingsraad waarin de zendingen
van de Protestantse kerken in Nederland samenwerken,
heeft over de recente gebeurtenissen een communiqué uitgegeven.
Ook de Pinksterkerken deden dat. Gezegd werd, dat
hoewel de gebeurtenissen tot nu toe geen persoonlijke slachtoffers
eisten, zij toch de samenleving in geheel Indonesië
hebben geschokt. Zowel de Centrale Overheid als de regionale
Autoriteiten hebben in hun reacties, o.a. bij monde van
Generaal Askari in Makassar er de nadruk op gelegd, dat het
optreden niet geduld kan worden. Regering en leger, aldus het
communiqué van de Nederlandse Zendingsraad, zullen de
Pantjasila-staat blijven handhaven, waarbij de fundamentele
rechten van de mens worden gewaarborgd.
De Indonesische raad van kerken heeft een boodschap doen
uitgaan waarin wordt aangedrongen op verzoening en op het
vermijden van provocaties aan beide zijden, aldus het communiqué
van de Nederlandse Zendingsraad. In het Christelijke
dagblad "Sinar Harapan" heeft de Luitenant-Generaal Simatupang,
een der voorzitters van de raad van kerken in
Indonesië geappeleerd aan het feit, dat de godsdienstvrijheid
en de Pantjasila behoren tot de basis-afspraken van de Indonesische
Republiek, waardoor het gehele volk heeft gestreden.
Het dagblad "Sinar Harapan" schreef het volgende: Het meest
urgente is nu, dat de Regering samen met het leger en de samenleving
de rust en het vertrouwen in de Pantjasila-staat
terugbrengen in Makassar en omgeving, in geheel Indonesië en
ook in het buitenland. Aldus het communiqué van de Nederlandse
Zendingsraad."
Op I Augustus 1978 (10 jaar later) vertelde Generaal b.d Drs.
M. in Jakarta mij dat de twee hoofddaders van deze vernielingen
in Makassar dood uit de zee zijn opgehaald, met lege
oogkassen, de vissen hadden hun ogen opgegeten, enkele
58

dagen na die wilde nacht. Drs. M. was vanaf 1960 gestationeerd
in Makassar en weet alles van deze overval af, het had in
geheel Indonesië, van Sabang tot Merauke, verontwaardiging
gewekt.
In Surabaya besloot ik bij een vriend te logeren om even bij te
komen van de schrik. Ik sliep die nacht niet, hoorde steeds, dan
hier, dan daar schieten in de stad. Vandaar ging ik de volgende
dag naar Malang waar ik br. Ichwan Zacharias ontmoette die
mij liefderijk opnam. Hij zei dat ik als een engel uit de hemel
was gevallen. Want een groep Christen-studenten had het plan
in het koele Tretes in de bergen een conferentie te houden tot
verdieping van geestelijk leven en de Chinese predikant die
deze conferentie zou leiden, was plotseling verhinderd. Hij
vroeg of ik er voor voelde deze groep jonge belangstellenden en
zoekende mensen te begeleiden. Ik deed dit graag, ook omdat
ik merkte dat verschillenden van hen alreeds een Bijbelstudie
van mij hebben gehad. Boven in de bergen van Tretes openden
wij de Bijbel en de Heilige Geest was heerlijk werkzaam onder
deze jongeren. Wij spraken over de Gaven des Geestes en velen
kwamen dorstig op de Bron van levend water toelopen, drinkende.
Ze werden heerlijk vervuld met de Heilige Geest. Het
werk van de Heer gaat voort in Indonesië!
59

IMMUNITEIT
Is een kind van God onschendbaar? Bestaat er een immuniteit
voor gevaren voor een vrijgekochtte door het Bloed van Jezus?
Mogen wij de Heer danken die het woord sprak: "Zie, Ik heb u
macht gegeven om op slangen en schorpioenen te treden en
TEGEN DE GEHELE LEGERMACHT VAN DEN VIJ­
AND: en NIETS ZAL U ENIG KWAAD DOEN" (Luk.
10: 19)?
In een vliegtuig las ik in een Amerikaanse advertentie voor een
bepaald soort regenjassen dat zij "vuil-afstotend" zijn. Het vuil
kan er geen "vat op krijgen". Kan dit bij een kind van God ook
worden gezegd? Vuil-afstotend, zonde-afstotend, ziekte-afstotend,
gevaar-afstotend?
Als wij "den ouden mens hebben afgelegd die ten verderve
gaat, ... en den nieuwen mens aandoen" (Ef. 4:22-24), zijn wij
dan daardoor buiten de gevaren-zone gekomen? "Niet meer
mijn ik, maar Christus leeft in mij" (Gal. 2:20); garandeert dat
niet de persoonlijke bescherming van de inwonende Heer der
schepping? "Zo is dan wie in Christus is, een nieuwe schepping:
het oude is voorbijgegaan, het nieuwe is gekomen. En dit alles
is uit God" ... (11 Cor. 5: 17); is deze nieuwe schepping niet
gebonden aan nieuwe wetten, normen, standaards, Koninkrijks-ervaringen,
als een atmosfeer buiten de aardse wetten
van dood en verderf, en binnen de hemelse wetten van leven en
overvloed?
Als wij geloven dat wij "door God met Christus mede levend
gemaakt zijn en ons mede opgewekt en ons mede een plaats
heeft gegeven in de hemelse gewesten, in Christus" (Ef. 2:4),
zijn wij gezeten met Christus in Zijn troon (zie Openb. 3:21) en
genieten ook fysieke onschendbaarheid. "Weet gij niet, dat gij
Gods tempel zijt en dat de Geest Gods in u woont? Zo iemand
Gods tempel schendt, God zal hem schenden. Want de tempel
Gods en dat zijt gij, is heilig" (I Cor. 3: 16, 17).
Als wij zonen en erfgenamen zijn, "Zijn wij nu kinderen, dan
zijn wij ook erfgenamen: erfgenamen van God en mede erfge-
60

namen van Christus" (Rom. 8: 17), dan zijn wij thans reeds
bezitters van alles; "Alles is immers het uwe; hetzij Paulus,
Apollos of Cephas, hetzij wereld, leven of dood, hetzij heden of
toekomst, het is alles het uwe; doch gij zijt van Christus, en
Christus is van God" (I Cor. 3:22, 23).
Als wij erfgenamen en eigenaren zijn van leven en dood en ons
daardoor stellen boven leven en dood, hen bedwingende en beheersende,
kunnen wij dan zeggen dat wij onaantastbaar zijn
voor alle destructieve machten? Heeft de duivel niet ook dit
gestolen uit het Christendom, het inzicht van effectief gebruik
maken van de rechten en voorrechten, de erfrechten, troonrechten,
zoonschapsrechten van het kind schap Gods? Hebben
wij door een volkomen verlossing middels het Bloedoffer van
Jezus Christus aan het kruis, mede overwinning behaald in
Hem over zonde en dood? Indien Hij met Zijn eigen Bloed eens
voor altijd is binnengegaan in het heilidom, waardoor Hij een
eeuwige verlossing verwierf (Hebr. 9: 12), waardoor wij "eens
voor altijd" geheiligd werden door het offer van het "lichaam
van Christus" (Hebr. 10: 10); en "Hij door één offerande voor
altijd heeft volmaakt die geheiligd worden" (Hebr. 9: 14), heeft
deze verlossing, volmaking, heiliging ons ook niet buiten en
boven het infectie-gevaar getild dat heerst in de geestelijke,
fysieke en chemische luchtverontreiniging, de atmosfeer die
het domein is van de boze geesten in de lucht die het menselijke
leven attaqueren?
Bestaat er immuniteit voor Gods knechten? Kunnen zij
rekenen op een beschermend pantser om zich heen? Als God
voor ons is, wie zal dan tegen ons zijn? De Heer der heerscharen
is onze Jehovah-Nissi, God is onze banier. "Maar in
dit alles zijn wij meer dan overwinnaars door Hem, die ons
heeft liefgehad" (Rom. 8:37). God schenkt overwinningen, niet
aanhakend aan onze kwaliteiten maar aan de Zijne. Mozes
triomfeerde over Pharao, Jozua triomfeerde over Jericho,
David triomfeerde over Goliath, de drie Hebreeërs triomfeerden
over het vuur van de brandende oven, de weduwe van
Zarfath triomfeerde over de hongersnood, Petrus triomfeerde
op de Pinksterdag, Paulus triomfeerde in de gevangenis van
Philippi. Daar is een kracht in de tegenwoordigheid van God
die resulteert in triomf en niet in nederlaag.
Toen David Livingstone verscheen aan de universiteit van
61

Glasgow om de doctorstitel van rechtsgeleerdheid honoris
causa te ontvangen, werd hij met grote achting tegemoet
getreden. Hij was mager en vermoeid door 16 jaar blootgesteld
te zijn geweest aan de vreselijkste ontberingen in Afrika.
Livingstone vroeg: "Zal ik vertellen wat mij gedragen heeft
door al die jaren van ballingschap tussen volkeren wiens taal ik
niet verstond en wiens houding tegen mij gekeerd was, altijd
vijandig, altijd onzeker? Het was dit: "Zie, Ik ben met u al de
dagen, tot aan de voleinding der wereld!" Het is de volheid des
Geestes die ons leidt van overwinning tot overwinning, in al de
uitdagingen des levens.
In de kratons van Djokja en Solo worden de heilige gouden
krissen van de Sultans als pusaka bewaard. De krijgers die ze in
de oudheid hanteerden heetten onschendbaar te zijn, onoverwinnerlij
k. Deze gouden krissen werden vooruit gestoken door
de Sultan die vóór zijn soldaten uit de vijand tegemoet danstte
in zijn prachtige krijgerssarong, goudbestikt, heilig, belezen
door priesters; magische attributen die absoluut afwerend
heetten te zijn tegen gevaar. De Sultan die het droeg werd niet
geraakt, hij was onschendbaar, immuun. Ik heb deze prachtige
oude krissen, speciaal voor dat hoge doel door beroemde
wapensmeden in hoge afzondering gemaakt, wel gezien en in
Solo kocht ik namens de toenmalige President van Indonesië
vande oude Sultan één van die kostbaregoudgeweven sarongs,
die zijn voorvaderen droegen onder het naakte bovenlijf, als zij
ten strijde trokken met de bezwerende kris zwaaiend voor zich
uit.
In de magie van vele oude volkeren komt het geloof in deze
onschendbaarheid voor, in wapens, kleding, amuletten, heilige
oliën, in het zingen van sacrale liederen, in het citeren van
heilige strofen, het slaan van trommels, het dansen van
ceremonieele dansfiguren, in contemplatie, vasten en bidden.
Ik wil natuurlijk deze magie der heidenen niet vergelijken met
de immuniteit van Gods kinderen in de strijd tegen de machten
der duisternis. Er is temeer reden voor een Christen de beloften
van de Heer en de wetten van het Koninkrijk te bestuderen en
te praktiseren. "Hiertoe is de Zoon van God geopenbaard,
opdat Hij de werken des duivels verbreken zou" (I Joh. 3:8).
Wat door Jezus' komst op aarde is volbracht, blijft voor ons
62

vandaag volbracht. De Heer garandeert een volkomen verlossing
en bescherming door Zijn Bloed, dat effectueert nog
steeds.
De uitrusting van den Christen is duidelijk vastgesteld, hij zal
de wapenrusting Gods vastgespen "om te kunnen standhouden
tegen de verleidingen des duivels" (Ef. 6: 11). Er is een mogelijkheid
gegeven door God om te kunnen standhouden, het kind
van God behoeft niet verwond, beschadigd en overwonnen te
worden en gebroken voort te strompelen. God geeft hem een
afdoende wapenrusting. De wapenrusting is krachtiger en
volmaakter dan elk wapen van Satan.
In Ef. 6 staan vijf verdedigingswapens genoemd en twee
aanvalswapens (lees mijn boek: "De wapenrusting Gods"), "om
te kunnen standhouden tegen de verleidingen des duivels; want
wij hebben niet te worstelen tegen bloed en vlees, maar tegen
de overheden, tegen de machten, tegen de wereldbeheersers
dezer duisternis, tegen de boze geesten in de hemelse gewesten"
(Ef. 6:11, 12).
In Singapore heeft het Gouvernement dat daar regeert een hoge
boete ingesteld tegen iedereen die op een werkterrein waar
gebouwd wordt, of in een fabriek tussen machines, geen veiligheidshelm
draagt. Zelfs architecten, ingenieurs, opzichters, ja
zelfs bezoekende officials die daar rondlopen zonder een veiligheidshelm,
worden door de politie onverbiddelijk verbaliseerd.
De rechtbank heeft geen consideratie en eist hoge
boetes. De staat wil dat iedereen zichzelf beveiligt tegen
gevaar, het veronachtzamen van gevaar brengt leed voort, niet
alleen voor de zorgeloze enkeling, maar ook voor de hele
gemeenschap.
Zo zal de Christen "verbaliseerd" worden door veronachtzaming
van een deel van zijn geestelijke wapenrusting, want
dat brengt schade aan het gehele Lichaam van Christus. De
helm des hei Is bedekt het gedachten-centrum van de Christen.
Het heil door het Bloed des Kruises is de noodzakelijke
bescherming van de plaats waar de besluiten worden gevormd,
het hoofd.
In 1947, op een zondag, reed ik buiten Tandjong Priok, de
havenstad van Jakarta, in Indonesië, door een woest stuk
63

natuur, een stuk moeras met lage begroeïng, hoog gras met
kleine struiken; het terrein is nu omgetoverd in het elegante
bungalowpark Antjol. Daar waren grote krabben die in hun
modderholen wegvluchten, leguanen en allerlei reptielen. Een
waarlijk ruig en gevaarlijk land, niet het minst door de moerassen
waarin men kon wegzinken. Ik liet de auto stilhouden en
liep op sandalen door deze gronden. Het was erg onvoorzichtig,
dat zie ik nu in, maar ik was nieuwsgierig naar wat ik zou
tegenkomen.
Aan het eind van dat terrein zag ik een auto staan op de weg
met een Europeaan die naar mij keek en naarmate ik hem
naderde heftiger en opgewondener met zijn armen zwaaide. Ik
zag hem wel en begreep niet waarom hij zo gesticuleerde, misschien,
dacht ik, sloeg hij alleen de muskieten weg die om hem
heen wolkten. Hoe verder ik doorliep hoe zenuwachtiger
gedroeg de man zich. Hij was vuurrood in zijn gezicht en
onderhevig aan opwinding. Toen hield de man op met zwaaien
en stapte in zijn auto, hij wachtte de dingen af.
Ik liep nietsvermoedend voort en naderde de auto. De man was
een Nederlander die uitriep: "Ontzettend! Ontzettend! Wat
bent u voor een man, meneer, daar in het gras ligt een reuzenslang
en u stapt er zo maar overheen. Ik ben al 40 jaar in de
tropen en heb vele slangen gezien, maar zo'n monster nog
nooit. Toen ik zoëven langs kwam rijden zag ik hem over de
weg gaan, ik dacht dat het een omgevallen boom was. Langzaam
gleed het dier naar de wegkant het gras in. Ik stopte en
durfde zelfs de wagen niet uit om het te bekijken. Het lag daar
in zijn volle lengte, meneer, een monster, zoiets heb ik nog
nooit gezien. Het bewoog zich nauwelijks. Ik bleef naar hem
kijken. Toen zag ik u aan komen lopen, recht op de plaats waar
het dier lag. U zag hem niet, maar ik zag hem. U liep precies op
hem toe. Ik hield mijn hart vast, kroop in de auto, in afwachting
dat het dier, vlak voor mijn ogen, zou aanvallen. Ik heb
gezwaaid en gezwaaid om u te waarschuwen niet verder te
lopen, maar u trok zich daar niets van aan. Ik durfde niet te
schreeuwen. Wat ik ook deed om uw aandacht te trekken, niets
hielp, u zou dadelijk op het ondier trappen en hij zou u
aanvallen, ik had u niet kunnen helpen, ik heb geen wapen bij
mij. Maar u liep rustig door en tot mijn verbazing stapte u over
hem heen en scheen hem niet te raken, ofschoon u hem van een
64

meter afstand had kunnen zien. Wat er gebeurt is begrijp ik
niet, u had met uw over de grond schuivende voeten tegen hem
aan moeten stoten, de dikte van het dier was te groot om er
onbewust overheen te stappen. Het dier is in elk geval stil
blijven liggen. En zo kwam u onbewust van het grote gevaar
waarin u zich bevond langs of over het dier heen. Meneer, mijn
hart bonst in mijn keel, kom gauw in mijn auto, dan rijdt ik u
naar de uwe, aan de andere kant. Weg van deze plaats!"
Dit is een staaltje van Goddelijke bewaring. Ik dankte de Heer
en keek vanuit de auto of ik het dier nog kon zien, maar ik zag
niets, het was zeker weer geruisloos weggegleden in de
struiken. Een slang met de dikte van een dij kan men toch zien,
het dier moet mij hebben opgemerkt en had mij kunnen aanvallen.
Hoe het zij, ook deze maal zijn we weer door het oog
van een naald gekropen. Dank U, Heer!
In 1948 reisde ik vanuit Djokjakarta naar de Burubudur, het
oude, beroemde Buddhistische tempelcomplex in Midden­
Java. De Minister van Voorlichting van de jonge Republik
leende mij zijn grote auto met chauffeur en wij reden met twee
andere helpers naar de tempel. Het was een zeer onrustige tijd
direct na de souvereiniteitsoverdracht. Ik heb op het Koningsplein,
toen omgedoopt in Merdeka plein, de rood-, wit-blauwe
vlag van Nederland zien strijken en de rood-witte vlag van de
Republik Indonesia omhoog zien gaan, een historisch moment.
Er was nog veel onrust op Java, vooral buiten de steden,
er werd gerampokt en gemoord, er zwierven overal roversbenden
rond en groepen terroristen, wij reisden en sliepen met
onze geweren dicht bij ons. Deze roversbenden werden meestal
geleid door achtergebleven Japanners, die auto's en zelfs
treinen aanhielden en beroofden, zij schuwden niet de leeggeschudde
reizigers te vermoorden. De auto's werden leeggehaald,
de reizigers moesten zich uitkleden, ook de kleding
werd meegenomen, de auto's naar Semarang en Surabaya
gereden waar zij in speciale werkplaatsen onherkenbaar
werden veranderd, met andere nummerborden, overgespoten
en doorverkocht voor een fractie van hun waarde. De beroofden
mochten van geluk spreken als zij het leven er bij hielden,
als ze naakt en van alles beroofd achter werden gelaten in de
bergen. Vele verhalen over deze overvallen deden de ronde en
65

men wist welke wegen men nooit moest nemen, onzeker waar
bepaalde legendarische benden zich ophielden.
De Minister van Voorlichting van de jonge Republik, hij resideerde
in Djokjakarta, het centrum van waaruit Sukarno zijn
revolutie leidde, verzekerde mij echter met gevaarlijk optimisme
dat de weg naar de Burubudur overdag teveel verkeer had
om de kans te hebben te worden overvallen, men kon dat risico
wel nemen.
Wij reden in zijn fraaie nieuwe auto naar de tempel en andere
tempels in de buurt, bezichtigden deze historische plaatsen,
maakten foto's, filmden, op de terugweg lag de auto achterin
vol apparatuur, camera's, lampen, statieven, tassen.
Het was een heerlijke dag en wij waren tevreden met de resultaten
van ons bezoek. Wij reden terug naar Djokja, door een
prachtig zonovergoten landschap, langs smaragdgroene sawahs
en omringd door kobaltblauwe bergen. De reis was kort,
daarom besloten wij een omweg te maken en enkele halfvergeten
stupa's te fotograferen. Ergens tussen de sawahs was een
klein bamboebos, het enige in die streek, als een eiland tussen
het uitgestrekte groen. Wij vermoedden dat daar een kleine
kampung school. De weg ging door dit bosje. Nauwelijks
kwam de auto het bosje binnenrijden of er sprongen kerels van
alle kanten voor de auto en schreeuwden om te stoppen. Tot
onze ontzetting zagen wij vreemd uitgedostte bandieten om
ons heen, tot de tanden toe gewapend, sommigen met flaphoeden
over de ogen of rode banden om de haren, anderen met
bloot bovenlijf, met lange wilde haren en baarden, een
vreemde mengeling van woest uitziende gangsters die de stilstaande
auto omringden en hun geweren en pistolen in de aanslag
op ons gericht hielden. Ze keken in de auto, zagen al die
glinsterende en begerenswaardige apparatuur, bekeken ons en
onze kleding en onze horloges, hoeden en zonnebrillen. Dit
leek voor hen een vette buit en zou stellig op de zwarte markt in
Semarang veel geld opbrengen. Ze lachtten, een rampokker
spoog door het open raam naar binnen. Ze rukten de portieren
open en gelastten ons er uit te komen. Ik herinnerde mij een
recent verhaal dat ik in Djakarta hoorde, van een in Midden­
Java opererende roversbende, die de inzittenden van een auto
een patjol (hakschop) gaven onder bedreiging van wapens en
elk hun eigen graf lieten delven, waarna ze hen doodden en in
66

de graven WIerpen, het dichtgooien was gemakkelijker dan
graven.
Vreemd genoeg raakte ik niet in paniek, dacht niet aan fatale
gevolgen van deze hold-up. Het kwam mij voor alsof er een
bizarre vergissing plaats vond, een onwezenlijke verkleedpartij
van kwajongens, in elk geval aan spel, niet aan dodelijk gevaar.
Toen ik de hebzucht in deze ogen zag, de felle begeerte en de
scherpe wapens op ons zag gericht, bad ik de Heer en zei: "0
Heer, U bent hier de enige die ons redden kan nu, U alleen!
Redt ons!" Men draalde en keek steeds om alsof men op een
bevel wachtte en ja, daar kwam de hoofdman aan die het sein
moest geven. Weldra stond hij voor mij, een kleine, wreed
uitziende kerel, ik hoorde aan de vreemde inzuiging van lucht
door zijn tanden onder het spreken dat het een Japanner was.
De Japanners kenden geen pardon en wisten niet wat medelijden
is, ze waren bizonder wreed, dat hadden de concentratiekampen
wel bewezen. Dat de hoofdman een Japanner was,
maakte onze toestand beduidend ernstiger.
Hij keek ons een voor een aan, keek lang naar mij en ik zag dat
hij aandacht schonk aan mijn witte haar. Een bendelid werd
ongeduldig en wilde een van mijn assistenten uit de auto
sleuren, hij greep zijn jasje en zei: "Ajo, keluwar!" (vooruit,
kom er uit!). Maar deze man kreeg een harde vuistslag van de
hoofdman op zijn arm en hij liet los.
Seconden schenen uren te duren. Alles hing af van het bevel
van de Japanner, wat zou hij doen, bevel geven om er op los te
rampokken en haastig de buit te verdelen en in het bos te
verbergen? Ik herinner mij dat ik de weg afkeek naar andere
auto's, maar geen andere wagen zag verschijnen. Nergens hulp
te verwachten, alleen God kon het bieden.
Toen, opeens, gaf hij de chauffeur een duwen snauwde hem
toe dat hij door kon rijden. De bendeleden begonnen allen te
schelden en te tieren, ze zagen hun zekere buit ontgaan dooreen
vreemde gril van de hoofdman. "Wat doe je nou?" Maar deze
sloeg alle protesten af en schreeuwde: "Pigi!" (Ga!)
De chauffeur was verlamd van angst, wij tikten hem op de
schouders en zeiden dat hij kon starten en wegrijden. Hij keek
ongelovig in het rond, maar wij geboden hem "Ajo, ajo!" Hij
startte en trok snel op, bang dat hier van een misverstand
sprake was, dat de bendeleden misschien rebelleerden aan hun
67

aas en toch de auto zouden leegroven. We reden snel weg en
doken diep onder de banken, opdat geen nageschoten kogel
ons zou kunnen treffen. Vijf minuten later waren wij weer in
het opgen veld en veegden onze bezwete voorhoofden af. Vrij!
Behouden!
"Hoe bestaat het!" zei mijn assistent. "Niet te geloven!" zei de
ander. Ik dankte de Heer en was zo bewogen dat ik alleen maar
zei: "Dank U Heer! Dank U, Heer!" Wat is er meer te zeggen
op zo'n ogenblik?
Dit verhaal is in alle sociëteiten in Indonesië doorverteld, maar
werd nauwelijks geloofd. Alle eer en prijs aan de Almachtige!
Enige dagen later liep ik mijn avond wandeling over de passar.
Indonesië was nog niet vrij van guerilla's die de blanda's nog
haatten. Ik geef toe dat het onvoorzichtig was om daar 's
avonds te wandelen over een donkere passar, opvallend van
gestalte, en kleding, khaki met een witte hoed. Ik was, geloof
ik, de enige blanda in geheel Djokjakarta, toen de enige
Europeaan. Maar ik heb zo'n groot deel van mijn leven in dit
land gewoond, waar ik de talen van spreek en ik heb zoveel
vrienden onder dit volk, dat ik geen ogenblik dacht aan gevaar.
Plotseling werd er van dichtbij uit het donker op mij geschoten,
een pistoolschot, ik zag de vuurstraal van links. Het schot
was op mijn borst gericht, de hartstreek, maar het kwam, zeker
door mijn bewegende gestalte, te laag aan, de kogel kwam ter
hoogte van mijn dij. Ik had in mijn linkerbroekzak een doosje
lucifers dat in brand vloog, ik haalde het brandende ding snel
uit mijn broek en wierp het weg. Er was een brandvlek te zien
op die plaats en toen ik later in mijn hotel de plaats nauwkeurig
onderzocht, zag ik een kogelgat. De kogel moet midden in mijn
dij zijn ingeschoten, maar ik heb geen kogel gevoeld en tot
vandaag weet ik niet waar deze kogel is gebleven. Theoretisch
moet de kogel in mijn dij zitten, maar ik werd niet verwond.
Ook nu weer was ik gered door de beschermende hand van de
Heer. Hem zij alle eer en roem!
Ik heb 's nachts hoog in de lucht gevlogen met een brandende
motor (lees het boek: India). Er was de beruchtte nacht van
Makassar. Ik ben menigmaal beschoten geweest. De prauw
waarin ik zat werd door geweerkogels uit het bos lekgeschoten.
68

Er werd mij naar het leven gestaan in Madras door Hindupriesters.
In West Sumatra waren twee moordenaars gehuurd
om mij tijdens mijn campagne dood te schieten, de Heer zette
toen duidelijk voor iedereen zichtbaar vijf engelen om me heen
waardoor de moordenaars niet durfden schieten, wat zij mij
later bekenden. De machten der duisternis hebben mij in
Suriname op alle mogelijke manieren willen vernietigen. In
Zuid Amerika aten wij vergiftigd voedsel, maar de Heer greep
wonderbaar in, waardoor Elisabeth niet stierf. Wij zijn onaangetast
door cholera- en pest-epidemieën heengekomen, wonderlijk
in de oorlog bewaard op zee, toen wij door de mijnenvelden
van de Noordzee voeren, het schip naast ons werd
getorpedeerd.
In de zending, vooral bij het pionnieren, is de zendeling vaak in
acuut levensgevaar. Er zijn wonderbare verhalen bekend van
mijn vader, zendeling C.l. Hoekendijk, die altijd de moordenaarshand
ontweek. Hem werd meermalen vergiftigd voedsel
voorgezet door vijandige mensen, die hem om wilden brengen,
maar wanneer hij een zegen bad voor dit voedsel, werd hem
door de Geest Gods gezegd, dat hij er niet van eten mocht, hij
schoof het van zich af en de toegeschoten hond die het at viel
dood neer. Het gebeurde ook dat na een zegengebed de Heer
het gif neutraliseerde en het geen onheil bracht. Toen mijn
vader eens tegen een billiken wand van gevlochten en geplette
bamboe stond te leunen binnen een kampunghuisje en het
Evangelie verkondigde, werd van buiten door moordenaarshand
een lang vlijmscherp mes in de wand gestoken, daar waar
zijn rug de wand naar buiten drukte. Maar het mes kwam niet
in de rug terecht, maar juist in de smalle gleuf tussen rug en
arm. Vader zag het mes uitsteken en verwijderde zich rustig
van die plaats. Talrijk zijn de verhalen die zendelingen kunnen
verhalen van begeleidende engelen die door de vijanden niet
werden opgemerkt, alleen door henzelf.
In 1965 bezochten wij onze zoon en schoondochter in Brits
Guyana waar zij 1'/2 jaar gewoond en gewerkt hebben in het
dorpje Skeldon, aan het eind van de kustweg langs de Atlantische
Oceaan en aan de Corentijnrivier. Frans en Yvonne
hadden daar een heerlijk zendingswerk uit niets opgebouwd en
69

een zeer gezegende revivalcampagne geleid waar ongeveer
4000 mensen werden bekeerd en velen genazen. Hij bouwde
een kerk en stelde een aantal predikers aan die hij opleidde uit
de bekeerlingen.
In die dagen woedde een felle politieke strijd in Brits Guyana
(thans Guyana geheten) tussen de twee controversiële bevolkingsgroepen,
de Creolen en de Hindustanen. In de Hindustaanse
bevolkingsgroep trad een felle en fanatieke leider naar
voren, Or. Jagan, een tandarts, uit die streek. In de komende
verkiezing zou worden uitgemaakt of de Creolen de meerderheid
van stemmen zouden verwerven en de gematigde demokratische
regeringspartij vormen, met een democratische
premier Dr. Burnham, of de Hindustaanse partij die Or. Jagan
zou aanwijzen als premier van de communistische partij.
Or. Jagan en zijn vrouw, die in Rusland waren opgeleid,
verwachtte dat het Oostelijke deel van Guyana een meerderheid
van stemmen voor hen zou samenbrengen en zij hielden
overal verkiezings-campagnes.
De evangelisatie-campagne in Skeldon was zo'n succes, er
hadden zovele potentieele kiezers van Jagan voor Jezus
Christus gekozen, dat deze hele bevolking niet meer dezelfde
was en niet meer op de communist Dr. Jagan wilde stemmen.
Zo verloor Or. Jagan zijn verkiezing en werd Or. Burnham, de
demokraat, gekozen. De Mohammedanen die in Skeldon een
moskee hadden en een groot aantal moslems, dankten op een
feest Frans voor zijn komst en zeiden dat door zijn campagne,
het land voor communisme was bewaard. Vandaag, 14 jaar
later, is Guyana nog steeds een demokratie, als gevolg van de
grote revivals die Frans destijds in dat land hield.
Dit is, meen ik, wat wij bedoelen met revivals. Opwekkingen
dienen zo diep in de ziel van een volk binnen te dringen dat het
gehele leven wordt veranderd, gekerstend, op Christus geprojekteerd.
Alles verandert, alle gebieden van het leven worden er
door beïnvloed, gereinigd, geheiligd. Wij zagen dat ook in St.
Vincent, waar de campagne die wij op dat Caraïbische eiland
hielden het gehele leven van alle dag grondig veranderde.
Een revival richt zich op een totale fundamentele verandering,
zins-verandering van een volk. Alles wordt aangesproken door
70

het heil in Christus, de Geest Gods doordrenkt het denken en
voelen en doen van de gehele bevolking, de Bijbel wordt weer
gelezen, de onreine lektuur weggeworpen, de bordelen en
bars sluiten bij gebrek aan belangstelling, vechtpartijen behoren
tot het verleden, er komt orde in de levens, de gezinnen der
mensen. Overal lopen de mensen op straat evangelisatiekoortjes
te zingen en te fluiten, de kinderen brengen de liederen
de scholen in, weggelopen vaders komen weer thuis en
beginnen een serieus gezinsleven, iets wat bij vele volkeren
onvoorstelbaar is. De kerken liepen zondags stampvol, welke
kerk dan ook. De deftige en ledige kathedraal van de
Anglikanen stroomde vol pasbekeerde mensen die spontaan
hun revivalliederen begonnen te zingen, tot grote verlegenheid
van de priesters en de bisschop. Op de markt zongen de marktvrouwen
in rustige uren gezamenlijk de liederen die zij pas
hadden geleerd, liederen van Jezus. Ook in Skeldon deed de
Geest des Heren een machtig werk.
Frans Hoekendijk hield overal langs de kust evangelisatiecampagnes,
meestal in het open veld. De medewerkers bouwden
een planken platform, hingen enkele duidelijk aanspreekbare
spandoeken met teksten op, gasoline1ampen werden opgepompt
en opgehangen en zo begonnen Frans en Yvonne met .
hun gitaar liederen te zingen om de mensen te trekken. Men
wist van deze campagnes en velen kwamen luisteren en
meewerken. Het volk kwam in groepjes aanlopen en ging op
het gras voor het platform zitten. Ze luisterden intens en
hadden grote belangstelling voor deze Evangelie-verkondiging.
Zelf werkten wij ook meermalen mee.
Op een der avonden kwam een luidruchtige groep jonge
mensen het veld oplopen met het duidelijke doel om verwarring
te stichten. Het was een communistische groep jongeren
die van elders waren gekomen om deze samenkomsten te verstoren,
men vertelde ons dat de zoon van Dr. Jagan onder hen
was. Daardoor genoten zij een soort onschendbaarheid en
deden waar zij zin in hadden. Ze gingen de huizen binnen en
namen de meisjes mee, zij stalen alles van de marktvrouwen af,
zij haalden sigaretten uit de kleine toko's, zij sloegen de mensen
die hun dit verhinderden, ja zij schoten hun pistolen af waar
het hen zinde. De politie durfde niet op te treden, bang voor
represailles en ontslag, ze lieten zich niet zien.
71

Deze benden, die wel eens 100 man telden, meestal opgeschoten
jongelui, waren het terrein waar wij predikten binnengekomen.
Men kon van deze losgeslagen, brooddronken
mensen alles verwachten.
Op een avond, toen wij predikten in dit afgelegen oord langs de
rivier, drong deze communistische groep binnen het omlijnde
grasveld, zij schreeuwden allerlei obscene kreten, kritiseerde
het Evangelie dat gepredikt werd, maanden de mensen "this
white people with their white religion "niet te geloven, ze
schreeuwden: Stranger, go home! Toen hen verzocht werd niet
te roken tijdens deze dienst, rookten ze des te meer en boden
zittende luisteraars sigaretten aan. Het was mogelijk dat deze
bende massaal het platform ging bestormen en ons afranselen.
Wij baden in tongen, bestraften de opdringende machten des
satans, braken deze revolte der boze geesten, wij riepen het
Bloed van Jezus aan!
Frans toonde in dit soort omstandigheden een grote mate van
koelbloedigheid en verbood in niet mis te verstane taal dat er
op "zijn grond" gerookt werd. Dit was een godsdienstige
samenkomst en officieel door de authoriteiten toegestaan, hij
eistte daarom rust en aandacht. De jongeluijoelden eerst maar
toen Frans met strengheid ten tweede male verbood dat er
gerookt en geschreeuwd werd op straffe van verwijdering,
zagen wij hoe de een na de andere communist zijn sigaret
doofde en rustig neer ging zitten tussen de andere mensen. Zij
waren de verdere avond rustig.
De samenkomst werd door de Heer machtig gezegend, velen
kwamen naar het podium bij de "altar-call" voor bekering en
men bad luid het zondaarsgebed mee.
Na de samenkomst vertrokken de jongelui, wij zagen hen niet
meer. Weldra zochten ook wij onze auto op en reden met ons
vieren, Elisabeth en ik, Frans en Yvonne, over de enige weg die
er was, naar huis, voldaan over de avond. De weg liep door een
groot moeras, zeer gevaarlijk en onbegaanbaar, met modderbanken
langs de zee. Deze weg was het enige verharde gedeelte,
als men van de weg af raakte was men reddeloos verloren, zonk
men weg in de zachte bodem. Deze moerassen waren met brede
stroken water doorsneden, brakke rivieren die uitstroomden
naar zee. Over zo'n rivier was een smalle ijzeren brug gebouwd
die wij moesten gebruiken. Wij zaten druk te praten toen wij in
72

het licht van de autolampen tot onze ontsteltenis zagen dat aan
beide kanten van de rijstrook de communistische jongeren zich
hadden opgesteld met bamboestokken. Wij hadden geen keus,
konden nergens links of rechts afslaan en moesten de brug snel
trachten te passerén. Honderd jonge fanatici, boos omdat zij
door ons die avond hard waren aangesproken, stonden gereed
om ons te attaqueren. Er was geen uitweg meer, dit leek een
zekere val. In geen velden of wegen was iemand te zien, geen
enkele hulp kon worden geboden, er was ook geen andere auto
op deze weg.
De Heer schonk ons onmiddelijk een grote kalmte, er was geen
spoor van paniek bij een van ons. Dit zien wij als Zijn
genade, in uren van gevaar, deze stilte van binnen, deze
harmonie. Wij draaiden de ramen dicht, baden luid in tongen
en bestraften de satan, bonden hem tot machteloosheid. Wij
naderden nu snel de brug en zagen duidelijk al die omhoog
geheven stokken om ons te molesteren.
Wat er precies gebeurd was, het is nu al jaren geleden, weten
wij niet, wij hadden geen besef dat wij die brug passeerden, wij
bevonden ons ineens voorbij die brug, het lag plotseling achter
ons, wij zagen in de verte de mannen met zwaaiende armen,
schreeuwend. De Heer had ons door en over deze gevaarlijke
plaats heengedragen. Wij prezen Zijn Naam! Halleluja!
De volgende dag was het de sluitingsdatum van deze campagne,
er waren zeer veel mensen gekomen op dat veld, van overal
langs de rivier waren ze daar. Ook de jongeren waren daar weer
maar hielden zich merkwaardig stil. Zij liepen eerder de weg op
en gingen weer de kant op van de smalle ijzeren brug. Voerden
zij weer iets in hun schild? Wij sloten de samenkomst met
dankgebed en stelden ons onder Goddelijke protectie. Wij
borgen de microfoons, versterkers, luidsprekers enzovoort in
de auto en reden naar huis. Weer langs de enige weg, tussen de
donkere moerassen, over de brug.
Uit de verte zagen wij dat daar weer iets gaande was, een
beweeglijke groep mensen had de brug bezet. We zagen in het
licht van de autolampen dat er een staketsel was gelegd over de
weg, het bleek een omgekapte boom te zijn die de weg over de
volle breedte barricadeerde. De oude auto moest de hoge
barricade nemen, daarachter de joelende bende met stokken
gewapend, zij waren nu zeker van hun succes. Een politie-
73

ambtenaar die wij dit verhaal enkele dagen later vertelde, zei
dat het zeker was dat deze bende, die door de aanwezigheid van
de zoon van de volksleider Dr. Jagan onschendbaarheid
genoot van politieke en politioneele zijde, ons hadden ingesloten
en gedood. Zij hadden al zovele ernstige delicten op hun
kerfstok dat zij hiervoor niet uit de weg gingen. De auto
zouden zij beroofd hebben en in het moeras laten wegzinken,
om alle sporen te verwijderen van dit misdrijf. Wij zouden
zijn gedood, zonder twijfel.
Wij sloten de ramen van de wagen dicht en bestraften de
satanische machten in Jezus Naam. Wij wisten niet hoe de auto
de hoge barricade over de weg zou nemen, maar reden snel de
brug op. En daar was het weer. De over de weg liggende boom
hebben wij niet gevoeld, er was geen enkele schok en geen
stokslag op de auto. Honderden stokken werden met kracht op
de auto geslagen, maar geen enkele slag heeft de auto geraakt,
geen deukje is later gevonden. Wij bevonden ons een ogenblik
later heel comfortabel een eind weegs verder op veilige afstand.
Wij zagen achter ons de dreigende vuisten naar ons geheven, de
stokken zwiepten in de lucht, sommigen wierpen ons de
stokken na. Maar wij hieven onze handen omhoog en prezen
de Naam der namen, voor Zijn bizondere bewaring roemden
wij de Heer.
Er is in de geschiedenis van de zending meerdere malen van
dergelijke ervaringen van Goddelijke ontvoeringen bekend.
Zendelingen, kinderen Gods, die door de Heer uit gevaarlijke
plaatsen en situaties werden uitgetild en ergens anders neergezet,
soms ver weg in andere steden. Wij hebben mensen
ontmoet die dat beleefd hebben en dit de gewoonste zaak van
de wereld vonden. Zoals Philipus door Gods Geest werd
weggenomen en verplaatst, nadat hij de kamerheer van
Candacé had gedoopt en zoals de Geest Gods ook de profeet
Ezechiël meermalen had opgenomen en weggevoerd door de
lucht, zo hebben verschillende zendelingen deze ruimtevaart
beleefd, deze verplaatsingen door God uit gevarenzöne's. Prijs
de Heer!
74

GARUT
Met mijn ouders kwam ik in Maart 1905 als baby van vier
maanden in Garut te wonen, ik groeide daar op tot mijn elfde
jaar. Mijn vader was zendeling-leraar, uitgezonden door het
Nederlands Zendingsgenootschap. Het was een zeer zwaar te
bewerken gebied, als pion nier die een nieuwe godsdienst
bracht, werd hij in dit fanatieke Mohammedaanse gebied
overal tegengewerkt. Hij bouwde eigenhandig een kleine kerk
en wierp zich op de Sundanese taal die hij spoedig perfect
beheerste. Twee jonge kinderen, een dochter en een zoon,
stierven plotseling onder verdachte omstandigheden, ik bleef
als eerste in leven, ofschoon ik als klein kind door dukuns werd
bewerkt. Na zeven jaar trouwe prediking bekeerde zich de
eerste Sundanees, hij was Pa Sanoesi, een tovenaar, een
dukun. Mijn vader stichtte de Garedja Pasundan, de Sundanese
kerk, die nog steeds bestaat in de Sundalanden.
Terwijl ik jaarlijks minstens één reis door Indonesië maak en
vele plaatsen bezoek, bleef ik altijd terug verlangen naar
Garut, de plaats van mijn jeugd. "A la recherche du temps
perdu" (Marcel Proust). Op een dag toen ik een gezegende
seminar in Bandung had beëindigd, stelde mijn Chinese gastheer
voor, als een soort wederdienst, mij een genoegen te doen,
hij stelde zijn auto ter beschikking met een Sundanese
chauffeur, zodat ik met hem spreken kon, deze zou mij rijden
waarheen ik maar wilde door West-Java. Dat was een aardig
gebaar waarvoor ik mijn gastheer erg dankbaar was. Hij wist
dat ik heimwee had naar Garut en andere plaatsen die ik ken in
Pasundan. Toen ik Garut binnenreed was ik ontroerd, ik rook
die typische geur van Garut, de geur van mijn jeugd, van
bloemen, vruchten en geurig hout, naar viswater en rokende
vuurtjes. Ik wandelde door de weinige straten en zag zovele
plaatsen terug die ik kende, waar ik met mijn zusjes speelde 75
jaar geleden. Ik vond sporen terug van ons huis en vaders
kantoor dat een boekendepöt werd. Die dagen bad ik de Heer
om Zijn genade om hier, in Garut nog eens een grote campagne
75

te mogen houden, als een soort voortzetting van het pionierswerk
van mijn vader.
De 3e maart van 1982 begon ik mijn campagne in Garut, ik
werd daar uitgenodigd door de plaatselijke predikant van de
Pasundan Gemeente, die het wel interessant vond om de zoon
van de stichter te inviteren om te komen prediken. Hij had geen
notie welke boodschap ik bracht. Het was een soort feestelijke
heropening van het nieuwe kerkgebouw, het oude was twee
jaar geleden door een aardbeving geheel ingestort, deze nieuwe
kerk was belangrijk mooier en groter opgebouwd met geld van
de regering.
Op de eerste avond was de kerk driekwart vol. Ik opende mijn
Bijbel en begon te prediken. Na tien minuten trok de Geest
Gods mij krachtig van mijn prediking af en gaf een visioen over
een man in het publiek die ernstig ziek was. Nauwkeurig gaf de
Geest détails over zijn kwaal, ik sprak dit uit. Ik wees naar een
hoek achter in de kerk waar hij moest zitten. Ik vroeg hem op
de staan en naar voren te komen, opdat de Heer hem genezen
zou. Inderdaad stond daar een man op, liep naar het podium,
stond voor mij en zei dat ik nauwkeurig zijn ziekte beschreef.
Ik zei hem dat de Heer hem kende en liefhad, hem naar deze
plaats had geleid opdat Hij hem tonen kon in hem geïnteresseerd
te zijn, hem wilde helpen. Hem werd de handen opgelegd
en de genezende kracht van de opgestane en verhoogde Heer
meegedeeld. De man genas ter plekke en ging naar zijn plaats
terug. Na de samenkomst zei hij mij duidelijk te voelen dat hij
genezen was van een levensgevaarlijke niervergiftiging, hij zou
zich de volgende dag door een dokter laten onderzoeken.
Nadat ik mijn prediking weer vervolgd had, leidde de Heer
weer mijn aandacht af en gaf mij het beeld van een andere man
die daar in de menigte zat en erg veel pijn in zijn mond had. Het
is wonderlijk hoe scherp al deze dingen voor mijn geest werden
gebracht. In zijn onderkaak had de man een tumor die voortdurend
bloedde. Hij had een plastic zakje met ijsblokjes bij
zich die hij in zijn mond deed, als enige verlichting, koeling
voor zijn brandende pijn. De Heer beschreef deze toestand
precies, ik zei dit alles openlijk en vroeg die man op te staan.
Inderdaad stond een man op, hij liep naar voren en zei: U hebt
precies mijn ziekte beschreven, hoe wist u dat? Ik had die man
76

nog nooit gezien en hij mij ook niet. Hij opende zijn mond en
liet mij het bloedrode gezwel zien. Ik vroeg hem of hij wist dat
God hem kende en van zijn ziekte afwist, of hij geloofde dat de
Heer hem daar in Zijn Huis naar Zich toeriep om hem aan te
raken, opdat hij weten zou dat alle dingen bekend zijn bij Hem
en Hij een machtige Helper is. Hij knikte. Ik legde hem de
handen op, bestrafte de ziekte machten in Jezus Naam en
deelde hem de genezende kracht van de opgestane en verhoogde
Heer mee. De man genas instantelijk. Hij ging naar buiten,
spoog alles uit en kwam weer binnen, geheel genezen.
Daarna probeerde ik de draad van mijn prediking weer op te
nemen, maar het werd mij duidelijk dat de Heer Zelve op Zijn
wijze wilde predikten en Zijn almacht door wonderen en
tekenen manifesteren. Ik sloot de Bijbel toe en zette de
"antennes" wijduit om scherp te luisteren op de informaties
van de Troon. Inderdaad, de Heer richtte mijn aandacht naar
een onbekende man, een jonge aardige kerel die in het midden
van de kerk zat. Ik wees hem aan, zei hem dat de Heer mij
openbaarde dat hij onderwijzer was, maar een verborgen
handicap had die niemand wist omdat dit zijn beroep zou
kosten, hij was doof aan één oor. Ik liet hem naar voren
komen, vroeg hem of hij geloofde dat God hem kende en liefhad
en genezen wilde. Hij knikte, ja! Na handoplegging en
gebed genas hij, hij zwaaide met zijn hoofd heen en weer, keek
verbaasd rond, zijn oor was geopend en hij moest nog even
wennen, een rivier van geluid stroomde zijn oor binnen. Zijn
goede oor sluitend, achter hem staande, fluisterde ik zacht
enkele Sundanese woorden en hij hoorde ze duidelijk. Wat een
vreugde. Hij ging weer op zijn plaats zitten. De mensen raakten
opgewonden, zij hadden dit nog nooit meegemaakt, zij klapten
in de handen en gingen op de banken staan om beter te kunnen
zien. De dominee keek heel verbaasd dit alles aan en ging
steeds dichter bij mij staan om alles beter op te nemen, het was
de eerste keer dat hij zo'n genezingsdienst meemaakte.
De Geest des Heren wees daarna een door een beroerte partieel
verlamde vrouw aan, achter in de kerk. Ik zag haar niet tussen
de mensen in het publiek, maar wees naar haar richting waar
zij zat. Ik vroeg haar naar voren te komen, maar dat was niet
eenvoudig. Zij stond moeilijk op en gesteund door twee
jongere vrouwen schoof zij langzaam naar voren, een verlamd
77

een meeslepend. Tenslotte stond ze voor mij, aan beide zijden
gesteund door een vrouw. Je kon zien dat het haar zeer veel
inspanning had gekost. Dat wilde ik juist zo, laten zien hoe
slecht zij liep, omdat des te heerlijker haar genezing te zien zou
zijn. Ik sprak haar in het Sudanees aan en vroeg haar of zij de
vorige wonderen gezien had, zij knikte. Zou dezelfde Heer, die
haar zo duidelijk aanwees en mij haar toestand deed beschrijven,
ook haar genezen? Zij knikte; Samuhun! Ja! Wilde zij
Jezus volgen en voor haar verdere leven vertrouwen als Hij
haar duidelijk toonde wie Hij was en wat Hij vermag, door
haar te genezen? Samuhun! De Heer gaf mij intiem zulke duidelijke
verzekeringen dat Hij met mij was, dat ik deze genezingsdienst
breder opzette. Ik nodigde de predikant, zij n
vrouw, de ouderlingen uit naar voren te komen en om mij heen
te staan om goed te zien wat Jezus vandaag nog doet. Een
tiental mannen en vrouwen kwamen naar voren. Ik legde de
vrouw de handen op, bediende haar uitvoerig en zij genas in de
striemen van Jezus. Ik vroeg haar nu zelf stappen te nemen.
Meteen schoten haar begeleidsters toe om haar vast te houden,
maar ik schoof ze terug. Zij deed een stap, nog een, begon te
lopen, normaal te stappen, krachtige treden, hoe langer hoe
vaster en sneller. Ik liep naast haar mee, bemoedigde haar op
Jezus te zien, zij keerde om en liep steeds beter naast mij voort,
heen en weer voor het front van de kerk, tenslotte liep zij met
gebogen knieën en met grote stappen, geheel normaal en
kordaat. Halleluja! De mensen stonden op de banken, drongen
naar voren, wilden niets missen van dit wonder. Ik zei: Wilt
u Jezus aannemen als uw Heer van uw verdere leven, Hij heeft
u zo duidelijk getoond een machtige Verlosser te zijn? Zij
beloofde dit. Ik liet haar alleen naar haar zitplaats achter in de
kerk lopen. De mensen lachten en klapten in de handen.
Voordat zij ging zitten en voor mij uit het gezicht verdween,
riep ik haar toe nog even te blijven staan en naar mij te
luisteren. Zij keerde haar gezicht naar mij toe. Ik riep haar toe
dat zij geloven moest dat ook haar rechterarm die slap langs
haar lichaam hing, genezen was door Jezus. Ze moest die arm
nu maar naar boven brengen en bewegen. Zij deed dat en de
arm bracht zij naar voren en naar boven, tot haar eigen
verwondering kon zij dat, tenslotte bewoog zij haar arm
normaal boven haar hoofd. Ik zei haar dat zij met haar arm
78

naar mij moest wuiven, ik zou haar terugwuiven, zij deed dat.
Wij wuifden elkaar vrolijk toe en iedereen begon naar haar te
wuiven. Wat een vreugde! Hoe goed was de Heer! Wat een
liefde bewees Hij deze mensen in Garut!
Zo ging de avond voort, de ene openbaring na de andere, het
ene wonder na het andere. Slechts de zieken wier kwalen de
Heer mij liet zien en die ik opnoemde, mochten naar voren
komen voor genezing die eerste avond. Als de Heer een visioen
geeft, is dat altijd het teken dat Hij genezen wil. Anders geeft
Hij deze informatie van de Troon niet.
Het was een ongewone samenkomst, er werd niet op de gewone
manier gepredikt, het was door het voortdurende heen en weer
geloop wat slordig van aanzien, maar de Heer werkte en Zijn
kracht was duidelijk te voelen, mensen werden genezen, levens
geheeld, de Heer had deze ervaringen nodig geacht om in dit
land Zich bekend te maken en Zijn almacht te manifesteren.
Voor de samenkomst had men mij gezegd dat het de gewoonte
was in deze kerk dat de dienst 50 tot 55 minuten moest duren;
de eerste avond van onze campagne duurde de samenkomst
twee en een half uur en niemand betreurde dit.
De volgende morgen kregen wij vele berichten van wonderbare
genezingen te horen, aan de deur kwamen opgewonden
mensen vertellen dat zij totaal genezen waren, de telefoon
rinkelde voortdurend, er werden geschenken afgegeven. De
tweede avond vonden wij een overvolle kerk, wel duizend
mensen zaten dicht op elkaar op matten op de grond, ook in de
gangen, er was rond het podium geen meter plaats, daar zaten
de jonge mensen, buiten in de motregen stonden honderden
mensen die probeerden door de open ramen en deuren naar
binnen te kijken. Men zei mij dat anderhalf uur voor de
opening van het gebouw al vijfhonderd mensen stonden te
wachten om zeker te zijn van een plaats. Zelf konden wij
slechts met moeite binnenkomen. Men had overal in het rond
over de zegen van de vorige avond verteld, van de wonderen en
tekenen die daar waren, de genezenen hadden hun families en
vrienden in hun blijdschap gedeeld, er waren boden gestuurd
naar verschillende zieken om te komen, er was getelefoneerd
naar andere plaatsen, voorgangers van allerlei kerken waren
uitgenodigd door de predikant "om dit te zien", het was het
gesprek van de dag. Op de markt werd ik aangegaapt en
79

gevolgd door een grote groep mensen, geheel Garut sprak over
de wonderen van de vorige avond. Het was spijtig dat er in de
kerk nauwelijks plaats was voor zieken om naar voren te lopen.
Een hele voorste bank was gevuld met voorgangers en oudsten
en dat was prettig, laten zij maar uit de eerste hand zien wat de
Heer doet. Er werd heerlijk gezongen, de saaiheid was doorbroken
door enthousiaste jongeren die met gitaren en tamboerijnen
uit Bandung waren overgekomen, het was een feestelijk
gebeuren, een opwekkingssfeer en dat is heerlijk.
Wat was ik ontroerd hier te staan met de boodschap van het
volle, rijke evangelie van het Koninkrijk, voor deze geliefde
Sundanesen, waarmee ik spreken kon in hun eigen taal, zelfs
nog met het typische Garut-dialect. Waar ik was opgegroeid
tot mijn elfde jaar. Waar mijn vader het Evangelie begon te
prediken en de eerste zielen won voor Jezus, hier mocht ik 77
jaar later na mijn komst in Garut zelf prediken in een door
vader opgerichte kerk. Dit gebouw is opgezet op een oud
kerkhof, werd mij verteld, een kerkhof waar mijn broertje en
zusje begraven waren, beiden omgebracht. Hier sprak ik over
en toonde ik de Heer des Levens, die het totale heil bracht voor
de totale mens; ziel geest en lichaam.
En weer waren toen die openbaringen. Zij interumpeerden
mijn prediking, zodat ik daar mee ophield en met de mensen
bad, het heil in Christus fysiek meedeelde. De Heer gaf mij het
visioen over een ernstig zieke man, hij zou bij de deur staan, hij
was een Chinees, een Buddhist. Hij had prostaat-kanker en
leed vreselijk. Hij had van de genezingen gehoord en woonde
dicht bij de kerk. Doordat hij voortdurend bloedde kon hij niet
lang in de kerk zitten, hij moest telkens naar huis om zich te
verkleden. Etter en bloed. Hij kwam juist weer binnen, waar
men een stoel voor hem had gereserveerd bij de deur, toen ik de
openbaring kreeg over zijn toestand. Om hem te bewijzen dat
de Heer alles van hem wist en hem kende, beschreef ik nauwgezet
zijn ziekteverloop en andere persoonlijke zaken. Hij
begreep dat het alleen hem betrof en niemand anders. Ik liet
hem naar voren komen, moeilijk bewoog hij zich naar het
podium, de mensen maakten een smal pad voor hem. Ik sprak
tot hem over Jezus en vroeg hem of hij zijn leven aan Hem
wilde overgeven, wanneer Hij hem genas en daarmee toonde
dat Hij hem kende en liefhad? Hij beloofde dit. Ik riep de
80

predikers om mij heen om hen te tonen dat Jezus dezelfde is,
gisteren, heden en tot in eeuwigheid. Toen bad ik met de
Chinees en legde hem de handen op voor genezing. Amen. Ga
maar naar uw plaats terug en zie wat Jezus gedaan heeft. Toen
wij een week later in Cheribon een nieuwe campagne begonnen
waren, kwam er een bode uit Garut die de verre reis maakte om
ons te vertellen over de wonderen die daar waren geschied, hij
vertelde ook dat deze oude Chinees geheel genezen was, de
dokter had hem onderzocht en gelukgewenst. Deze man
spreekt iedereen aan op straat en vertelt van zijn wonderbare
genezing, hij zegt ook dat hij nu Christen geworden was.
De derde, laatste campagnedag brak aan, de kerk was zo
mogelijk nog voller dan de vorige avond, wat jammer dat er
geen groter gebouw was te vinden in Garut. Ik gaf eerst gelegenheid
om degenen die de vorige dagen waren genezen, voor
de microfoon daarvan getuigenis te geven, een lange rij kwam
vertellen wat de Heer gedaan had. Er was veel lofprijzing. De
mensen gingen weer op de banken staan en bleven daar uren
staan. Later ging ik door de kerk lopen onder de directe leiding
van de Heilige Geest, die mij op allerlei personen liet toelopen
die ik de handen oplegde, ik zei bij enkelen welke ziekte of
nood zij hadden. Ik stopte bij een welgedane Chinees die voorovergebogen
zat en mij niet durfde aan te kijken. De Heer liet
mij zijn zonden zien die ik fluisterend in zijn oren doorgaf,
niemand behoefde dat te weten. Hij begon te knikken, het was
waar, hij begon te snikken en zakte neer op de vloer, ik knielde
naast hem neer en bad met hem het zondaarsgebed.
Deze samenkomst duurde drie uur, maar niemand wilde naar
huis. De predikant van de kerk wilde een dankwoord uitspreken.
Ik was benieuwd wat hij zou zeggen, het was alles zo
geheel anders dan hij gewoon was aan kerkdiensten. Hij was
erg geroerd, bedankte mij voor de zegen van mijn komst en zei
dat hij nog nooit zulke samenkomsten had meegemaakt. Hij
noemde zich openlijk een ongelovige Thomas te zijn, hij beleed
niet in wonderen te hebben geloofd, ze kwamen alleen in Jezus
dagen voor. Hij zei te capituleren voor deze boodschap die
hem en zijn collega's zeer had aangesproken. Hij wist niet hoe
hij nu verder moest met dit kerkvolk dat deze dingen had
meegemaakt.
Na de samenkomst kwamen een aantal voorgangers naar mijn
81

huis en vroegen mij ook naar hun kerken en plaatsen te willen
komen, in Tjitjalenka, Tjibatu, Tasikmalaja, en andere plaatsen.
Ook vroeg men mij naar Garut terug te willen komen.
Ik had enkele weken tevoren in Nieuw Zeeland een profeet
ontmoet die een woord van de Heer voor mij had. De Heer zou
een nieuwe dimensie aan mijn bediening toevoegen. Dit heb ik
in Garut ervaren, waar zoveel openbaringen werden ervaren,
meer dan ooit tevoren, waar zoveel krachten werden gedaan.
Wonderbaar is Zijn Naam!
82

DE ZESDAAGSE OORLOG
Komende uit Beiroet in Libanon waar wij hadden gepredikt,
bezochten wij Jeruzalem, twee weken na de beëindiging van de
zesdaagse oorlog die van 5 tot 11 juni 1967 woedde. Het was
een conflict tussen Israël en de gecombineerde strijdkrachten
van Egypte, Syrië en Jordanië, men kon zeggen een Israëlisch­
Arabisch conflict, dat door Israël werd gewonnen. Nauwelijks
6 dagen waren nodig om de kaart van het Midden-Oosten te
wijzigen, toen de Israëlische strijdkrachten in een veldtocht
van zes dagen zo sensationeel snel en volkomen als nooit
eerder in de annalen van oorlogvoering beschreven, de omvang
van hun landsgrenzen wisten te verviervoudigen. Er is wel
een parallel getrokken tussen David en Goliath, toen 2 miljoen
Joden tegen 80 miljoen Arabieren vochten. In 1967 was
Goliath uitgerust met de modernste wapenen maar leefde nog
in de middeleeuwen, terwijl David, ondanks zijn geringere
getalsterkte en soms geïmproviseerde bewapening reeds het
electronisch tijdperk bereikt had. De gecombineerde slagorde
van Egypte, Syrië en Jordanië bestond uit meer dan 400.000
man, 2700 tanks en meer dan 700 vliegtuigen waarvan de
piloten opgeleid waren door Russische instructeurs.
Overal zagen wij wonden van de oorlogsvoering, ruïnes,
bomkraters, kapotgeschoten tanks langs de weg en ander
vernield oorlogsmateriaal. Maar van de huizen wapperde trots
de blauw-witte Israëlische vlag om deze wonderbare overwinning.
De verhouding van de legers was 1 tegen 40 aan manschappen,
de kleine David had slechts een slinger tegen
Goliath.
Maar wat een soldaten! Jongens van 23 jaar bestuurden de
vliegmachines, meisjes in shorts, zo uit de kibboetzim weggelopen,
met het witte mutsje op het hoofd, zaten aan het stuurwiel
van tanks, zij waren gewend op het land de zware landbouwmachines
te hanteren. Weinigen hadden een compleet
uniform aan, het was vaak samengeraapte kleding, jeans, witte
sportschoenen. Er was ook allerlei geïmproviseerd vecht mate-
83

iaal, ik zag een open jeep met een mitrailleur er op gemonteerd.
Het had de indruk van een overhaast opgeroepen leger
van entoesiaste vrijwilligers die het officieele leger ondersteunden.
Een typisch jong land dat verbeten zijn vijand tegemoet
trad.
De reservisten bewaren hun uniformen thuis en het mobilisatie-bevel
vernemen zij via een bepaalde code via de radio
doorgegeven. De mobilisatie-routine was zo dikwijls geoefend,
dat die nagenoeg vlekkeloos verliep. Toen de zesdaagse oorlog
begon, was 3/4 van de Israëlische reserve gemobiliseerd en op de
morgen van de eerste dag werden de codenamen van de
resterende eenheden voor de radio voorgelezen, "Liefde van
Zion", "Op het nippertje", "Werkman", "Wisselstroom",
"Open venster", "Goede velden". In heel Israël rende de
jongens en mannen die tot die eenheden behoorden de straat
op met hun rugzakken en pakken, op weg naar de opkomstcentra,
daar vandaan brachten autobussen hen naar de basiskampen.
Onder normale omstandigheden telde het Israëlische
staande leger 2000 man beroepsmilitairen van 72.000 dienstplichtigen
en reservisten. Dienstplicht betekent dat vrijwel
iedere Israëlische burger, de vrouwen inbegrepen, in het leger
moet dienen.
Jongens en meisjes hadden strategische plaatsen bezet, uitkijkposten,
zij zorgden voor ravitaillering, maar vochten overal
mee. De overmacht van de vijand met zijn reusachtige tanks (ik
zag een stukgeschoten tank waarop de Israëliers de ironische
woorden: From Russia, with love! hadden geschilderd) heeft
moeten wijken voor de felle, gemotiveerde, jonge soldaten die
zich in de strijd wierpen met een kamikase-mentaliteit, een
vreselijke vechtlust die hen boven eigen kunnen uittilde.
Wij hebben met enkelen van hen gesproken die met verhalen
uit de oorlog terugkwamen die nauwelijks te geloven zijn, ik
heb ze ook nimmer eerder doorverteld, maar in dit controversieele
boek krijgen ze een plaats. Enkele jonge soldaten
vertelden mij dat zij in een heftige strijd gewikkeld waren in een
dal tussen hoge heuvels. Een overmacht van de vijand trachtte
het legertje Israëliers te vernietigen. Deze waren zo uitgeput
dat het er uit zag dat zij zich zouden moeten overgeven. Plotseling
wees een officier naar een heuveltop waar drie gestalten
stonden, oude eerbiedwaardige, in lange zwarte kaftans ge-
84

kleedde profetengestalten, elk met een witte baard, ze droegen
zwarte platte hoeden. Zij waren daar plotseling ontdekt, zij
stonden onbeweeglijk en keken neer op het strijdgewoel. Een
andere militair zag ze ook en toen alle anderen, één riep: Daar
staan de aartsvaders Abraham, Izak en Jacob, zij komen ons
bemoedigen. Door de verrekijkers waren ze goed zichtbaar,
een half uur lang kon iedereen hen zien. Het zicht op deze
vaders van Israël gaf hen een enorme morele kick, zij wisten
dat God van Israël zich gemengd had in de strijd en Zijn vaders
zond, het gaf hen nieuwe kracht, zij vochten als leeuwen en
wonnen de strijd. Toen waren zij ook plotseling uit het zicht
verdwenen. Velen hebben deze drie gestalten gezien en daar
later van verteld door de radio en in de nieuwsbladen.
Een ander Bijbels visioen werd mij verteld door een groepje
meisjes enjongens die dit hebben beleefd. Zij waren geposteerd
als een mitrailleursnest op de flank van een berg, onder en voor
hen was een groot dal. Zij moesten de top van deze berg bewaken,
het was een grote strategische waarde die te behouden. De
groep was klein, zij hadden zich verscholen tussen de struiken.
Zij zagen in de verte een aantal tanks aankomen die hen langzaam
naderden. Er kwamen meer tanks, allerlei gemotoriseerd
materiaal en daarachter veel soldaten. Het was er duidelijk om
te doen deze top te veroveren in het Golan-gebergte. Toen de
colonne zich midden in de vallei had opgesteld, schoten de
Israeliërs op hen met hun mitrailleurs, vanuit hun nest. Eerst
werd er teruggevuurd maar het hield spoedig op. De militairen
liepen onzeker door elkaar heen, dat zagen de jongelui door
hun verrekijkers. Toen gebeurde er iets merkwaardigs. De
colonne stond stil, drie militairen legden hun wapens neer en
liepen op de berg toe, recht op het mitrailleursnest, zij bleven
toen op gehoorafstand staan. Een der militairen, een officier
riep door een megafoon, dat men zich wilde overgeven, zij
hadden niet gedacht zo'n enorme legermacht tegenover zich te
vinden, hun inlichtingen waren verkeerd geweest. De Israeliërs,
alle jonge mensen, keken elkaar aan, en enkele lachtten
niet begrijpend, anderen zagen het als een hinderlaag. Hun
aantal was zo klein, een gemakkelijk te overwinnen minderheid.
Zij riepen terug: "Over wat voor overmacht spreekt u?"
Het antwoord kwam onmiddellijk terug: "Wij hebben door
onze verrekijkers deze berg gezien, vol met soldaten, een
85

menigte groter dan de onze, veel geavanceerde tanks en
kanonnen, overal langs de flanken en de top staan soldaten.
Wij hebben ons verrekend, wij geven ons over, hier is niet tegen
te vechten! Een van de meisjes riep: "Wij zijn maar met een
handvol soldaten en enkele mitrailleurs, u spreekt over een
overmacht?" "Ja", antwoordde de officier, "dat zegt u, maar u
bent maar een kleine voorpost van het machtige leger achter u!
Zendt ons een officier opdat wij dit bespreken!" Zij gaven zich
allen over. een van de Israëlische soldaten was een Christen en
herinnerde zich plotseling de geschiedenis van Elisa in Dothan,
omringd door een menigte van soldaten, een leger van paarden
en wagens. En de knecht van Elisa zei: "Ach, mijn heer! wat
moeten wij doen? Maar hij zeide: Vrees niet, want zij, die bij
ons zijn, zijn talrijker dan zij, die bij hen zijn. Toen bad Elisa:
Here, open toch zijn ogen, opdat hij zie. En de Here opende de
ogen van den knecht en hij zag, en zie, de berg was vol vurige
paarden en wagens rondom Elisa" (11 Kon. 6: 15-17) Letterlijk
hetzelfde herhaalde zich in de zesdaagse oorlog.
Er zijn nog meer wonderlijke verhalen, zij zijn niet alle in de
historische boeken opgenomen. Daar zijn vele verhalen over
tanks. Vijandelijke tanks die over de enige harde weg door de
woestijn richting Israël reden, ondervonden allerlei belemmeringen.
De voorste zware tank van een colonne stopte
plotseling, de gehele rij moest toen ook stoppen. Russische
mecaniciens die meereden probeerden de voorste tank te repareren,
zochten overal naar oorzaken, maar alles was perfect in
orde bevonden. Toch reed hij niet verder. Men dacht dat er
woestijnzand in de motoren was gekomen, maar dat was niet
het geval. een geheimzinnige macht hield hem tegen. De officieren
waren furieus, ze moesten verder, de voorste tank moest
rijden. Maar hij weigerde wat men er ook aan deed. Toen
deden de officieren in paniek iets doms. Het is opvallend
hoeveel domme dingen de duivel doet. De andere tanks
probeerden de stilstaande leiders-tank te passeren, maar
geraakten van de harde weg af en zonken diep in het zand. De
hele colonne was verlamd. Toen kwamen de Israëlische straaljagers
die alle tanks bombardeerden en deze aanval van de
vijand afsloeg.
Een andere maal bemerkte de colonne-leider van een aantal
tanks dat hij op zijn weg door de woestijn al enkele keren langs
86

dezelfde heuvel reed, zijn kompas liet hem in de steek en elk
richtings-gevoel was verdwenen. Hij begreep er niets van. Er
werd veel tijd vermorst op deze wijze en de schema's klopten
niet meer. De Heer deed dit. Men leest dit ook in de Bijbel,
waar Hij dit al eerder met Egyptische soldaten deed, "De Here
heeft hun een geest van bedwelming ingegoten, zodat zij
Egypte op een doolweg leiden bij al wat het doet..." (Jes. 19: 14)
Wij waren uitgenodigd om in een Pentecostal Kerk in Jeruzalem
een campagne te komen houden; die invitatie hadden wij al
lang voor deze oorlog aanbrak, aanvaard. 's Morgens hielden
wij een Bijbelcursus over de Gaven van de Geest, zoals wij dat
gewend waren te doen in de campagnes en 's avonds predikten
wij. Op een middag, toen wij rustten, kwamen enkele jonge
mensen ons opzoeken. Zij hadden van anderen gehoord over
deze Gaven van de Geest. Zij konden niet deelnemen aan de
cursus, maar wilden ons spreken, het waren allen officieren
van het Israëlische leger, twee mannen en een vrouw. Zij
hadden furieus gevochten en de strijd overleefd. Het waren
wedergeboren Christenen die Jezus lief hadden, fijne mensen!
Wat heeft Israël een fijne jeugd!
Zij vroegen mij hen te onderwijzen over de Gaven en met hen
daarvoor te bidden, zij wilden deze Gaven zo graag ontvangen,
ze wisten ze nodig te hebben om beter in de Gemeente te functioneren.
Zoals gewoonlijk leg ik nooit direct de handen op,
maar neem ik geruime tijd om de Bijbel te openen en te onderwijzen
uit Gods Woord. Handoplegging werkt nooit automatisch,
het sluit aan op geloof, op gereedheid voor ontvangst.
Maar men moet weten waarvoor men gelooft. Daarom wordt
Gods Woord geopend op Zijn uitspraken, Zijn aanbod, Zijn
beloften. De ontvangende mens moet eerst op geloofsgrond
gezet worden. Ik nam een uur de tijd, zij lazen mee in de Bijbel,
zij maakten ijverige notities, er groeide begrip voor het functioneren
van de Gaven van de Geest en de weg werd geopend
voor het ontvangen.
Eerst werd de jonge vrouw gevraagd of ze gereed was voor
ontvangst, zij had over haar blue jeans een groen camouflagejasje
aan van een commando. Zij zette zich op de stoel voor
mij, zij strekte haar armen uit, haar gezicht geheven naar
boven. Ik bad eerst een kort gebed en legde haar vervolgens de
87

handen op voor het ontvangen van de volheid van de Heilige
Geest. "En toen Paulus hun de handen oplegde, kwam de
Heilige Geest over hen, en zij spraken in tongen en profeteerden"
(Hand. 19:6).
De vrouw ontving, zij werd als het ware overmeesterd door de
kracht Gods, zij schudde over alle leden en begon in tongen te
spreken, steeds luider, steeds emotioneler. Ze scheen afgesloten
van de wereld rondom het heiligdom binnen te treden,
een vloed van onbekende woorden sprak zij uit, een taal die
haar meesleepte in een onstelpbare stroom, uitingen van de
Geest. Deze emotionele Israëlische vrouw, wellicht extra
bewogen, geschokt door het felle oorJogsgebeuren dat achter
haar lag, goot zich leeg in een expressie die een uitweg zocht
naar buiten. Ik trok een der jonge mannen naar mij toe en
vroeg hem of hij die taal verstond, was dit ewriet, het moderne
hebreeuws? "Neen"! zei hij, "ik ken die taal niet die zij spreekt,
ik begrijp niet hoe zij die taal kent!" De vrouw stopte plotseling
en begon luid de uitlegging te geven in haar eigen taal, zij
was zo bewogen dat zij van haar stoel afgleed en languit op de
grond lag op haar rug. Zij sprak steeds luider en nadrukkelijker
de woorden uit, schreeuwde soms. Zij gesticuleerde
daarbij met de handen, zoals Joden hun woorden gewoon zijn
relief te geven met hun manualen. Wij hebben alle vier naar
deze vrouw op de vloer gekeken die gedreven door Gods Geest
woorden de kamer in riep met begeleidende felle gebaren,
woorden die de beide Israëliers deden kreunen. Zij begonnen te
schreien, steeds schokkender en luider onder een vloed van
tranen, naarmate de woordenstroom voort ging. De vrouw
sprak nu hun taal, verduidelijkend de boodschap in tongen die
zij eerst uitsprak. Ook zij gleden van de stoelen af en lagen, in
smart en berouw te luisteren naar deze profetie, die van een
immens aangrijpende inhoud scheen. Zij weenden alle drie en
riepen woorden omhoog, gesticulerend met hun handen. Ik
ging naast een der mannen zitten, pogend hem te benaderen,
vragend wat deze profetie van Godswege inhield. Was het een
actie van hysterie, overmatige emotionaliteit of werden hier
zaken aan de orde gesteld die deze hevige ontroering verklaarde?
Sprak de Geest Gods door dit juist geopende kanaal
vreselijke profetische realiteit? De jonge man scheen uit een
trance te ontwaken, maar begreep dat wij weten wilden wat
88

hier gaande was en met smartelijk bewogen gezicht zei hij:
"Jahwe is boos op Israël. Hij spreekt woorden van verbolgenheid.
Hij oordeelt Zijn volk!" De man sloeg zijn handen voor
het gelaat en snikte luid, met gierende uithalen, overmand
door smart. De vrouw bleef doorspreken met grote felheid. Ik
stootte de man weer aan en vroeg verder. Hij antwoordde
ongeveer in deze woorden: "Weet Mijn volk, dat Ik de oorlog
gestreden heb, dat het Mijn hand was die de vijand weerhield te
overwinnen. Ik, Ik, zei de Heer, was met u, Mijn kinderen en
zegende u, onder Mijn vleugelen heb Ik u toegedekt. Gij waart
een klein volk zonder kracht, maar Mijn krachtige helden in de
hemelse gewesten hebben het voor u opgenomen! En gij, gij
hebt u op de borst geslagen en de overwinning geweten aan uw
straaljager-piloten die gij de beste ter wereld noemde en uw
tank-bemanning die superieur was. Voor de radio hebt gij
liederen gezongen en brallende woorden gesproken voor uw
eigen eer, en Mijn Naam hebt Gij niet genoemd. Gij hebt
gedanst in de straten en elkander omhelsd, gij hebt uw eigen
kracht, uw inzet geroemd, uw militair inzicht, uw wapenen,
maar gij vergat dat Ik het was, zoals in oude tijden, die uw volk
voor vernietiging behoedde en de vijand versloeg. Heb Ik niet
het kleine leger van Gideon gezegend en de vijand weggevaagd?
Dit deed Ik u wederom, omdat gij het volk zijt van Mijn
Verbond en Ik u beloofde nimmer te verlaten. Daarom is Mij n
hart bedroefd over u, 0 Israël, Mijn gedachten over u zijn
smartelijk. Hoe kunt gij voortgaan met dit stenen hart? Hoe
kan Ik u veranderen, als gij voorgaat Mij te bedroeven met uw
trots? .. "
Zo gingen de woorden voort. Verschrikkelijke woorden die de
Allerhoogste uitgoot middels deze Gave van Profetie die een
jonge Israëlische Christin juist van de Troon ontving. De Heer
vond haar als een vokaal, een kanaal waardoor Hij Zijn volk
wilde aanspreken. Tenslotte zweeg de vrouw, hevig transpirerend,
wenend ging ze in een hoek van het vertrek zitten. Ik
liep naar de mannen toe en legde hen ook de handen op, ook zij
begonnen in tongen te spreken en tenslotte in hun eigen
vertrouwde taal, woorden te spreken van de smart van God.
Ook zij schudden als espenbladeren onder de druk van de
oordelen Gods. Maar zij spraken korte bevestigingen van wat
de vrouw als eerste en voornaamste voertuig van de Geest alle-
89

maal had gesproken. Tenslotte bedaarden ze, lagen alle drie
zacht huilend op de grond naast elkaar met de handen voor het
gezicht. De kamer was geladen als met een sterke voltage van
electriciteit. De grote Aanwezige was Degene die deze bereidde,
geopende monden gebruikte voor Zijn onheilszware
woorden.
Na enige tijd vroeg ik alle drie Israëliers mij samenhangend de
inhoud te vertellen wat God middels de Gave van Profetie door
en tot hen zei. Terwijl liep ik bidden door de kamer, deze
dingen verwerkend, Elisabeht bad voortdurend in tongen. En
terwijl ik zo liep, diep onder den indruk van het gebeurde,
opende de Heer mijn geestelijke ogen voor een visioen. Ik zag
steeds duidelijker een tafereel, als keek ik door een raam over
de zee. Ik zag de kust van Israël, bij de stad Haïfa, het strand,
daarachter, ver weg, eilanden. En de Geest toonde mij een
wolk, een grote grijze wolk die steeds donkerder werd, omlijnder,
naderbij komen, naar dit land. Het leek een wolk
sprinkhanen eerst, een bewegende, steeds om en om woelende
wolk van steeds grotere dreiging. Ik vroeg de Heer: "Heer, wat
is dit?" En de Heer zei: "Dit is Mijn toorn! Ik stort Mijn toorn
uit over dit volk!" Ik werd ook betrokken in deze bovennatuurlijke
communicatie en begon ook erg te beven en te transpireren.
Toen riep ik luid: "Neen, Here God, neen, neen! Laat dit
niet gebeuren! Trek Uw oordelen in, alstublieft! Roep Uw volk
terug! Laat Uw ban niet komen over dit volk. Heer, het is waar,
de kinderen van dit volk zijn hoogmoedig geworden, zij wijten
hun overwinning aan hun fighting-spirit, hun moed en sterkte.
Maar zoals Uw knecht Mozes in een soortgelijk historisch
ogenblik insprong, tussen beide trad, tussen Uw toorn en dit
volk, Uw genade vroeg, Uw vergeving, zo treed ik nu ook op
voor dit volk dat de mijne niet is, een volk dat niets geleerd
heeft in alle eeuwen. Almachtige Jacobs, U laat voor mijn
geestelijke ogen dit visioen verschijnen, U roept dit beeld niet
op voor de ogen van de anderen, mag ik U smeken, smeken,
smeken dit volk niet te bezoeken met Uw toorn? Luister niet
naar hun arrogantie, hun hoogdravende rethoriek, Heer, stop
Uw oren dicht voor deze mensen die dronken zijn van hun
eigen roem. Ik bid U, als Uw geringe knecht, die niet tot dit
volk behoort, maar op dit uur hier in Jeruzalem mij medeverantwoordelijk
voel, omdat dit alles in mijn tegenwoordig-
90

heid, in mijn kamer zich afspeelt, ik bid U Uw oordelen op te
schorten. Waarom slingert U deze boodschap niet in de Knesset,
tot de volksvertegenwoordigers, bij monde van een
profeet, die U wel ergens van zijn schapen weghaalt, als die
boer uit Tekoa. Heer, als het Uw wilsbeschikking is om voor
mijn oren deze oordelen bekend te maken en voor mijn ogen
dit visioen neerzet, mag ik dan tussen beide komen tussen U en
dit volk? Heer, sta mij toe mij op dit ogenblik te vereenzelvigen
met de generaals en leidslieden. Ik vereenzelvig mij nu met
Generaal Moshe Dayan, de minister van Defensie, de verafgoodde
held van deze strijd die zulke snorkende woorden
sprak tot dit volk in zijn grote overwinningsrede. Ik stel mij als
zijn plaatsvervanger, Here God, laat dit zo zijn! Dan spreekt
Dayan tot U nu deze woorden: 0 Almachtige Jacobs, ik ben
een zondaar die de eer van U steel, de eer die U alleen toekomt,
ik ben blind van overwinningstrots, ik liet mij decoreren voor
feiten die U volbracht, ik liet mij fêteren door heel dit volk als
de geniale leider. 0, God van Israël, vergeef, vergeef, vergeef
mij, infame dwerg die ik ben, lasteraar van Uw Naam! Vergeef
mij duizendmaal, 0 God, terwille van Uw volk, terwille van Uw
heiligen Naam. Ik zal op de eerstvolgende gelegenheid voor de
nationale radio-stations U w Naam groot maken, dat beloof ik,
U alle eer geven en mij voor dit volk verootmoedigen."
Ik stel mij, 0 God, vervolgens in de plaats van de succesrijke
Chef Staf van Israël, generaal Yizhak Rabin, die tot in Egypte
doordrong, die de bewierrookte man van deze oorlog was, die
op de handen gedragen wordt door dit volk, de geniale
militaire leider. Ook ik heb mij bezondigd aan gestolen roem,
die U behoort, vergeef mij, 0 God, alstublieft. U was de Leider
en niemand anders, U hebt het alles zo geleid.
Ik stel mij in de plaats van Israëlische Eerste Minister, Levi
Eshkol, en in de plaats van de Minister van Buitenlandse zaken
Abba Eban, die zo'n enorme rol heeft gespeeld. Ik kom ook in
de plaats van Brigade-Commandant Ariël Sharon en Brigade­
Commandant David Elazar en van Narkiss en Brigade-Commandant
Mordechai Ghur en van Brigade-Commandant
Rabbi Shlomo Goren, die met de Wetsrol en blazend op de
shofar bij de klaagmuur stond. Ik stel mij in de plaats van alle
leidende figuren die in een roes van roem brallend de eer naar
zich toe haalden."
91

Terwijl ik deze woorden luid sprak, legde Elisabeth ze uit aan
de drie militairen. Zij hebben recht de gehele ontwikkeling van
dit proces mee te maken. Ik lette niet op hen, maar keek naar
het visioen. Terwijl ik sprak bewoog de wolk zich niet, maar
nadat ik zo een kwartier woorden van smart, berouwen verootmoediging
had gesproken tot de Heer, werden de contouren
van de wolk steeds lichter, tenslotte vervluchtigde de wolk
geheel. Ik keek de horizon af in mijn visioen, maar daar was
geen wolk meer te zien. Toen begreep ik dat de wolk van Gods
toorn verdwenen was en Hij in Zijn oneindige genade ons
gebed had gehoord en ons berouw had aanvaard. Ik was nog
een hele tijd als het ware opgetrokken in de geest. Het visioen
verdween, maar een ander beeld trok mijn aandacht nu. Ik zag
buiten de muren van de stad Jeruzalem grote stenen liggen. De
Geest bracht mij naar een grote rotssteen, hard graniet. Het
beeld verscheen recht voor mijn ogen. Ik zei: "Heer, wat is
dat?" En de Geest Gods zei: "Dat is het hart van Mijn volk,
hard als steen!" Toen ik naar deze rots bleef kijken, wachtend
op meer gegevens, zag ik een barst daarin komen, heel fijn
eerst, maar later wijder en wijder, overdwars. Er verscheen uit
die barst een groene spruit van gras, die steeds hoger groeide,
een mooie, groene rietstengel werd. En de Heer sprak: "Mijn
liefde is met dit volk, Ik zal het zegenen!"
92

MENSEN
BILLY GRAHAM - WILLIAM BRANHAM
Nadat wij met Duitse predikers enkele weken met br. William
Branham hadden meegereisd en zijn gezegende samenkomsten
bezochten, reden wij vol blijdschap door Duitsland terug naar
Nederland. Onderweg zagen wij enorme spandoeken over de
straten hangen waarop geattendeerd werd op de campagne van
Billy Graham in het stadion van Mannheim. Wij besloten niet
verder te reizen, wij waren erg vermoeid en wilden diezelfde
avond de campagne bezoeken van deze gezegende en door ons
zo bewonderde man Gods. Na de campagne van William
Branham nu deze van Billy Graham, we hadden een mooie
gelegenheid om vergelijkingen te maken. Er zijn weinigen op de
wereld die zó prediken als Billy Graham, zo de Persoon van
Jezus Christus centraal stellen en voor bekering uitnodigen,
daar is niemand die in zijn leven tegenover zoveel mensen heeft
gestaan met het heilsaanbod van Christus. In Afrika hebben wij
kennis gemaakt met een andere evangelist die wij zeer bewonderen,
die op Graham lij kt, een buitengewoon gezegende knecht
Gods, Reinhard Bonnke, een 45 jaar oude vurige zielewinnaar
die met zijn tent, de grootste evangelisatietent van de wereld met
34.000 zitplaatsen, door Afrika trekt en zijn plan realiseert van
Zuid tot Noord, van Kaapstad tot Caïro dit continent het
Evangelie te prediken. Ook bij hem die bewogenheid om zielen
te redden.
Zoals gewoonlijk na zijn prediking nodigde Billy Graham allen
die voor Jezus Christus willen kiezen, naar voren te komen, naar
zijn podium toe, waar hij met hen het zondaarsgebed bidt. Deze
genodigden werden opgevangen door honderden getrainde
councelers die deze mensen aanspreken en hun hulp aanbieden.
Terwijl een groot koor zong was de samenkomst plotseling
afgelopen. Wij bleven nog even staan en zagen een groep zieken
93

en invaliden in rolstoelen, ook op krukken, die op de voorste
rij van de tribune hadden gezeten, in beweging komen naar het
podium, waar echter de prediker was verdwenen. Zij riepen
Billy Graham terug, luid, wat agressief en ik verstond dat zij
woorden riepen als: "Hebt u geen boodschap voor ons, Billy?
Heeft jouw Heer geen verzoening voor onze zieke lichamen,
geen genezing voor die tot Hem komen? Bidt voor ons opdat
wij gezond worden!" Het was tragisch, onder de langzaam
naar huis lopende duizenden bezoekers, deze groep ongelukkigen,
lichamelijk geteisterden van wel een honderd mensen, die
daar riepen en stonden te wachten voor het podium, op het
vervolg van deze boodschap des heiis. Tenslotte gingen zij onverrichterzake
naar huis. Ik had verwacht dat een bewogen
man als Billy Graham terug zou komen en tenminste met hen
spreken zou of woorden van troost spreken, maar hij verscheen
niet. Natuurlijk hoorde hij deze woorden van de zieken,
waarom kwam hij niet terug?
Bij de andere Billy, Branham, waar wij juist vandaan gekomen
waren, zagen wij hoe hij na de prediking zich onder de zieken
begaf en met hen bad, hoe hij rondging onder de honderden die
daar voor zijn podium lagen, op stretchers, op bedden en
matrassen en onder hen de bezetenen, hen in Jezus Naam de
handen oplegde, de machten bestrafte en hen deed opstaan uit
de rolstoelen en hun krukken wegwerpen. Hoe "natuurlijk"
hoorde deze genezingsdienst bij de prediking van het Woord
Gods. Vele zieken stonden op, aangeraakt door de hand Gods
en er ontstond een machtige lofprijzing in het grote, stampvolle
Hallen-stadion, waar al deze wonderen voor aller oog
plaatsvonden. Wat een verbazing om alles wat avond na avond
gebeurde, in het openbaar, wij hebben dat met eigen ogen
gezIen.
Ik heb een oneindig respect voor beide grote mannen Gods, ik
dank de Heer voor dergelijke geweldenaars in Zijn Koninkrijk.
Zeer geïnspireerde boodschappers, gezalfde knechten Gods.
Billy Graham heeft voor miljoenen in de wereld het zuivere,
heerlijke Evangelie gepredikt, niemand bracht zoveel zielen tot
Christus als hij. En William Branham, de profeet, met zijn
machtig gebruik van de Gaven van de Geest, is weer een geheel
andere man. Ik vraag mij dikwijls af wat hun verschillend doet
zijn, wanneer zij putten uit hetzelfde Woord Gods. Er zijn vele
94

theorieën waarom Branham wel en Graham niet de genezing
brengt in zijn boodschap, allerlei suggesties over bedieningen,
gerichtheden tot verschillende mensen, maar ik kom daar niet
uit. Beiden zijn evangelisten waar wij God zo dankbaar voor
zijn, voor wiens bediening wij grote bewondering hebben.
Ik geloof dat het Evangelie meer is dan de boodschap voor
redding van de ziel, een oplossing voor gewetensnood, vergeving
van zonden; het is de redding van de gehele mens, het
gehele leven, de totale existentie. De Heer wil de mens niet
alleen redden van de psychische effecten van de zonde, maar
ook van de fysieke effecten van de zonde. Christus komt met de
offerte van verzoening voor de gehele mens, van het gehele
leven van de mens in al zijn beschadigingen, verminkingen.
Genezing is verzoening in Christus meegedeeld aan het vlees.
Ik denk dat Billy Graham, de Bijbel kennende en respecterende
als geen ander, persoonlijk wel weet wat Gods aanbod in
Christus inhoudt, maar dat hem geboden is geworden een
voorzichtiger benadering om de formele kerken "niet af te
schrikken" met de agressieve boodschap van genezing. Ik heb
hem op vele plaatsen in de wereld gehoord, zijn zicht op Jezus
is werkelijk heerlijk, hij zou met zijn inbreng, zijn uitstraling,
zovele miljoenen meer kunnen helpen om het leven in hen te
doen genezen. Maar hij aarzelt, hij verlaat zijn podium te
vroeg. Ik vroeg hem in Cincinnati, Amerika, waarom hij zijn
boodschap niet verruimt met de genezing, of de Heer hem dat
heeft bevolen, of dat zijn kerk waarvan hij dominee is, het hem
opgedragen heeft, waren deze beperkingen uit voorzichtigheids-redenen?
En dit juist heb ik te aanvaarden, ieder dient
zijn eigen Heer. Maar begrijpen doe ik dat niet. Als hij eens
door God van deze beperking zou worden ontheven en hij de
kans kreeg om voluit het Volle Evangelie te verkondigen,
zullen de officieele kerken hem dan laten vallen, hem sectarisch
noemen? Dat zal ongetwijfeld vele deuren die nu nog
open staan, voor hem sluiten, dat is zeker. Daarom wil ik afblijven
van deze bediening en bidden dat hij zijn Heer getrouw
volgt in al Zijn aanwijzingen.
Billy Graham is vervuld met de Heilige Geest, natuurlijk, dat is
buiten twijfel. Zonder deze aangording met de Heilige Geest
zou hij niet zo succesvol dit wereldwijde werk kunnen doen.
Hij is een ernstige bidder. Ik heb mensen ontmoet die in
95

intieme sfeer met hem gebeden hebben, voor de wereld, voor
speciale aspecten van de wereld-evangelisatie, soms nachten
lang. Zij vertelden mij dat zij hem onder de zalving van de
Heilige Geest in nieuwe tongen hoorden bidden. Dit wordt
door verschillende geestelijke vrienden en wereld evangelisten
die met hem baden, bevestigd. Hij vast regelmatig. Het verwondert
mij geenszins, te meer reden hem te respecteren en
hoog te houden, als hij met zijn gegevenheden toch deze restricties
maakt.
De eerste keer dat ik Billy Graham hoorde spreken, het was in
Utrecht, was hij een jonge man, pas afgestudeerd, ongeveer 24
jaar oud. Hij maakte, onder patronage van een oudere predikant
van Nederlandse afkomst, zijn eerste bezoek aan Europa,
het was zijn eerste buitenlandse reis. Hem werd verzocht ook
zijn getuigenis te geven en ik herinner mij hoe haperend hij
sprak, hoe voorzichtig en onzeker deze lange, slanke jonge
man, zijn woorden koos. Een studentikoze jonge man, met al
die typische uitstraling van liefde als hij van zijn Meester sprak.
Het was in een zaal in de binnenstad en niemand van de schaarse
bezoekers heeft toen geweten, hoe deze man een enorme
knecht Gods zou worden, die hij nu is. De Heer zegene hem!
William Branham was een geheel andere figuur, in zijn optreden
totaal verschillend van Billy Graham. Deze is een mooie
man, een sympathiek, modern gezicht, atletische gestalte, een
man met een immense uitstraling, hij heeft een prachtige stem
en indringende ogen. Branham was een kleine man met een wat
kalende schedel, een stille zeer bescheiden figuur, als een
plattelands-dominee, een ootmoedige man maar door God
verkoren. Hij zou stellig bedroefd zijn als hij wist wat met zijn
naam en persoon zou worden gedaan, jaren na zijn dood, deze
buiten elke maat uitstijgende verheerlijking, deze kritiekloze
aanvaarding van elk van zijn uitspraken. Als hij dit geweten
had, en het verwondert mij dat deze profeet dit niet voorzien
heeft, hij zag zoveel van de toekomst van Gods Kerk, dan had
hij gewaarschuwd tegen deze buiten alle proporties gaande
mens-verheerlijking. Hij schreef mij brieven. In de eerste die hij
mij schreef wees hij door Gods Geest geleid met een potlood
naar een zeer kleine stip op de globe, naar Nederland, terwijl de
Heer hem zei dat van dat land uit, vanuit Nederland, de opwekking
over de wereld zou gaan. Hij had geen adres in dit
96

land, maar de Heer gaf hem mijn naam en adres, zo schreef hij
mij. Nu was hij van plan om in Nederland opwekkings-samenkomsten
te houden. Hij schreef mij of ik zijn campagnes wilde
opzetten, zalen wilde bekijken en de zaak aan de gang brengen.
Hij vroeg mij dit in het grootste geheim te doen en er
niemand over te spreken. Toen ik bezig was enkele grote zalen
in Utrecht te opteren, lekte het plan uit, de duivel nam toen de
handschoen op en blokkeerde alles wat wij deden. Het plan
werd niet uitgevoerd. Als het was doorgegaan had het waarschijnlijk
hetzelfde effect gehad als de campagne van evangelist
T. L. Osborn op het Malieveld. Opmerkelijk was dat vele van
Branhams plannen niet doorgingen. In Duitsland waren grote,
kostbare zalen gehuurd en zeer uitvoerige publiciteit gemaakt,
toen Branham enige dagen voor de aanvang plotseling afzegde,
de mensen die het organiseerden in radeloosheid brengend. Dit
is meermalen gebeurd. Daar is om Branham heen veel
onzekerheid, besluitenloosheid, men waagde hem niet meer uit
te nodigen. Branham zond in zijn plaats anderen, die van een
tweede garnituur bleken en Branham nauwelijks konden vervangen.
Niettemin vind ik Branham een waarlijk groot man in Gods
Koninkrijk, een profeet voor zijn generatie. Hij had sterk
ontwikkelde openbarings-gaven, gebruikte de Gave van het
woord van kennis voortdurend, de Heilige Geest toonde hem
dingen die niemand wist, vele zaken die onbekend waren, hij
was een begenadigde ziener. Ik heb daar wonderbare staaltjes
van meegemaakt. De engel die hem steeds vergezelde, zoals hij
zei, "zijn engel", informeerde hem voortdurend, gaf vele
gegevens over personen of ziekten aan, openbaarde ook de
zonden in de mensen. Soms onderbrak Branham zijn prediking,
hield enkele ogenblikken op, neeg zijn hoofd wat naar
een kant toe, alsof hij luisterde, terwijl niemand zichtbaar was,
dan zei hij tot het publiek: "Ik werd even onderbroken, mijn
engel zei mij daarnet..." Dit was een jarenlange vruchtbare
relatie, met zijn engel. Wonderlijk. Hij zei eens in een campagne
aan het meer van Genève, in Renens, ik was daar bij: "De
mensen vragen mij dikwijls over mijn engel, zij wensen hem te
zien, dit wil hij niet. Maar toch wil ik wel iets van hem tonen, ik
zal hem doen vliegen van de ene kant naar de andere kant van
de tent, u zult hem als een bliksemflits voorbij zien gaan. En
97

inderdaad, voor iedereen zichtbaar, schoot een lichtflits over
de hoofden door de tent. Hij lachte en zei: "Hebt u hem gezien?
Het was mijn engel".
Het vreemde aan zijn optreden was, dat hij langzaam verzwakte.
Zijn jonge, sterke zoon, die voortdurend op hem let, gaat
dan achter hem staan, later als zijn stem zachter en zachter
werd, zakte zijn lichaam helemaal neer en bleef hangen in de
krachtige armen van die zoon. Op den duur lette iedereen
tijdens zijn optreden op de eerste verschijnselen van deze
zwakte, dan wankelde een voet, dan zakte zijn schouders
omlaag, dan struikelde hij bijna. Het merkwaardige is dat hij
niet direkt werd afgevoerd naar het bed dat achter de coullissen
op hem wachtte, waar hij dan een tijd neerlag totdat hij
terugreed naar zijn hotel. Dat gebeurde overal waar hij optrad.
Het merkwaardige is dat wanneer hij bijna geheel verzwakt in
de armen van zijn zoon hing, vlak voor zijn afvoering, hij de
krachtigste dingen tegen de duivel zei, fluisterend maar met
groot gezag, dan gebeurden de grootste wonderen, in die
minuten. Ik heb in zijn samenkomsten de wonderlijkse dingen
gezien, dramatische wonderen van genezing, aangegeven en ingeleid
door klare openbaringen, scherpe, preciese diagnoses,
hij wist ineens alles van de mensen, noemde zonder hen aan te
kijken hun namen en de nummers van hun paspoorten. Hij vertelde
welke ziekten zij hadden en dat ze nu genezen waren.
Maar ik heb ook enkele malen gehoord hoe hij openbaringen
kreeg over predikers die in de zaal waren en noemde openlijk
hun zonden. Hij had diepe inzichten over mensen en toestanden,
hij communiceerde voortdurend via de hot-line met de
Troon Gods. God toonde hem wonderlijke dingen. Misschien
dat anderen krachtiger en schoner preekten, maar nooit zag
ik een bediening als van deze man die ik overal in Europa
nareisde. Hij scheen toegang te hebben tot de intiemste levens
van de mensen.
Na een samenkomst die hij hield in de Wielerbaan in Zürich,
stond ik nog even terzijde van de uitgang, de stroom van bezoekers
passeerde mij, ik keek naar hun gezichten. Tussen de
mensen werd een invalide-wagen naar buiten geduwd, de
vrouw die daarin zat was niet genezen tijdens de bediening van
Branham. Toen ze mij zag staan, we hadden elkaar nog nooit
gezien, lichtte haar gezicht ineens op, haar handen strekten
98

zich naar mij uit. Wat wilde zij van die vreemdeling die bij de
poort stond te kijken. Haar wagen werd naar mij toegestuurd,
zij zat recht tegenover mij en keek mij hoopvol aan. Ik zei en
vroeg niets, -maar legde haar de handen op en bracht haar de
genezingskracht van Christus aan. Waarom zou ik dat niet
doen, we hadden het die hele avond zien doen en het is een
gewoonte in mijn bediening. Zij hield onder het gebed haar
handen omhoog gestrekt, de ogen waren gesloten, de mond
lachtte, ze fluisterde: "Dank U, Jezus! Dank U, Jezus!" Toen
ik "amen" had gezegd, zei ik met krachtige stem: "Schwester,
in Jezus Naam, sta op!" Zij drukte zich op in haar smalle wagen
en stapte uit de wagen. Zij was plotseling genezen, haar lamme
benen droegen haar weer. Ze straalde. Ik sloop tussen de
mensen weg, ik zag later haartussen publiek opgewonden staan
spreken. Ze keek rond om mij te zoeken. Het doet er niet toe,
zij was genezen. Het was Jezus, niemand anders, die haar
ontmoette daar aan de poort genaamd de schone, waar zij
Jezus tegenkwam. Ik denk dat binnen het gebouw deze
genezing al begonnen was te werken, ik mocht haar even over
de genezings-drempel tillen, dat is alles. Halleluja!
Toen Branham zijn campagne in het Sportstadion van Zürich
hield, waren de predikanten en kerkelijke leiders van die stad
zeer vijandig tegen hem en zijn manier van optreden. Vooral
zijn openbaringen waren hun een doorn in het oog. Op een
zaterdagmorgen stond er ol? een hele pagina van een kerkbode
een door de kerken in Zürich opgestelde advertentie waarin op
de meest infame woorden William Branham werd gekenschetst
als een bedrieger, een occultist, een duivelse charlatan. Boven
het artikel dat ik lange tijd bewaarde, stonden deze woorden in
grote opmaak: Een charlatan ontmaskerd! Iedereen werd
gewaarschuwd naar deze "seances" te gaan. De predikanten
van alle kerken stonden niet achter deze man. Deze advertentie
vermeldde een lijst van 38 namen van predikanten, hoogleraren
in de theologie en ouderlingen. Binnen een jaar waren al
deze 38 mensen gestorven! Velen waren nog jong, maar overleden
aan ziektes, de meesten door ongelukken. De Heer verdedigt
Zijn knechten. "Raak Mijn gezalfden niet aan!" zegt
Hij. Zij haalden zich het oordeel op de hals. Toen ik in Shaffhausen
William Branham verdedigde tegen een predikant van
99

de Evangelische Kirche aldaar, richtte deze plotseling zijn
banbliksems tegen mij en schold mij hetzelfde woord; Scharlatan!
De volgende dag, Zondag, stierf hij plotseling, terwijl hij
in zijn gemeente het Avondmaal bediende.
Ik apprecieer Paus Johannes Paulus 11 als een belangrijke,
apostolische figuur. Wanneer hij zijn wereldreizen maakt en de
menigten zegent, dan rijst achter hem voor mijn ogen de figuur
van Jezus op die het verlorene zoekt. Als de Paus liefdevol zijn
handen legt op de hoofden der allerarmsten in de slums van
Brazilië, dan wens ik zo dikwijls dat hij de werkelijk genezende
kracht van Christus meedeelt, niet als vorm, als ceremonieel
gebaar, als leeg ritueel, maar als wezenlijke overdracht van
Goddelijke kracht, overdracht van de opstandingskracht van
de Verrezene. Ik wens dat de Paus, bewust van zijn verbinding
met zijn Heer, de Gave van gezondmaking inderdaad bewust,
gericht, gebruikt, de zieken doet opstaan van hun matten, hun
krukken weggooien, hun zintuigen gebruiken. Hij die pretendeert
de representant van Christus op aarde te zijn (een
pretentie die ik met hem deel), zou hij ook in dit opzicht zijn
Meester gelijk moeten zijn. "En hij ging alle steden en dorpen
langs ... en genas alle ziekte en alle kwaal" (Matth. 9:35).
Het is bij deze Paus geen gebrek aan durf, hij is een zeer moedig
man. De Heilige Geest moet hem doen zien dat deze krachtoverdracht,
deze wonderdoende capaciteit, binnen zijn bereik
is gesteld. Dan moet hij uit de formaliteit treden en "zijn gelijk
Hij is" en "doen gelijk Hij deed". "Voorwaar, voorwaar, Ik zeg
u (zegt Jezus), wie in Mij gelooft, de werken, die ik doe, zal hij
ook doen, en grotere nog dan deze" (Matth. 14: 12). Paulus
Johannes 11 zou naar Lourdes moeten gaan en daar persoonlijk
de menigten genezen in de Naam van Jezus Christus. Dan
is Lourdes niet meer abstract, een ceremonieele gebedsplaats,
maar een nieuw Galilea waar Jezus de meeste wonderen deed
van Zij n leven. Daar is geen groter gift aan de zieken dan hen te
genezen. Die geneest heeft gelijk! Psalm 77: IS zegt: "Gij zijt de
God, die wonderen werkt, Gij hebt onder de volken Uw macht
doen kennen". In de originele tekst staat: " ... God die pla'im
werkt. In het Hebreeuws zijn twee woorden voor wonder, n.l.
nes (meervoud nissim) enpelek (meervoudpla'im). Het woord
nes wordt het meest gebruikt in de Bijbel, het slaat op een
gebeurtenis die wel natuurlijk is maar onwaarschijnlijk. een
100

langdurige regen midden in de droge tijd bijvoorbeeld. Maar
pla'im is iets boven-natuurlijks. Mozes zingt in Exodus 15:11
" ... Wie is als Gij, pla'im doende". Een doodzieke wereld moet
worden genezen, hersteld, geheeld, teruggebracht naar Gods
oorspronkelijke scheppingsorde toen alle dingen goed waren.
In Jezus Christus die de schuld, het grote misverstand, het
verbroken dialoog, herstelde en de mens terug naar de Vader
brengt.
Br. David du PIessis vertelde mij onlangs dat hij enkele keren
de Paus persoonlijk had ontmoet, in verschillende groepen,
vertegenwoordigende de Pinksterkerk, het Volle Evangelie.
De Paus had veel interesse in hem en vroeg hem kortgeleden
met hem te ontbijten, hij zou zorgen dat geen andere priesters
daarbij zouden zijn. Deze beide mannen, David du PIessis is
wel de Paus genoemd van de Pinksterkerken van de wereld,
Mr. Pentecostal, samen met Paus Johannes Paulus 11, hebben
lang met elkaar gesproken. Aan David werd de vraag gesteld
wat hij eigenlijk bracht voor een boodschap, waar stond hij
achter. David en de Paus lazen vele teksten in de Bijbel samen
en de Paus zei volkomen met hem eens te zijn. Hij zegende
David en adviseerde hem deze zo belangrijke bijdrage over de
gehele wereld te brengen. Hij geloofde in de vervulling met de
Heilige Geest, in Profetie, in Goddelijke genezing. Halleluja!
PRESIDENT SUKARNO
Na de 2e wereldoorlog werd door de Nederlandse Regering een
staf specialisten samengesteld die in R.V.D.-verband naar
de nieuwe Republik Indonesia van President Sukarno werd
gezonden. Den Haag zocht een artistiek leider die als Hoofd
van de publiciteitsmensen, filmers, fotografen, schilders, tekenaars,
ontwerpers zou functioneren. De souvereiniteitsoverdracht
zou spoedig plaats vinden en de jonge Republiek
moest geholpen worden. De functie van Hoofd Visuele Productie
moest ook President Sukarno adviseren en begeleiden
in zijn kunst-aankopen en zijn plannen voor de opbouw van
101

zijn land helpen visualiseren. Toen men mij voor deze positie
vroeg, had ik privé een eigen werk opgebouwd dat ik niet graag
afbrak. Het was een contract van 3 jaar en ik zou alleen, zonder
familie, moeten gaan, vanwege het gevaar dat er was in die
dagen. Bij de medische keuring werd ik afgekeurd, mijn hart
was niet in orde. Door de 2e keuring door andere artsen kwam
ik ook niet. De Regering wilde mij toch graag aanstellen en
zorgde dat ik 3 maanden rust kon nemen, onder medische
begeleiding van een hart-specialist. Toen ik voor de 3e keer
moest worden gekeurd, door weer andere artsen, werd ik weer
afgekeurd. Deze heren doorkeken de rapporten en hadden een
lang gesprek met mij, onderzochten of ik deze baan graag
wilde hebben en overlegden met de Regering die niet van plan
was mij door een ander te vervangen, hoe er een modus kon
worden gevonden mij uit te zenden.
De reden dat ik graag naar Indonesië wilde gaan was in de
eerste plaats heimwee naar het land van mijn jeugd, ik was er al
tweemaal geweest, tesamen 13 jaar, ik spreek Bahassa Indonesia
en Sundanees. Ik bad ernstig tot de Heer en legde mijn leven
uit handen in Zijn handen. Ik zei dit alles tot de twee laatste
keuringsartsen. In overleg met de top-ambtenaar die met de
werving van de specialisten naar Indonesië was belast, vond
men een mogelijkheid, ik werd ternauwernood valide verklaard.
Zo reisde ik naar Indonesië, ik kreeg een mooi huis aan het
Merdeka-plein, het vroegere Koningsplein, een auto met
chauffeur. Mijn kantoor stond aan hetzelfde Merdekaplein en
het staat daar nog. Ik was aangesteld aan het hoofd van een
aantal kunstenaars uit Engeland, Canada, Australië, Nederland,
Oostenrijk en Indonesië. Het eerste grote project dat wij
geheel ontwierpen en opzetten was het Buta H uruf project, de
strijd tegen het analfabetisme, met reizende tentoonstellingen,
films, boeken, affiches, waarmee tot in de kleinste kampungs
van Indonesië werd gewerkt. Vanwege de zelfingenomenheid
en de nationale trots van de jonge Republiek verlegden wij het
probleem van niet te kunnen lezen en schrijven van domheid
naar een soort oog-gebrek dat genezing nodig had, dat is het
principe van Buta Huruf. Er werden overal opleidingen
gegeven aan onderwijzers, als een soort geneesheren die in
afgelegen gebieden lessen gaven als een soort behandeling
102

tegen een niet-kunnen-Iezen-kwaal, hoe meer men naar deze
geneesheren luisterde, hoe meer deze oog-ziekte genas. Deze
geneesheren, eenvoudige oudere mannen in de dorpen, kregen
op hun huizen een mooi emaille bordje met de trotse woorden:
"Dokter Buta Huruf en ze ontvingen van de Republik een
fraaie oorkonde.
Zo hadden wij in deze drie jaar talloze prachtige projecten om
het Indonesische volk te helpen met de opbouw van de Republik.
Door mijn positie kwam ik vaak met de President in aanraking
en de clan om hem heen. Toen direct na de souvereiniteits-overdracht
de behoefte werd gevoeld aan een officieele
staatsfoto van de President, werd die gemaakt onder mijn
regie. Ik koos de zuilengalerij aan de voorzijde van het paleis,
ik wilde dat hij daar zou poseren.
Ik kon met de President goed opschieten, hij waardeerde dat
deze Nederlander een Indische achtergrond had en ook in zijn
taal kon converseren. Kort na de staatsiefoto die overal werd
opgehangen, werd ik weer bij hem ten paleize ontboden. Hij
wandelde met mij door het paleis dat ik kende en daarvoor
enkele malen had bezocht bij recepties ten tijde van Gouverneur
Generaal van Mook. Boven de troon in de enorme ontvangstzaal
hing een groot schilderij van de Koningin der
Nederlanden, een fraai geschilderd portret door Sierk Schröder.
De President zei dat het portret nu werd weggehaald, de
Republik had een ander Staatshoofd. Hij zou het portret naar
Den Haag zenden, maar wilde een nieuw schilderij, van hem,
als President, een officieel staatsie-portret. De President gaf
mij de opdracht dat schilderij te vervaardigen. Het is voor elke
schilder een eer om het staatsie-portret van een regerend Vorst
of President te schilderen. Daar speelde S ukarno mee in op mij n
gemoed. Hij zei dat bezoekende vorsten en staatshoofden het
schilderij zullen zien en als het fraai vervaardigd was wellicht
naar de kunstenaar vragen om hem ook een opdracht te geven.
Ik vroeg om bedenktijd. Graag wilde ik als schilder natuurlijk
die opdracht accepteren, deze President was een boeiende
figuur. Toen ik tegenwierp dat er enkele zeer begaafde Javaanse
portretschilders in Djoka woonden, die meer in de lijn waren
hun President te conterfeiten, wuifde hij die suggestie weg en
zei dat hij slechts van één schilder dat staatsie-portret wilde en
dat was ik. Hij ging verder. Hij wilde ook dat ik zijn vrouw
103

Fatmawati zou schilderen in dezelfde grootte voor de ontvangstzaal.
Later zei hij dat ik ook "zijn vriend" die hem
spoedig zou bezoeken, Jawarlal Nehru, de Premier van India,
zou schilderen. Drie grote belangrijke portretten in olieverf. In
Singapore zou hij prachtige lijsten daarvoor bestellen.
Toen hij verder wilde spreken over zijn eigen portret, stelde hij
voor dat hij in het uniform van Leger en Vloot werd geschilderd
en in zijn hand een officiersstaf, een soort scepter misschien,
als waardigheidsteken. Ik ried hem dat af, geen maarschalkstaf
als die van Göring, dat was smakeloos, maar ik
suggereerde dat deze President van Indonesië in zijn hand een
prachtige gouden Javaanse kris zou dragen, zijn ouders waren
Javaans en Balisch. Dat was origineel, een kris, hij eerde daarmee
zijn land, dat had niemand op de wereld. Sukarno leek dit
een goed idee. We bespraken al hoe wij aan die kris moesten
komen, er waren er twee in Bali bij de vorstenhuizen, hij stelde
voor een daarvan te kopen.
Ik legde hem uit dat ik de te schilderen personen eerst beter
moest leren kennen, enkele persoonlijke ontmoetingen met
hen wilde hebben om inzicht te krijgen in hun persoonlijkheid,
hun gelaatsuitdrukking en hun handen. Vooral dat wil ik
graag, want niets geeft een juister beeld van iemands persoonlijkheid
en karakter dan zijn handen. Ik wil naar de handen
kijken van mijn te schilderen modellen, omdat handen niet
kunnen liegen. Het gelaat heeft men geleerd te misleiden, te
camoufleren, te verbergen, maar men heeft het zijn handen niet
geleerd. Daarom tracht ik altijd met mijn modellen eerst te
lunchen, ik let op etende handen, die zeggen zoveel, handen
aan de telefoon, aan het autostuur. Handen geven aan de portrettist
veel informaties die hij nodig heeft.
Zo vroeg ik verlof mevrouw Fatmawati te mogen bezoeken in
haar boudoir om enkele uren met haar te spreken en schetsen
te maken. Ik kreeg permissie en ontving een speciale paleis-pas
waardoor ik vrij langs de schildwachten mocht lopen. Het
eerste bezoek aan Fatmawati was de volgende dag, zij ontving
mij vriendelijk in haar boudoir, een klein, vrouwelijk hoekje
met spiegels en toilettafel in een immens grote lege paleiszaal.
Aan de andere kant stond eenzaam haar bed met een klambu
er om heen. De ruimte was niet gemeubeld, het was allemaal te
snel en te geïmproviseerd gekomen, het betrekken van dit
104

paleis. Een paleis te betrekken is één ding, een paleis te
bewónen, een ander ding. Deze grote kamer was vroeger de
slaapkamer van Mevrouw van Mook geweest, zij had het fraai
gemeubeld, er lagen mooie tapijten en er hingen heerlijke
schilderijen, overal waren gezellige hoekjes met schemerlampen,
er stonden veel bloemen. Zij wist een paleis te bewónen, ze
was een perfect gastvrouw die goed kon recipieeren. Fatmawati
was nog niet ingeburgerd, het paleis was te groot en nog niet
gemeubileerd. Buiten voor haar deur, in de marmeren gang,
stond in een hoekje een ijzeren houtskool pot waar de baboe
voor haar meesteres nassi kookte en saté kambing, een rommelig
hoekje als in de kampung. De Republik was nog zo jong en
deze bewoonster ook.
Ik heb Fatmawati drie maal bezocht, veel naar haar gekeken,
schetsen gemaakt en met haar gesproken. Zij was klein, zeer
jong, een meisje leek zij. Ze vertelde dat zij uit Benkoelen
kwam aan de Westkust van Sumatra en daar naar school ging
bij de nonnetjes, op een Rooms Katholieke school. Zij is daar
jaren geweest en vond het er heerlijk. Zij vertelde entoesiast
hoe zij eens in een kerstspel Maria mocht spelen met het kindeke
Jezus in haar armen. Telkens kwam zij in haar gesprek
daarop terug. Ik vroeg haar waar ze het kindeke Jezus had
gelaten? Had ze het meegedragen naar hier, het paleis? Had ze
wel nagedacht over Jezus? Ze antwoordde dat haar echtgenoot
een Mohammedaan was en zij dus ook. Zij sprak niet over hem
in zijn positie, ze presenteerde zich als de devote echtgenote die
hem welgevallig moest zijn. Typisch Oosterse denkwijze.
Toen ik haar genoeg had bestudeerd en aan haar portret wilde
beginnen, werd mij van zekere zijde geadviseerd dit niet te
doen, omdat het vervaardigen van deze 3 portretten mij moeilijkheden
zou bezorgen. Langs kanalen van de Nederlandse
Regering kwam "ondergronds" deze waarschuwing. Ik was
vereerd met deze opdracht en wist dat ik het artistiek ook áán
kon, het speet mij erg het niet te kunnen uitvoeren. Ik begreep
niet waarom, maar ik werd ernstig aangedrongen het te weigeren.
Ik voer aan dat de President het mij zeer kwalijk zou
nemen als ik de opdracht teruggaf, toen werd mij gesuggereerd
dat ik er van af kon komen door hem voor het schilderen van
deze grote portretten een hoge prijs te vragen, dat zou de
President weigeren. Het werd een moeilijk gesprek met hem,
105

hij rekende er op dat ik deze opdracht als een hoge eer zou
beschouwen, zonder een honorarium te toucheren. Toen ik na
drie jaar Indonesië verliet was er nog steeds geen schilderij
boven de troon in het paleis.
Ik heb met de President veel gesproken, hem meermalen ontmoet.
De lange smetteloos gewitte muren van de gaanderijen
in het paleis moesten worden versierd met schilderijen als een
soort museum. De President hield van schilderijen. Zijn smaak
was niet zo verfijnd, maar als ingenieur waardeerde hij kunstvormen
en kleuren, schilderijen en beelden. Hij kocht veel
werk van jonge, Javaanse schilders, die hij aanmoedigde voor
hem vele vooral grote doeken te schilderen. De jonge kunstenaars,
sommigen van hen waren zeer begaafd, vervaardigden
schilderijen met onderwerpen waarvan zij wisten dat de
President daarvan hield, beelden uit de guerillastrijd tegen de
Nederlanders, heidenstukken, allegorieën uit de revolutie, verheerlijkend
de gewonnen strijd tegen de onderdrukkers; zijn
speciale belangstelling ging, zoals bekend, vooral uit naar
vrouwenfiguren in allerlei pose. Hij collectionneerde te haastig,
te ongeremd en te weinig selectief. Hij nodigde mij van tijd
tot tijd uit om zijn nieuwe aanwinsten te komen bekijken en
mijn kritiek aan te horen. Die zei ik hem ook, ik moest ook
altijd verklaren waarom ik dat zo zag. Vele ordinaire doeken
verwierp ik en de President luisterde naar mijn overwegingen.
Ik wilde niet dat zijn paleis tot een platvloerse verzameling van
smakeloosheid degradeerde, zo lang ik in functie was en als
zijn adviseur was aangesteld.
Op een dag riep de President mij bij zich en ontvouwde mij een
nieuw ambitieus plan. Hij wilde in Washington een grote tentoonstelling
opstellen waar een overzicht werd gegeven van
alle schoonheid van Indonesië, als een trotse presentatie van de
nieuwe Republik aan Amerika en de wereld. Er moest daarvoor
veel belangrijk materiaal worden verzameld, mooie
batiks, weefsels uit de gehele archipel, houtsnijwerk, zilverwerk,
kunstvoorwerpen, schilderijen, maar ook foto's van
natuurschoon, sawahs waar rijst werd gewonnen, koffie- en
theeplantages, rubber kebons, houtsoorten, ook informatieve
films worden gedraaid, dansgroepen uit Midden-Java en Bali
zouden worden gestuurd met hun gamelans, voor recitals,
106

enfin, een grote, overzichtelijke tentoonstelling die de wereld
tonen
.
moest
.
wat de
.
Republik Indonesia in huis had. Zij zocht
een eigen, meuwe imago.
De President zei dat ik die tentoonstelling in Washington
moest collectionneren en opzetten. Op mijn antwoord dat ik
deze opdracht op mij nemen zou, plaatste ik een kanttekening,
ik vroeg de door de Nederlanders zorgzaam samengestelde
museumschatten daarvoor niet aan te tasten, maar op reis te
gaan om overal in de archipel de kunstvoorwerpen zelf op te
zoeken en aan te schaffen. Ik wist dat er mooier dingen te
vinden waren dan in dat museum, indien mij genoeg tijd en
vrijheid gelaten werd het op te sporen. De President ging
accoord en vroeg mij een plan te maken hoe ik deze opdracht
zou willen realiseren. Enkele dagen later bracht ik hem dit
plan. Ik zou met een secretaris en een bediende een grote reis
maken en alle belangrijke plaatsen persoonlijk bezoeken en
daar aankopen doen. Ik vroeg een som geld waarmee ik alles
betalen kon, een gedeelte daarvan in munt, voor de verkopers
in Bali die geen papiergeld willen accepteren maar klinkende
munt, die ze in de grond stoppen en omgieten voor hun
zilveren kunst-voorwerpen. De President zei: "Accoord. Haast
u zich niet, mijnheer Hoekendijk en breng waardevolle dingen
mee". Zo vertrok ik, reisde eerst met de boot naar Bali waar ik
een maand bleef, ik woonde in het toen enige hotel in Den
Passar in de President-suite, gebruikte de Presidentieele Cadillac
met chauffeur die mij werkelijk tot in alle uithoeken van dit
prachtige eiland bracht. Ik kreeg van de President persoonlijke
aanbevelingspapieren mee, handgeschreven, waarmee alle
deuren voor mij opengingen. Ik reisde veel, maakte prachtige
ontvangsten mee bij Agung Gde Agung en de vorsten die daar
ter mijner ere in hun poeri's speciale Balinese dansfeesten
hielden en aan diverse diners inviteerde. Bij een van de vorsten,
de befaamde Tjokorde werd ik uitgenodigd voor een gesprek.
Aan een groot feestelijk diner vroeg hij of ik in zijn woonplaats
Ubud de schilders had gezien, die zulke fantastische
doeken maakte. Hij was hun maecenas en leider. Nu wilde hij ,
gezien de werkelijk povere ambachtelijke kennis van het
materiaal en schildertechnieken, in Ubud een schilderschool
oprichten, een soort Academie voor Schone kunsten, zoals hij
wist dat ik die had gevolgd in Rotterdam. Hij wilde de schilders
107

uittillen uit het geknoei met gescheurde lakens, en verbandlinnen
van het Rode Kruis, die dienen moesten voor schilderijdoek
en uit slechte grondstoffen vervaardigde verf, hij wilde
een professionele opleiding tot gekwalificeerde kunstenaars,
met veel ruimte voor hun eigen cultuur. Hij dacht reeds lang
aan zo'n Academie, waarvan hij het patronaat had. Hij vond
nergens de geschikte leider. Nu hij mij leerde kennen, was hij
er zeker van in mij een leider van zo'n school te hebben gevonden.
Hij zou voor een huis zorgen binnen zijn poeri-muren, een
aantal bedienden en over financieele zaken hoefde ik mij geen
zorgen te maken. Ik wierp tegen dat ik onder contract stond
van de Nederlandse Regering en een gezin in Nederland had.
Hij antwoordde dat hij wachten zou totdat ik mijn verplichtingen
zou hebben vervuld en voor mijn gezin een woning zou
zoeken. Geen probleem. Natuurlijk voelde ik mij gevleid, elke
kunstenaar zou dat zijn als hij de kans kreeg op dit kunstzinnige
eiland Bali jonge schilders op te mogen leiden, opstoten tot een
hoger, internationaal niveau. Ik moest het helaas afzeggen.
Er waren in Bali verschillende beroemde schilders waarmee ik
omging: Le Majeur aan het strand van Sanoer met zijn vrouw
Pollok en de Nederlandse schilder Rudolf Bonnet en anderen,
van hen kocht ik werken voor de tentoonstelling. Walter Spies
die zo'n grote stimulator was geweest in Bali voor schrijvers en
schilders, was in 1942 tragisch verdronken op dat ongeluksschip
dat gebombardeerd werd en zonk in de Indische oceaan.
Hij had zijn stempel gedrukt op de gemeenschap van kunstenaars
in Bali, zijn invloed was nog duidelijk te merken, ook in
negatieve zin.
Bali, "poor ma n's Hawaï", was een groot levend museum, waar
ik waardevolle voorwerpen kocht. In het beeldhouwercentrum
Batubulan (maansteen) kocht ik beelden en zilver in het zilversmedencentrum
Celuk, weefwerk in het weefdorp Gianjar,
schilderwerk in Ubud, 12 kisten vol. Ik wist dat er op Bali twee
zeer kostbare gouden krissen waren, bezet met grote prachtige
stenen, de President had mij dikwijls gezegd ze te willen
hebben, één voor hem zelf en één wenstte hij te offreren aan
"zijn vriend" Premier lawarlal Nehru uit India. Na een uitvoerige
zoekactie wist ik ze te lokaliseren, slechts één te kunnen
kopen. Van Bali reisde ik, per boot, de K.P.M. met de "kapal
putih" (witte boot), er waren toen geen vliegtuigverbindingen,
108

alle kleine Sundaeilanden af en bezocht Lombok, Sumba,
Sumbawa, Roti, Savoe, Timor, Flores en kocht overal de
laatste en mooiste kunstproducten, de fraaiste weefsels, op.
Van eiland tot eiland ging het bericht van onze komst, per
"kab ar agin" (berichtgeving door de wind), denk ik, overal
vonden wij bij aankomst van de boot op het strand een aantal
kains uitgespreid, waar ik langslopende de mooiste aanwees,
die door mijn secretaris van de eigenaars werden gekocht. Een
wonderbare ervaring was dat, de eilandbewoners kwamen met
hun mooiste productbn naar ons toe en wij hadden maar uit te
zoeken en intuïtief de beste uitkiezen. Overal hadden mensen
geld nodig. We reisden door Java en bezochten de Sultanaten
van Djokja en Solo. In Djokja waren wij bij de oude Sultan.
Hij zond zijn vrouwen om met ons te onderhandelen. Hij bood
schitterende oude, gouden kaïns aan van historische waarde,
dans-sarongs waarmee zijn voorvaderen dansend voor het leger
uit de vijand tegemoet traden met de heilige pusaka-kris in
de hand die hem onschendbaar maakte. Deze sarongs behoren
aan het Sultanaat, maar met merkwaardige onverschilligheid
verkocht hij ze aan ons. Later zou President Sukarno mij
complimenteren voor deze zeldzame aanwinst. Uit Djokja
nam ik enkele zilveren serviezen mee van Djokja-zilver, en
natuurlijk veel batikwerk in het oudjavaans blauwen bruin, in
originele, historische motieven. Later reisden wij naar Borneo
en Sumatra, voor filligrain-zilver en stenen. Wij reisden vier
maanden en wij zagen de hele archipel.
Terwijl ik kwaliteitswerk kocht voor de tentoonstelling, verzamelde
ik voor mijzelf primitieve kunst, vooral houten beeldjes
en kaïns. Ik gaf zoveel uit aan de verkopers dat zij mij als dank
een keuze lieten maken die ik ten geschenke kreeg. Ik hield
daar veel van, deze houtgesneden poppen en kunstvoorwerpen
waren niet voor de toerist gemaakt, voor de commercie, in
massa, maar met plezier gesneden door huisvaders voor hun
kinderen als speelgoed. Gewone, primitieve beelden, zeer snel
gesneden als troost voor een huilend kind, elementair zonder
enige pretentie. Ze waren niet in de winkels te koop, de meesten
moest ik uit bergkampungs halen. De winkeliers hielpen
mij daarmee. Toen ik drie jaar later naar Nederland kwam,
had ik enkele kisten van deze ontroerende, eerlijke beeldjes
meegenomen. Vrienden die kunstenaars waren zagen ze en
109

edelden velen van mij, ik gaf ze hun, ze waren verrukt om
zoveel schoonheid die eenvoudige mensen konden maken. De
voorraad slonk snel, helaas, maar ik vond het heerlijk dat
anderen daar zo blij mee waren. Er kwamen ook gelovigen die
ons huis bezochten en direct kritiek hadden op deze onbegrijpelijke
oosterse dingen, ze verklaarden ze met grote stelligheid
als "demonisch", "van de duivel", "afgodisch", ik diende ze
direct te verbranden, want ze brachten onheil. Velen "voelden"
een demonische uitstraling, daar waren boze geesten in, ze
waren "besproken" door tovenaars, "bewoond" door duivels.
Ik begreep dit niet, ik had een groot gedeelte van mijn leven in
het Oosten gewoond, in Indonesië, en wij waren, ook in het
huis van mijn ouders, die zendelingen waren, altijd omringd
geweest van wajangpoppen aan de wand, we hadden vele
maskers aan de muur en hadden nimmer het gevoel dat er een
demonische uitstraling van uit ging. We waren deze eenvoudige
sculpturen zo gewend, waarom werden zij nu ineens allemaal,
zonder uitzondering als "afgodisch" bestempeld? het
waren simpele handgesneden voorwerpen, typische volkskunst,
stukken gekorven hout, en zouden die allemaal "van de
duivel" zijn?
De Christenen zien in bijna alle Oosterse kunst, beelden,
krissen, poppen, maskers, direct demonie, schijnt het, afgoderij.
Oosters is demonisch a priori. Ik ken Christenen die bij het
binnen komen in mijn huis direct rondspeurden ofze iets zagen
wat verkeerd is. Een fraai majollica beeldje uit Italië werd
direct verworpen, alle wajangs natuurlijk ook. Onheilstekens,
Oosters, dus fout! In een artistiek millieu als het mijne is het
nooit moeilijk voor deze fanatici iets te vinden dat zij niet
hebben, en dat onheilzwanger is. Er zijn helaas zoveel mensen
die overal de duivel zien, overal en in alles. In mensen, in
dingen, ze weten het heel zeker. Toen ik in Madras aankwam
en van het vliegveld werd afgehaald door een broeder, zei hij
het eerst, na de begroeting: "Voelt u al deze demonen hier niet,
broeder? Ruikt u ze niet? De lucht is hier vol van? Alle Amerikaanse
predikers die ik hier afhaal, zeggen dat: Ik voel de
demonen". Ik antwoordde dat ik de zegen van Jezus voelde in
dat land, de Geest Gods. Vliegen gaan nooit op een hete kachel
zitten, altijd op een koude. Als wij warm zijn voor Jezus, heet
door de Heilige Geest, zullen we van deze "vliegen" geen last
110

hebben.
Een afgod is een belezen, besproken, door priesters "geheiligd"
voorwerp, bewust afgezonderd voor aanbidding door bewieroking
en demonisering. Mensen hebben het losgemaakt van
de stof en een ziel gegeven, een persoonlijkheid, er een wezen
in geroepen, het werd tot een woning gemaakt van een
godheid, hij werd daarin geïntroduceerd. Het werd op een
bizondere plaats gesteld, er werd een tempel om gebouwd, het
werd door talloze rituelen en gebeden tot een sacraal wezen
gebeden. Het er voortdurend eerbiedig mee bezig zijn, ceremonieel
vertoon, het aan-zingen, het aan-prijzen, het grote namen
geven, bizondere hoedanigheden toedichten, doet het ding een
nieuw soort leven leiden, een uitstraling geven, bewonen door
een duistere macht. Dat zijn de afgoden, die wij niet in onze
huizen moeten binnenhalen, dat is fout. Maar een houten, primitief
gesneden beeldje als speelgoed, als versiering zonder
meer, zoals de meeste beelden zijn, ongecompliceerde verkoopwaar
voor de toeristen, heeft daar niets mee te maken.
Het is eerder de intolerantie van de Calvinistische geest in ons
volk, dat van beeldenstorm nooit genoeg krijgt. Het is
verkeerd dit te doen, want het ontneemt de mensen die thuis
komen met aardige souveniers uit Bali, het plezier, en door er
zo mee bezig te zijn bereikt men juist het tegenovergestelde
effect, u bevolkt uw belangstelling, de atmosfeer met demonen
die zich altijd aangetrokken voelen waar zoveel over hun gesproken
wordt. Natuurlijk zijn er gevallen bekend van bewust
gedemoniseerde Orientalische voorwerpen die verwijderd
moesten worden, maar in het autodafé in mijn tuin waar alles
moest worden verbrand, is heel wat in vlammen opgegaan wat
volkomen onschuldig was en met liefde verzameld. Laten de
heksenjagers en beeldenstormers mijn huis maar voorbijgaan,
zo lang de Heilige Geest in mij niet protesteert, verzamel ik met
vreugde kunstvoorwerpen uit het Oosten!
Ik heb met de President enkele keren over Jezus Christus
gesproken, hij heeft veel met Christenen verkeerd, kende het
Evangelie. Het onwrikbare Mohammedaanse geloof liet hem
geen vrijheid daar veel mee bezig te zijn. Ik denk dat zijn
turbulente leven dan in het nauw kwam. Even voor zijn dood,
vertelde men mij in Jakarta, hebben hem twee zendelingen be-
111

zocht aan zijn ziekbed, die met hem over Jezus spraken en met
hem baden. Hij wist zich een zondaar, men zegt dat hij zich
bekeerde. Ik weet het niet of dit verhaal waar is, ik geef het
graag door.
Toen ik in 1980 een grote evangelisatie-campagne hield in
Jakarta, zag ik op een avond mevrouw Fatmawati op de
voorste rij zitten, met naast haar mevrouw Hatta, de weduwe
van de tweede man naast Sukarno, Or. Hatta (beiden,
Sukarno en Hatta leidden de revolutie die tot souvereiniteit
bracht) met naast haar de zuster van Mevrouw Hatta, eenjournaliste.
Er liepen die avond bizonder veel fotografen en filmmensen
rond, hopende dat ik, de Christenevangelist deze beide
vooraanstaande Indonesische Mohamedaanse dames zou aanspreken,
of aanraken, de handen opleggen en met hen bidden,
dat zou nieuws zijn. Men wist dat Fatmawati en mevrouw
Hatta interesse hadden voor het Christendom, ze hadden ook
verscheidene Christen-vriendinnen. Daarom bezochten ze ook
mijn samenkomsten enkele malen. Maar steeds omstuwd van
persmensen en veiligheidsagenten. Ze mochten van Staatswege
geen Christenen worden. De Heilige Geest sprak met mij
hen niet te benaderen en aan te raken, ik liep de zaal door
tussen de zieken om met hen te bidden, maar negeerde de
dames. Na de samenkomst, buiten, waar mijn auto wachtte
opzij van het gebouw, kwam iemand naar mij toe en schudde
mijn hand, ze zei zacht: "Dank u wel voor uw boodschap!" en
verdween in het duister, het was mevrouw Hatta. Ik bad
ernstig die nacht voor de redding van deze vrouwen met hun
wijde clan van bekenden om hen heen. Enkele dagen daarna
bezocht mij de gezelschapdame en vriendin van Fatmawati, zij
was een wedergeboren kind van God en bezocht altijd mijn
samenkomsten, ze bracht een boodschap van haar meesteres
voor mij mee, waarin Fatmawati mij en Elisabeth uitnodigde
haar te komen bezoeken, ik mocht enkele vrienden meebrengen.
Met een klein gezelschap gingen wij daarheen;
Johanna, de gewezen Moeder-overste met twee religieusen,
twee bekende bekeerde popzangers en nog enkele vrienden. De
meesten van hen had ik gedoopt. Na de beleefde verwelkoming
en inleidende beleefdheidsfrasen nodigde Fatmawati mij uit
naast haar op een canapé te zitten, ze wilde met mij praten.
112

Zij was een charmante oudere dame geworden van grote distinctie.
Toen ze over onze samenkomst sprak in de grote zaal
van Tanah Abang en over mijn prediking die haar trof, wilde
zij over haar leven vertellen. Zij herkende mij niet meer. Ik
vroeg of zij mij toestond iets over haar leven te vertellen.
Geamuseerd gaf ze toestemming, niet wetende wat ik zou zeggen.
Ik vertelde haar dat zij uit Benkoelen kwam, een Sumatraanse
was en school gegaan was op een Rooms Katholieke
meisjesschool. Ze had als onderwijzeressen nonnetjes. Ze had
eens meegedaan in die kloosterschool aan een kerstspel, een
tableau-vivant, waar zij Maria had gespeeld. Ik herhaalde haar
eigen verhaal, dat zij 32 jaar geleden mijzelf vertelde in het
paleis aan het Merdekaplein. Ze keek verbaasd op en vroeg
hoe ik dit wist. Toen vertelde ik het haar, ze herinnerde zich mij
niet meer. Ik zei dat in dit verhaal duidelijk werd dat zij, hoewel
zij Mohammedaanse was en "Ibu Indonesia" (moeder van
Indonesia), de persoon van Jezus Christus nooit had vergeten
uit haar jeugd. Wij spraken lange tijd, ik zocht naar mogelijkheden
om dieper het Evangelie haar te verkondigen. Dat wij
niet maar wat babbelden op conversatie-niveau, maar dat zij
de kracht van God op een bizondere manier kon ervaren. Ik
bad de Heer mij via het woord van kennis gegevens aan te
reiken, openbaringen over intieme dingen uit haar leven, opdat
zij zou geloven in Christus. Ik bad stil in tongen onder het
gesprek. De Heer begon mij openbaringen te geven, informaties
van de Troon over enkele ziekten waaraan zij leed en die zij
voor iedereen verheimelijkte. Ik zei: "Madame, weet u, Jezus
Christus is in u geïnteresseerd, Hij houdt van u en heeft het
beste met u voor, Hij kent u en wil dat ook tonen. Hij wil niet
dat u lijdt. Er zijn drie ziekten in uw lichaam(die ik noemde), als
ik met u bid voor genezing en de Heer geneest u op hetzelfde
ogenblik op een duidelijke en dramatische wijze, zodat u het
merkt, wilt u dan deze Heer bedanken en openlijk Zijn Naam
noemen? Wilt u niet mij bedanken maar Hèm? Wilt u Hem dan
vertrouwen in uw verdere leven, voor alle dingen? Als Hij Zijn
almacht en liefde voor u zo duidelijk en controleerbaar toont,
wilt u Hem dan eren als Heer?" Fatmawati keek me een poosje
aan en zei: "Dat wil ik. "De ziekten die u noemt, heb ik ook, het
is waar, hoewel ik er met anderen nooit over spreek. Ik wil
graag genezen en verzoek u met mij te bidden. Wilt u mij vol-
113

gen naar de slaapkamer?" Ik zei haar dat ik graag zag dat mijn
vrienden met mij meekwamen, Elisabeth en de anderen. Veiligheidsagenten
en fotografen zullen geen aanleiding vinden
om dit terugtrekken in haar binnenkamer te noteren. Zo gingen
wij naar binnen, haar gezelschapsdame leidde ons er heen.
Daar zette ik haar op een stoel, wij schaarden ons allen
rondom haar, ik legde haar de handen op en riep de Heer aan
met heel mijn hart. "0 Heer, genees haar zodat zij weet dat U
haar liefheeft, geef haar gezondheid terug opdat ze weet de
kracht van het gebed, dat U hoort. Dank U, Heer, voor een
wonder van genezing, in de Naam van Jezus, de opgestane,
verhoogde en verheerlijkte Heiland."
De Heer verhoorde en toen Fatmawati opstond was ze geheel
gezond, ze controleerde haar lichaam, voelde hier en daar,
ademde diep en haar lachend gezicht vertelde ons dat ze de
genezende kracht van het Bloed had ervaren. Halleluja! We
moeten geloofsmoed tonen en grote dingen durven doen,
positief, agressief, als winnaars. Niet hopende, maar opeisende.
Geen verzoeken doen, vragen stellen, of de Heer misschien,
alstublieft. .. , maar grote overwinningen opeisen, bevelen,
commando's laten horen. De Heer honoreert geloofsmoed. Hij
gaat zover met een mens als de mens gaat met Hem. Hij wil
altijd verder, maar de limieten liggen bij de mens, hij durft niet
verder. In Exodus 14:15-16 lees ik deze tekst; "Toen zeide de
Heer tot Mozes: Wat roept gij zo luid tot Mij? Zeg tot de
Israëlieten, dat zij opbreken. En gij, HEF UW ST AF OP, en
STREK UW HAND UIT over de zee en SPLIJT HAAR,
dan zullen de Israëlieten midden door de zee kunnen gaan op
het droge." Gods woorden in onze tekst hebben een verwijt in
zich, het is alsof God Mozes corrigeert. "Mozes, dat watje van
Mij verwacht, kan je zèlf doen, HEF JE STAF OP, die ik je
gegeven heb bij het brandende braambos om daar wonderen
mee te doen, SPLIJT DE ZEE! Put niet uit MIJN mogelijkheden,
maar uit de mogelijkheden die JIJ HEBT. Omdat Mijn
zalving op je ligt. Verwacht niet dat Ik ingrijp, Ik handel, maar
grijp JIJ in! HANDEL ZELF! Wanneer wij weten wie wij zijn
in Christus, hebben wij het recht, het voorrecht, ZELF TE
HANDELEN, in Jezus Naam.
Ik vroeg Fatmawati haar belofte te willen houden en haar
Goddelijke Heelmeester te danken, Zijn Naam uit te spreken.
114

Ze aarzelde maar zei toen zacht: "Thank You, Jesus!" Hel
belangrijk voor haar die Naam te noemen, vond ik. Want doo.
die Naam te noemen noemt ze alles wat achter die Naam staat,
erkent zij alles wat in Christus is. "En het zal zijn, dat al wie den
Naam des Heren aanroept, behouden zal worden" (Hand.
2:21) "Want er is ook onder den hemel geen andere Naam den
mensen gegeven, waardoor wij moeten behouden worden"
(Hand. 4:12).
Later, in andere grote campagnes van duizenden mensen in
stadia in Jakarta werd Fatmawati steeds gezien. Bij Morris
Cerullo kwam zij zelfs naar voren. Zij reisde met een groot
aantal gelovigen naar Singapore om in het stadion de campagne
van Billy Graham bij te wonen, die persoonlijk met haar
gebeden heeft. Haar gezelschapsdame vertelde mij in het
geheim dat zij hoopte dat ik haar dopen wilde.
Zij leefde als "Ibu Indonesia", de weduwe van de eerste
President van Indonesië (er zijn meerdere weduwen) onder
grote druk van de Mohammedaanse geestelijkheid, die haar
deze escapades in het Christelijke geloof zeer kwalijk nam. Om
te tonen dat zij nog steeds Mohammedaanse was en geen
Christen was geworden, eistten zij dat zij een pelgrimage naar
Mekka, het heilige graf van Mohammed, zou maken. Zij heeft
dat gedaan, op de terugweg naar Indonesië werd ze plotseling
ernstig ziek en overleed in Kuala Lumpur. Ze heeft Indonesië
niet meer teruggezien.
GOUVERNEUR WILLY LASUT
In het koele Lembang, in de bergen boven Bandung op West
Java, ligt de biara (klooster) van de Karmelitessen. De
Moeder-overste, moeder Johanna, had ons uitgenodigd om
daar een Bijbelcursus te geven over de Gaven van de Geest. Zij
was met de Heilige Geest vervuld en wilde zelf dieper worden
ingeleid in de Gavenbediening. Omdat dit vrouwenklooster
een zg. gesloten klooster is, werd aan de buitenkant van de
muur een nieuwe zaal gebouwd door haar en enkele nonnen,
115

waar gasten mogen komen. Er waren in Bandung een groot
aantal Chinese en Indonesische studenten van de Technische
Hoge School, die bekeerd waren tot het Christendom en ook
naar deze Gaven zochten. Gedurende twee weken die wij de
Bijbelcursus hielden, kwamen zij elke avond uit Bandung naar
boven in de bergen, naar deze biara, om deze cursus te bezoeken.
Er werden velen vervuld en ze leerden de Gaven te gebruiken.
Ook wonderen van genezing vonden plaats. Een Katholieke
Chinese zakenman uit Jakarta had zijn verlamde zoon op
krukken, met zijn vriend, beiden studenten, ook naar die samenkomsten
gestuurd en op een avond toen er voor hem
gebeden was, genas hij. Hij getuigde overal daarvan, hief zijn
beide krukken in de hoogte om te laten zien dat hij ze niet
nodig had. Het was in zijn familie een hele sensatie, er werden
verschillende leden bekeerd door dat wonder. Enkele nonnen
kregen speciale toestemming om deze samenkomsten vrij te
volgen, zij werden vervuld met Gods Geest en er waren er die
genazen. Onze komst bracht een hele deining teweeg in die
Katholieke gemeenschap. Jaren achtereen werden wij daar
weer uitgenodigd, altijd was daar veel zegen.
Tijdens de eerste Bijbelcursus kwam ook een Protestantse
familie die tegenover het klooster woonde, als buren kregen zij
ook een uitnodiging. Zij maakten de Bijbelcursus van het begin
af mee. Dit bracht zo'n verandering teweeg in hun levens dat zij
andere familieleden uitnodigden ook eens te komen. De vrouw
van deze familie, Nel Mandagi, belde haar broer op in Jakarta
en vertelde entoesiast van de dingen die zij ervoeren. Hij was
luitenant-kolonel, een operationele hoofdofficier van het
Indonesische leger. Omdat de cursus bijna ten einde was,
besloot hij deel te nemen aan de tweede, aansluitende cursus,
enkele weken later. Het was voor hem niet eenvoudig naast zijn
dagelijks dienstrooster naar Lembang te komen, maar met
militaire vliegtuigen en snelle auto's lukte het elke avond punctioneel
om 7 uur op het klooster te zijn. 's Nachts werd hij per
auto naar Jakarta gereden, 4'/2 uur, en de volgende morgen
zeer vroeg nam hij het legervliegtuig naar Djokjakarta, waar
hij, toegevoegd aan een generaal, dienst deed. In de namiddag
vroeg terug naar Jakarta gevlogen en per auto naar Lembang.
Dat deed hij 14 dagen lang, het was een hele krachttoer maar
hij wilde alles meemaken. Hij was zeer verlangend geworden
116

naar de volheid van de Heilige Geest en ontving deze zegen op
een van de avonden. Zijn vrouw kwam tot bekering, hij bracht
zijn zusters mee, die ook werden bekeerd en vervuld, zijn
kinderen werden bekeerd. Er brak in die hele familie een opwekking
uit. Hij begon overal te getuigen, wat als hoofdofficier
in dit Mohammedaanse land niet overal werd geapprecieerd.
Willy Lasut begon in Jakarta een Bijbelkring in zijn
huis. Overal waar wij campagnes hielden kwam hij en werkte
entoesiast mee.
Willy Lasut was een bekende militair, hij is de meest gedecoreerde
officier in het leger. Toen Koningin Juliana en Prins
Bernhard hun zegetocht door Indonesië maakten, zei gastheer
President Suharto in een welkomstwoord: "U bent ook een
beetje ànze Koningin!" Men vroeg aan Prins Bernhard wat hij
het liefste wilde zien van het land, wie wilde hij het liefst
ontmoeten. Prins Bernhard zei: "Ik heb één wens, ik wil Willy
Lasut ontmoeten!" Dit werd onmiddellijk geregeld, hij vergezelde
de Prins een aantal dagen. De Nederlandse regering had
Willy Lasut hoge onderscheidingen geschonken. Willy Lasut
was een dappere en kundige krijgsman met grote capaciteiten.
Wij werden vrienden, hij noemde mij altijd: Bapak (vader). De
tweede die deze naam ook altijd gebruikt is MeI Tari, hij noemt
mij zijn Bapak, zijn geestelijke moeder is een lieve zwarte
vrouw in Amerika. Willy Lasut vroeg mij hem en zijn gehele
familie te dopen, ik heb dat gedaan even boven Bogor in
HappyValley, de familie bestond uit 20 leden, hij, zijn vrouw,
zusters met hun mannen, kinderen, neven en nichten. Zijn
vrouw stierf, ik was in Jakarta om hem te troosten tijdens de
ween-dagen naar Menadonees gebruik.
Op een morgen, wij woonden in Jalan Telok Betong, belde hij
mij op en vroeg mij bij hem te komen, hij zond zijn auto om mij
te halen. Op zijn voorgalerij zat hij in huis-sarong op mij te
wachten, hij had iets ernstigs te bespreken. Hij zei: "Bapak,
gisteravond belde President Suharto mij op en deelde mee dat
ik benoemd ben tot Gouverneur van N oord-S ulawesi, het land
waar ik vandaan kom. Ik ben tegelijk tot generaal bevorderd.
Ik heb de President bedankt voor de eer en ook mijn twijfels
uitgesproken of ik dit hoge ambt wel behoorlijk zou kunnen
vervullen, omdat ik welofficierservaring heb maar geen
117

estuurservaring. Maar bevel is bevel, hier is geen overleg
mogelijk, als militair heb ik geleerd mijn superieuren te
gehoorzamen.
Ik ben nogal geschokt, zei hij, de hele nacht heb ik niet
geslapen maar gebeden. Ik zei tot de Heer: "0 Heer, Bestuurder
van het Universum en van mijn land en van mij, ik verlang
alleen dit dat mijn land Minahassa U zal leren kennen. Ik heb
geen andere ambitie, 0 Heer, dan Jezus Christus te brengen tot
mijn mensen, met alle energie die in mij is. Als hoogste gezagsdrager
heb ik goede kansen, ik wil de economie bevorderen van
dit district, maar boven alles wil ik geloof prediken in de
harten. Vele uren vanacht lag ik op mijn knieën en smeekte de
Heer mij op te dragen het Evangelie te prediken, dat is mijn
hartstocht. Zoals ik bekeerd ben, wil ik dat mijn volk wordt
bekeerd. Ik heb de Heer gezegd: Wilt U mij aanwijzen, Heer,
hoe ik dat moet doen, wie mij daarbij zal helpen. De Heer
noemde mij uw naam, Bapak! U moet mij helpen! Ga werken
in alle steden en dorpen, overal in dessa's en kampungs, in de
bergen en aan de zee en ik sta u terzij met alle faciliteiten."
Toen hij was uitgesproken, weende hij. Hij is een gevreesde
officier, een buitengewoon moedig man, maar sedert hij
Christen werd 0 zo gevoelig van hart.
Over de preciese installatie-datum moest nog worden beraadslaagd,
maar die zou over enkele maanden zijn. "Wanneer ik
officieel als Gubernur (Gouverneur) in Menado, de hoofdstad,
wordt beëdigd, nodig ik u met Ibu Elisabeth uit daarbij aanwezig
te zijn. als men mij vraagt temidden van deze elite van
generaals, hoogwaardigheidsbekleders, wie deze twee Nederlanders
zijn, zal ik antwoorden, dat zij mijn ouders, mijn
geestelijke ouders zijn."
Wij baden samen en ik accepteerde deze uitnodiging. Ik beloofde
Willy Lasut deze plechtigheid bij te wonen. Waar ik mij
dan bevind op de wereld, ik zal het werk onderbreken en naar
Menado reizen om bij mijn vriend te zijn.
Toen maanden later zijn uitnodiging mij tenslotte bereikte,
was ik in Cincinnati, Ohio, in de Verenigde Staten, bij de
nieuwe gemeente die ik leidde. Onmiddellijk reisde ik af, eerst
naar Europa waar ik Elisabeth afhaalde, ook nam ik mijn
schoondochter Yvonne mee voor de muzikale begeleiding bij
de revival-campagnes die wij direct na de beëdiging zouden
118

eginnen.
Op tijd kwamen Wij 10 Menado aan, een hele reis vanuit
Amerika, via Nederland, Jakarta, naar het uiterste Noordoostelijke
puntje van Celebes (Sulawesi) wij werden officieel
afgehaald als intieme vrienden van de nieuwe Gouverneur en
gebracht naar het beste hotel van de stad.
De plechtigheid in de grootste hall van Menado was zeer indrukwekkend.
Overal uniformen, hoge officieren met hun
dames in sierlijke sarong en kebaja's, gezagsdragers, functionarissen,
predikanten in hun toga's, pastoors, zakenmensen,
alles pontificaal. En vooraan zaten wij, Elisabeth, Yvonne en
ik, in smoking en feestkledij. We waren er wat verlegen mee,
zouden liever wat bescheidener wat achteraan gezeten hebben,
deze plaatsen afstaan aan de aanwezige zusters en kinderen
van Willy Lasut, maar de ceremoniemeester zei ons dat Willy
Lasut dit uitdrukkelijk zo had bevolen. Hij was in witte gala
generaals-uniform.
Na allerlei koren en toneeluitvoeringen van mensen uit het
volk, kwam het officieele gedeelte. Na voorlezing van het
Presidentieele Besluit, werd Generaal Willy Lasut tot Gouverneur
van Noord-Sulawesie benoemd. Daarna kwam een oude
predikant, in zwarte toga, Minahassa wordt een Christelijk
land genoemd, die de knielende Gouverneur de handen oplegde
en Gods zegen over hem uitriep. Willy Lasut weende. Toen
deze predikant was uitgesproken en daarmee de plechtigheid
ten einde, stond Lasut op, liep van het podium weg regelrecht
naar ons drietal toe, omhelsde Elisabeth, Yvonne en mij
uitvoerig, in zijn gezicht was ontroering. Hij dankte ons voor
onze komst en zei dat hij daarnet een visioen had gekregen, de
dominee met zijn toga verdween uit het beeld en Jezus stond
voor hem in een stralend gewaad, Hij had Zijn warme, zegenende
handen op zijn hoofd gevoeld, hij beefde er nog van.
Wat heerlijk, vond hij, dat Jezus Zelf hem installeerde.
Er waren vele fotografen en filmers tijdens de grote receptie na
afloop, waar wij de familieleden van Willy Lasut complimenteerden.
Wij hadden den indruk dat wij het meest werden
gefilmd, als enige Nederlanders, vooral Yvonne, slank, blond
met grote bloemen in het haar.
De volgende dagen reden wij in het convooi mee van de nieuwe
Gouverneur, die allerlei plaatsen bezocht waar hij geboren was
119

en als kind opgroeide, ter kennismaking en presentatie. Overal
waren feestelijkheden, grote slamatans en makanans, dansfeesten
en recepties. De straten waren vrolijk versierd. In de
Protestantse kerken werd Willy Lasut uitgenodigd enkele
woorden te zeggen, ik heb overal daarna gepredikt. Op deze
feesten moest ik altijd naast de Gouverneur zitten als speciale
gast. Als de mensen vroegen: "Wie is dat?" antwoordde Lasut
steeds weer: "Dat is mijn Bapak!"
De volgende morgen werden wij in het paleis uitgenodigd.
Lasut wilde die plaats voordat hij daar zelf in ging wonen,
reinigen van demonische machten. Zijn voorganger was
bekend met guna-guna en toverij, hij schakelde bewust de
machten der duisternis in, dat wist iedereen. Ook het paleis was
besmet gebied en Lasut zocht naar geesten-desinfectie. De
familie van Lasut en wij drieën kwamen bijeen in de enorme
ontvangsthal van het paleis met net prachtige uitzicht over de
zee, wij riepen de Heer aan, wij baden in een kring en sprenkelden
het Bloed van Jezus over deze ruimte, overal, wij geboden
alle obscuriteiten in de atmosfeer te verdwijnen, hun invloeden
terug te nemen en deze plaats te verlaten, wij bestraften de
demonen-machthebbers die deze plaats controleerden, de
regionale koningen van nu af dit paleis met alle kamers en
bijgebouwen definitief te verlaten, in de machtige Naam van
Jezus. Wij gingen alle zalen door, alle particuliere vertrekken,
een voor een en riepen overal de Naam van Jezus uit, wij traden
op met gezag, wij stelden geen verzoeken maar spraken commando's
uit van geloof. Deze plaats is nu niet langer meer een
plaats van zonde, van occultisme, van guna-guna, maar we
claimden haar voor Jezus. Van nu aan worden in dit paleis
wekelijkse samenkomsten gehouden waar Jezus Christus
geroemd en geprezen wordt en zondaren tot geloof komen. een
huis Gods, niet alleen een bolwerk van wereldse macht maar
van hemelse macht. De Heilige Geest zal hier vrij baan hebben.
Van nu aan, in Jezus Naam. We baden allemaal, we zongen
overwinningsliederen, we prezen luid de Heer der heerscharen,
wij sprenkelden overal het reinigende Bloed van Jezus. Amen.
We namen er veel tijd voor. Als wij Katholieken waren hadden
wij misschien met rokende wierookvaten de gangen en zalen
doorlopen. Maar we geloven in de reinigende kracht van het
Bloed van Jezus. Lasut bracht ons overal heen en bad het
120

luidste van ons allen mee.
Dezelfde avond, de dag na de beëdiging, begonnen wij onze
eerste grote evangelisatie-samenkomst, in dezelfde zaal die
door de genie was gereedgemaakt en waar plaats was voor
2000 mensen. In één dag waren daar hoge tribunes gebouwd en
een groot podium waar wij zouden prediken. Dat was de eerste
opdracht van de Gouverneur om deze zaal gereed te maken in
een dag. Het zag er schitterend uit. De hele dag riep de plaatselijke
radio om, iedereen uitnodigende deze weeklange campagne
te komen bezoeken. Er kwamen uit Jakarta enkele
helpers aan, de bekeerde popzangers Frans en Sandra voor de
jeugd, we organiseerden een piano en een tolk. De eerste avond
was het al vol. Men wist dat de nieuwe Gouverneur achter deze
actie stond en dat wekte de nieuwsgierigheid op van de bevolking.
De avond werd geopend door de Gouverneur, die elke
dag daar was en iets zei. Hij gaf zijn getuigenis hoe hij bekeerd
werd door Jezus. Hij zei openlijk dat hij één verlangen had en
dat was dat dit volk waartoe hij behoorde, de Menadonezen,
zich tot Christus zal bekeren. Dat had men in Indonesië nog
niet eerder meegemaakt dat een officieele hoge bestuurder vrijmoedig
getuigde een wedergeboren Christen te zijn, anderen
aanmoedigend dit ook te worden. Op de eerste avond tijdens
de oproep tot bekering kwamen honderden meest jonge
mensen tot Jezus. Wij knielden met hen neer en baden met hen,
we zagen dat Lasut ook neerknielde met twee jonge mensen en
ze tot de Heer leidde. In dit vormelijke, kerkelijke, stijve land,
was dat een bizondere gebeurtenis, de Gouverneur neerknielende
op de grond, met zijn armen om de schouders van twee
jonge mannen geslagen en hen tot Jezus leidend. Heerlijk was
dat. Daarna baden wij met de zieken. De eerste dag reeds
gebeurden spectaculaire wonderen in ons midden. Wij zagen
kreupelen en verlamden hun krukken en stokken wegwerpen,
door de zaal lopen en op het podium staan dansen, tot grote
hilariteit van de vele bezoekers die dit nog nooit eerder hadden
meegemaakt. Vooral deze genezingsdiensten waren in Menado
en tot ver in het land het gesprek van de dag. Terwijl Yvonne de
piano speelde en de zangers zongen, legden wij de zieken de
handen op. Er rees zoveel geloof onder de mensen gedurende
deze dagen, dat, wanneer ik na de officieele dienst der genezing
door de zaal liep, de mensen mij slechts aanraakten,
121

vluchtig de hand op mijn schouder of op een arm, velen genazen.
Soms was het gedrang om mij aan te raken zo groot dat ik
onder de mensen dreigde bedolven te worden en door sterke
mannen moest worden ontzet.
In die periode werd ik uitgenodigd, meer uitgedaagd, om de
Theologische School van de Protestantse kerk te bezoeken
waar een college van Nederlandse theologen en docenten mij
wilde ontmoeten. Er was zoveel beroering ontstaan in de stad
en iedereen sprak over deze campagne in Menado, er waren
zoveel wonderen gebeurd, deze heren wilde mij ondervragen.
Ik belijd mijn ongeneeslijke naïviteit om telkens weer op deze
uitdagingen van het Sanhedrin in te gaan. Wij moeten Gods
werk doen, zonder ons af te laten leiden door afbrekende kerkelijke
kriticasters, voor wie dit enorme bezoek aan de samenkomsten,
deze openbare bekerings-oproep en vooral deze
dienst der genezing, in deze vorm van vrolijk handenklappende
en de Heer prijzende Christenen, moeilijk te verwerken was.
Bovendien hadden studenten van deze school, ondanks verbod,
toch deze samenkomsten bezocht en hadden een zegen
ontvangen, daarvan spraken zij tot hun leraren, ze zeiden:
"Kijk, zó moeten jullie het doen!" En dat onder leiding van een
zendeling die geen titel had, geen Theologische school had gevolgd,
niet als predikant was geordineerd, maar als een
amateur op hun terrein kwam. Nou, nou, wat hebben de heren
liefdeloos en hard mij aangesproken. De Heilige Geest zei mij
mij stil te houden en mij niet te verdedigen en alleen wanneer
nodig de Bijbel te openen en een enkele tekst voor te lezen, als
antwoord. Ik had mijn tijd vermorst en wilde weggaan. Ik
vroeg toestemming om voor hen te bidden voor mijn vertrek,
wat onder protest werd toegestaan, boos en gekwetst zaten ze
om de tafel. Ik bad de Heer om zegen voor hun werk en leven,
ik smeekte de Heer hun studie te willen zegenen met groot
succes. Amen. Mijn laatste vraàg was aan de deur: "Heren,
mag ik u vriendelijk uitnodigen om onze campagne te komen
bezoeken, ik zal een goede plaats vooraan voor u gereedhouden,
opdat u alles zult kunnen zien". Op een van de avonden
kwamen er enkelen van hen en zagen hoe honderden mensen
hun hart aan Jezus gaven en ze zagen mensen genezen in de
striemen van Jezus. Een van de heren sprak deze woorden uit,
enkele weken na deze eerste campagne: "We zaten daar eigen-
122

lijk om te trachten u op teksten te yangen, maar we konden er
helaas geen speld tussen steken!" Ik zei: Halleluja!
Wat is dat toch, deze boosaardigheid bij de formele kerken
tijdens heerlijke manifestaties van Gods kracht, de glorie en
heerlijkheid van revivals, dit afkeren daarvan, dit waarschuwen
daartegen, dit beledigd-zijn? Waarom zich niet verblijd
om de oogst van zielen voor het Koninkrijk Gods, om zovelen
die een nieuw leven ontvingen, een Bijbel kopen en een ander
leven beginnen? Waarom geen enkele vreugde opgebracht?
Wat werden wij in dat Christelijke Suriname vervolgd? Een
petitie van predikanten die handtekeningen verzamelden om
ons het land uit te krijgen, had succes bij President Pengel en
wij werden het land uitgezet. Waarom niet met ons hand aan
hand samen de netten binnengehaald, hun kerken zouden weer
vol leven komen. Maar neen, boosheid, afbreken, onmogelijk
maken!
Op een dag hoorden wij dat Willy Lasut plotseling zeer ernstig
ziek geworden was, hij zweette enorm en had hoge koorts, zijn
keel scheen toegeknepen. Een arts zei dat hij onmiddellijk naar
het ziekenhuis moest worden gebracht en een operatie werd
overwogen. Wij kregen een boodschap en snelden naar het
paleis. Toen we bij Lasut waren en hem de handen oplegde
herkenden wij onmiddellijk dat hij door een dukun bewerkt
was geworden, vijanden hadden deze dukun opdracht gegeven
deze Christen te elimineren. Wij wierpen deze demonen uit,
neutraliseerden deze banvloek met het Bloed van Jezus, en
deelden hem de opstandingskracht van de Heer toe. Een kwartier
later stond Lasut op, baadde zich en was geheel gezond, tot
verbazing van de medici. Dezelfde avond vertelde hij zelf dat
verhaal aan de menigte, tot eer van zijn Heer. Halleluja!
De laatste avond van de campagne brak aan. Omdat er zoveel
mensen werd verwacht en de zaal daarvoor te klein was, werd
besloten buiten de zaal op een groot grasveld deze samenkomst
te houden, het was volle maan en fraai weer. De genie
bouwde overdag een podium en bracht lampen aan. Zoals elke
avond gebeurde, kwam de Presidentieele auto ons afhalen van
het hotel en reden wij naar de plaats van samenkomst vooraf
gegaan door twee verkeerspolitie-agenten op motoren.
Ik vergeet die avond nooit meer. Ik had mij voorbereid te
spreken over het kruis van Christus, maar de Geest Gods
123

drong mij sterk aan van onderwerp te veranderen en te spreken
over dood en opstanding. Zover ik zien kon zag ik mensen,
totdat hun donkere gezichten in de duistere avond samensmolten.
Terwijl ik over dit onderwerp predikte, viel er een vreemde
stilte over de massa van vele, vele duizenden. Niemand
sprak of lachtte meer, geen enkele sigaret werd aangestoken,
Gods Geest legde beslag op deze mensen, boeide de geesten van
hen. Toen ik uitgesproken was, hoorde ik iemand achter mij op
het podium snikken. Toen ik omkeek, zag ik Willy Lasut, de
Gouverneur met de handen voor zijn gezicht huilen, fluisterend:
"Jezus, Jezus!," Ik vroeg wat hem scheelde en het antwoord
was: "Ik heb een visioen, wonderbaar, wonderbaar, het
blijft zich voor mijn ogen ontrollen, het gaat steeds door, 0 wat
is dat mooi! Het speelt zich af rondom mij heen, ik sta in het
midden van dit visioen!" Ik zei dat hij naar de microfoon moest
komen om het aan zijn volk te vertellen. Eerste wilde hij niet,
maar ik hield aan, zei dat God dit visioen niet geeft voor hemzelf
maar voor deze mensen, als vervolg en illustratie van mijn
prediking. Lasut kwam voor de microfoon en vertelde met een
bewogen stem dat hij een visioen, een /iatan, een prachtig
groen landschap zag met een bochtige rivier er door heen
slingerend. Die rivier ontsprong buiten het beeld uit de hemel
waar in een schitterend licht een grote witte Troon stond. Van
die Troon kwam een figuur afdalen die tussen allerlei dieren
naar voren liep. Er waren leeuwen, panters, olifanten zag hij,
herten met grote horens, maar vooral veel grote vogels, een
paradijselijk tafereel. Nu komt die figuur dichterbij, dichterbij
en ik herken Jezus in hem, Dezelfde die enkele dagen geleden
hem zegende tijdens de beëdiging!
De menigte, men schatte 8 duizend mensen die avond, was
doodstil, niemand verroerde zich terwijl Lasut sprak wat de
Geest Gods hem toonde. "N u zie ik Jezus naar mij toekomen, 0
wat heerlijk! Hij heeft een bos palmtakken in de hand, die hij
uitdeelt links en rechts ... !" Toen was er een ogenblik van stilte.
Een ander kwam naar de microfoon, zij was Nicky de zuster
van Lasut, zij begon luid in nieuwe tongen te spreken, gedreven
taal, over de hoofden van de mensen. Na haar boodschap in
tongen gaf zij in de Indonesische taal de vertolking, het commentaar,
een profetie. Een wonderlijke boodschap dat betekenis
gaf aan het visioen dat uit het boek der Openbaringen getild
124

scheen: "En hij toonde mij een rivier uit de troon van God en
van het Lam" (Hoofdstuk 22: I). Deze profetie sprak ook over
de opstanding, samen met mijn prediking en visioen een gesloten
boodschap, want er is sprake van één Geest.
Daarna gingen de mensen zwijgend naar huis, nooit hadden ze
zoiets gehoord, de sprekers spraken over werkelijkheden die
hen bizonder aanspraken maar hen onbekend waren. Het is
nimmer voorgekomen dat een Gouverneur een visioen van
God over zijn volk uitsprak met daaraan verbonden een
profetie van Gods Troon. De hoogste gezagsdrager, samen
met zijn zuster die profetes is, maakten Gods wil openbaar op
deze wijze.
De volgende stad die wij bezochten voor een campagne was
Tondano, de tweede belangrijke stad in het land. Daar waren
wij uitgenodigd in de officieele Protestantse kerk. Er wonen
zoveel mensen in dit land die nog perfect Nederlands spreken,
ze waren vroeger allemaal op de Nederlands-Indische school
gegaan, velen spraken nog steeds Nederlands in huis. Daarom
werd deze provincie wel eens de twaalfde provincie van Nederland
genoemd. De predikant van die kerk wist dat wij gasten
waren van de Gouverneur en veronderstelde dat wij evenals hij
Protestants waren. Toen Elisabeth de mensen vrolijke liederen
leerde zingen in een vlugger tempo dan zij gewend waren en
daarbij de tamborijn bespeelde, leerde zij de mensen in de
handen klappen. In 5 minuten werd dit entoesiast gedaan, de
vrolijke mensen hier vonden dit heerlijk. De dominee was
furieus, in zijn oude, deftige kerk was dit heiligschennis dat hij
wilde verbieden. Maar de aanwezigheid van de Gouverneur die
van harte mee klapte, weerhield hem. Elisabeth zei hem: "Ik
handel volkomen Bijbels, dominee 'De psalmen spreken er
van'." De dominee zei dat zij het op de volgende avond dan
maar moest voorlezen en dat deed Elisabeth, zodat de menigte
er tevreden mee was.
Ik riep na mijn prediking op tot een persoonlijke beslissing
voor Jezus en tot zijn verbazing kwamen vele leden van zijn
kerk daarvoor naar het podium toelopen. Daaronder waren
twee van zijn ouderlingen, met hun vrouwen. Ernstig baden zij
het zondaarsgebed. Toen begonnen wij met de dienst der genezing,
de dominee had dit nog nooit meegemaakt. Maar de Heer
125

was daar en raakte zieken aan, zij werden genezen, zij getuigden
openlijk dat hun dove oren weer functioneerden en lamme
ledematen genazen.
V ooral deze dienst waar dramatische wonderen werden gezien,
greep iedereen aan. De predikant die ik na de dienst sprak, zei
dat deze kerk in de 150 jaar dat zij bestond zoiets nog nooit had
meegemaakt. Hij was ontroerd dat deze dingen gebeuren
konden. Op de derde avond kwam zijn vrouw naar ons toe
voor genezing en zij genas totaal, ook zijn schoonzusters
ontvingen genezing. Zij waren zeer gelukkig en werden onze
trouwste fans gedurende heel de veldtocht door de Minahassa.
Elke avond werd de kerk voller, iedereen sprak over wat hier
gebeurde, overal op de wegen werden onze evangelisatiekoortjes
die wij hadden geïntroduceerd, gezongen. Overal
ritselde het van opwekking. Op de vierde dag, terwijl Elisabeth
vrolijk de zangdienst leidde, zag ik tot mijn vreugde de
dominee achter in de kerk in de handen klappen. Hij zei: "Nu
kan ik niet meer terug, ik kan dit de gemeente nooit meer
afleren!"
Nadat de campagne voorbij was en wij enige dagen hadden
gerust, kwam men tot ons met het verzoek van de mensen in
Tondano, om verder te gaan met de samenkomsten. Vanwege
de grote schare wilde men dit in de open lucht doen. Een
podium werd gebouwd op de alun-alun en wij gingen verder
met prediking. We logeerden in die dagen in het riante huis van
de Onder-Gouverneur in Tondano. Elke avond kwamen honderden
tot beslissing om Jezus aan te nemen en te volgen. Ik
liet de microfoons scherp opstellen en de luidsprekers versterken,
over de hele stad klonk in deze stille avond mijn stem, ik
begon te spreken tot iedereen die ver weg mijn stem kon verstaan
en in alle huizen binnendringen. Wat een kans te
vertellen wie Jezus werkelijk is en wat Hij de mensen aanbiedt.
Ik sprak alleen over Hem. Het gaat niet om sleurgewoonten of
versteende systemen, uit wat kerkelijkheid, maar om de
Persoon van Jezus Christus bewust toe te laten in het hart,
Hem een kans te geven het leven te veranderen, te vernieuwen,
te helen, harmonieus te doen zijn. Een kerk kan u niet redden,
want een kerk is niet voor u gestorven en is niet voor u opgestaan,
heeft de prijs niet betaald voor uw zonden, alleen de Persoon
van Jezus deed dat voor u! Weer die stilte over alles en
126

allen heen. Alsof ik op een groot le~g plein stond te spreken in
een onbewoonde stad. Maar de werking van de Heilige Geest
liet deze boodschap diep doordringen in de harten. Ik zei: "Ik
wil, lieve mensen van Tondano, datje nu naar mij toekomt, ik
sta op de alun-alun en wacht op u. Doe je sloffen aan en je
baadje en loop nu maar hierheen, kom maar, overal vandaan,
mijn stem reikt ver, de hele stad hoort mij nu; als u een nieuw
leven van Jezus wil ontvangen, doe dat besluit vergezeld gaan
met een daad, kom in beweging naar de wachtende Jezus toe.
Om allerlei redenen bleef u thuis, maar ik daag u uit nu naar
deze plaats te komen en in te gaan op het genadeäanbod van de
Verlosser. Ik zal voor uw ziel en uw lichaam bidden in de Naam
van Jezus en u bij de hand nemen en bij de Vader brengen. De
Heer nodigt u uit, aarzel niet langer, overwin uw luiheid en
gemakzucht en kom, ik wacht tot u komt, ik zie naar u uit,
kom langs alle straten en wegen nu en sawah-weggetjes. Het is
uw grote, heerlijke kans!"
Terwijl een koor zong (wat kunnen ze daar heerlijk zingen!)
zag ik het wonder, overal vandaan uit het duister kwamen
drommen mensen, honderden en honderden. Toen niemand
meer kwam aanlopen, vroeg ik de mensen vriendelijk alle
hoofden te buigen en begon ik te bidden tot de Verlosser der
wereld, om deze mensen hun zonden te vergeven, hen tot
kinderen Gods te maken, hen een nieuw hart te geven,
gereinigd door het Bloed van het Lam Gods en hen naar huis
terug te sturen met een genezen lichaam. Alles, alles nieuw! Ik
nodigde iedereen uit mijn woorden na te bidden, het zondaarsgebed,
eenvoudig, woord voor woord. Zover ik kon zien tot
diep in de duistere avond stonden daar duizenden en duizenden
mensen met gebogen hoofden en hoorde ik het geruis van
stemmen die mijn gebed nabaden.
Een week later begonnen wij een nieuwe campagne in Amoerang,
aan de kust, vijf dagen lang. Van heinde en ver kwamen
de mensen, sommigen liepen een hele dag, anderen kwamen
hun zieken brengen op grobags, door kar bauwen getrokken
karren. De mensen gingen niet naar huis maar sliepen onder de
blote hemel en bleven de gehele campagne, ze wilden niets
missen. 0 wat zijn de velden wit om te oogsten! De Minahassa
heet een Christelijk land, maar wat is hier veel te doen, zielen te
127

edden voor Jezus en zieken te genezen, het geloof van de
mensen te doen rijzen voor wonderen en tekenen. En zo gingen
we het hele land door, allerlei steden vroegen ons te komen.
Wij begonnen in kerken en zalen, maar groeiden daar uit,
zodat wij in de open lucht verder gingen.
Na maanden besloten wij met een enorme samenkomst in het
voetbalstadion in het hart van Menado van dit land afscheid te
nemen. Van kerkelijke zijde werd sterk aangedrongen onze
samenkomsten niet te bezoeken, maar dat bleek de beste
aansporing te zijn dit wèl te doen. Dit stadion stond al zo lang
leeg en werd niet gebruikt, voor deze campagne van vijf dagen
moest een heel leger mensen aantreden om het veld te reinigen
en de banken te repareren, ook werd er een verlichting aangelegd.
We hadden via een soundcar die de hele dag rondreed
de boodschap doen uitgaan dat iedereen hartelijk werd uitgenodigd
te komen. De verwachting was groot. Willy Lasut zond
zijn limousine met voorop rijdende wit geüniformeerde motorpolitie
met sirenes om ons af te halen en naar het stadion te
brengen. Op deze wijze werden wij in onze evangelisten-loopbaan
nooit eerder afgehaald en thuisgebracht. Voor deze
sirenes werden de grote poorten van het stadion geopend en
reden wij naar het podium. Het waren grootse dagen, de Heer
manifesteerde zich op bizondere wijze. Elke avond kwamen
drommen mensen naar ons toe voor bekering en genezing. De
laatste avond was het hoogtepunt, daar hadden wij ernstig
voor gebeden. We hebben geen idee hoeveel mensen er waren
gekomen. De zieken kregen alle zorg en tijd, wij legden hen de
handen op. Ik zag enkele predikanten en vroeg hen ook mede
de handen op te leggen in Jezus Naam, maar zij weigerden, ik
denk dat zij zich geneerden voor elkaar. Op die laatste avond
nodigde ik iedereen uit van de volle galerijen naar beneden te
lopen om voor mij te staan, dan zou ik hen zegenen. Daar was
een enorme schare voor mij, ik heb geen idee hoevelen daar
waren. Ik zei: Ik weet niet of u naar de kerk gaat, maar sta mij
toe God te bidden u te zegenen met een machtige en verse
zegen. Toen begon ik rustig te bidden en naarmate ik vorderde,
kwam weer die grote stilte over de massa, dit zwijgend aanhoren
waar over hen gesproken werd tegen God. Ik bracht hen
allen tot Hem, de Vader der lichten, ik bad om vergeving van
zonden en een nieuw leven, om welvaart, geluk, vrede. Ik bad
128

voor de Gouverneur en zijn regering, voor alle predikanten en
leiders, voor iedereen. En in doodse stilte, waar je een speld
kon horen vallen, sprak ik de apostolische zegen uit! Amen. De
campagnes waren voorbij. De mensen kwamen mij een hand
geven, ze vroegen of ik alstublieft terugkwam, ze liepen rustig
naar huis. Later hoorde ik van hoever ze waren gekomen naar
het stadion.
Er kwam een verzoek binnen bij de Gouverneur of de
evangelist ook komen wilde naar de Sangi- en Talaud- eilanden,
tussen Sulawesi en de Philippijnen. Lasut moedigde ons
aan dit te doen. We besloten met ons team naar Sangi te gaan
voor drie dagen. Het Gouvernement stelde een klein vliegtuig
ter beschikking en gaf een functionaris mee om in alles voor
ons te zorgen. In Sangi, een primitief eiland, werd de enige en
grootste zaal ons gegeven. Omdat weinigen Christenen waren,
begonnen wij eerst met het bidden met de zieken. Wij baden
ernstig tot de Heer Zich hierin heerlijk te openbaren. En de
Heer hoorde, al de eerste avond werden zieken genezen. Na
deze dienst der genezing begonnen wij eenvoudig te prediken
en toonden wij Jezus aan het volk, de Redder van zondaren.
Velen kwamen naar voren voor een nieuw leven. Het gerucht
van de genezingen verbreidde zich snel over het eiland. Vissers
brachten dat naar de andere kleinere eilanden en het werd het
gesprek van de dag. Op de tweede avond waren vissers
gekomen met hun prauwen van andere eilanden, met hun
zieken. Velen gingen genezen huiswaarts. We hebben enkele
dagen slechts op Sangi gepredikt, het leek alsof de mensen nog
nimmer van deze dingen gehoord hadden. Ze waren zo
hongerig naar het Evangelie. Ze brachten ons allemaal weg
naar het kleine vliegveld, smekend om toch terug te komen. Ik
heb rondgezien in Menado naar Geestvervulde jongeren om
onze taak over te nemen. Gelukkig vonden wij een krachtige
jeugdleider die met een groepje jongeren naar de Sangi- en
Talaud-eilanden teruggingen en zich daar vestigden. Wij
hoorden later dat er een heerlijke opwekking uitbrak. Halleluja!
De Heer gaat door! Ik bid Hem om een krachtige follow up,
overal waar wij als pioniers fundamenten mochten leggen.
Inderdaad, de velden zijn wit om te oogsten.
129

BISSCHOP VAN SINGAPORE
Toen ik eens in Singapore was, ging in mijn hotelkamer de telefoon.
De Chinese bisschop van de Anglicaanse kathedraal in
Singapore, Rev. Or. Chiu Ban It, belde mij op en wenste mij te
ontmoeten. Hij zou, als het mij schikte, over een kwartier bij
mij zijn. De bisschop haalde mij af en bracht mij naar zijn grote
huis aan de Bisshopsgate, waar wij lunchten. Hij vertelde mij
daar zijn ervaringen van de laatste maanden, die zeer belangrijk
voor hem waren. Or. Chiu Ban It is een vooraanstaande
man in het Anglicaanse kerkelijk leven. Wanneer koningin
Elisabeth van Engeland, die officieel het hoofd is van de Anglicaanse
kerk (High Church) Singapore bezoekt - en dat doet ze
om de zoveel jaar - dan ontvangt deze bisschop haar in vol
ornaat, met kazuifel, mijter en staf, in de kathedraal; hij leidde
dan de dienst.
De bisschop vertelde mij zijn ervaringen van de laatste tijd,
waar hij niet geheel uit was gekomen, die hij niet geheel verwerken
kon, die hem verwonderden en lichtelijk verwarden,
maar zeer verblijdden. Zo eenvoudig, zonder al de glamour
van zijn hoge ambt, zo oprecht was deze man.
Hij vertelde dat hij zich een kind van God wist door genade en
in zijn geloofsleven naar een dieper contact met Christus zocht.
Hij bad veel, maar leed er onder dat op sommige terreinen van
zijn leven geen overwinning was. Hij kon de greep niet krijgen
op extra Goddelijke ervaringen van overwinning, van wijsheid
ook, maar vooral van kracht. Hij sprak met andere geestelijken
en las boeken, maar vond geen directe en reële antwoorden
waar hij iets mee kon doen. Toen hij hoorde dat er een conferentie
van de Wereldraad van Kerken werd gehouden in
Bangkok, gaf hij zich hiervoor op en vertrok naar Thailand; hij
veronderstelde dat daar onder de conferentiegangers wel grote
geestelijke mannen waren die hem konden helpen. Maar de
conferentie was teleurstellend, er werd meer over politiek gesproken
en over rapporten van allerlei horizontale activiteiten,
maar de naam van Christus hoorde hij nauwelijks. Hij
vond er niet de hoge geestelijke sfeer die hij zocht, waarin zijn
antwoorden zouden liggen. Hij besloot naar huis te gaan. Op
de laatste avond voor zijn vertrek vertelde hij zijn besluit aan
iemand waarmee hij zat te eten. Deze man ging naar zijn kamer
130

en kwam even later terug met een boek en zei dat de bisschop
dit moest lezen, het was het beroemde boek van Dennis Bennett
"Nine o'clock in the morning". Hij moest hetboek de volgende
dag terughebben. De bisschop ging naar zijn kamer en
begon te lezen. Uren verstreken, hij bleef doorlezen en zijn hart
begon te schreien naar God, de tranen stroomden langs zijn
wangen. Hier, hier in dit boek stond zijn geschiedenis, het
verhaal van zijn hart, hier was ook een man die zocht naar
meer van de Heer, in dezelfde omstandigheden. Dit boek was
een liefdegebaar van zijn Heer, hiervoor kwam hij naar Bangkok.
Om vier uur in de nacht had hij het boek uit, knielde neer
en riep tot de Heer: "0 God, geef mij deze zelfde ervaring, deze
overstromende uitgieting van Uw Geest, vervul mij met Uzelf.
Doe dat nu, Heer! Doe dat hier, Heer! Ik wacht op U! Mijn
hart schreit er om, de deur van mijn hart staat voor U open!
Kom binnen, Heer, met al wat in U is! Les mijn dorst naar
levend Water!" En daar, in de nacht, in een hotelkamer in
Bangkok, ontmoette bisschop Chiu Ban It de Doper met de
Heilige Geest, daar ontving hij waarom hij vroeg. Het was een
wonderbare ervaring van vreugde en licht, veel licht, de instroming
van de rivier van Gods liefde was overweldigend.
De volgende morgen verliet hij Bangkok voor Singapore. Hij
vertelde niets aan zijn vrouw noch aan één zijner vrienden of
medewerkers. Hij wilde er toch met iemand over praten, raad
vragen, hij zocht de mogelijkheid om de Bijbel op deze ervaringen
na te slaan. Hij bad voortdurend: "Heer, breng mij met
iemand in aanraking die deze zelfde ervaringen heeft gehad en
die ze heeft verwerkt in zijn leven, ik heb behoefte aan gemeenschap
met een prediker waarmee ik vrij kan praten, niet als bisschop
maar als gelovige tegenover een gelovige, zonder pretenties,
open en vrij." Dezelfde dag ontmoette hij een Methodistenprediker
die hem zei dat hij gehoord had dat br. Karel
Hoekendijk in Singapore was, met hem moest de bisschop zien
kennis te maken, deze man heeft verbinding met de Charismatische
beweging. De bisschop liet mij zoeken en vond het hotel
waar ik verbleef, hij haastte zich contact met mij te leggen. Dit
was het verhaal en ik dankte God voor deze kans, Hij moest
alles leiden.
Daarna nam de bisschop mij mee naar zijn gebedsplaats, een
uit twee naast elkander liggende garages tot een kapel omge-
131

ouwde ruimte van meditatie en gebed, in een rustig deel van
zijn tuin. Niemand liet hij ooit toe deze strikt persoonlijke
kapel te betreden, zelfs zijn vrouw niet, het behoorde aan hem
en zijn God. Het was een stille, ledige ruimte zonder een enkel
meubel, met een dik tapijt op de grond en een houten kruis aan
de muur. Omringd door Bijbels, boeken en schrijfpapier was
hij gewoon op de vloer te liggen, languit, uit reverentie voor
zijn Heer. Zo communiceerde hij met Hem, hield hij stille tijd,
mediteerde hij en bad hij, hier las hij zijn Bijbel. Ik was de
eerste, zei hij, die deze plaats mocht betreden "omdat het om
zulke belangrijke zaken gaat".
Achter de toegesloten deur lagen wij naast elkander op het
tapijt en daar vroeg de bisschop zijn vragen die ik met de Bijbel
poogde te beantwoorden. Hij had vele vragen, heel het
terrein van de Gaven van de Geest was hem vreemd. Hoe is het
mogelijk dat deze geestelijke leider die dagelijks zijn Bijbel las,
deze teksten over de Gaven van de Geest nooit goed heeft
gelezen, althans gezien. Hoe geraffineerd heeft Satan zijn bedekkende
handen zovele eeuwen voor zovelen weten te leggen
op deze belangrijke Goddelijke voorzieningen voor de Gemeente.
Deze dingen werden toch niet door secten verzonnen,
maar duidelijk door de Heer der Kerk gegeven.
De bisschop was een bescheiden en eerlijk man die zijn gebrek
aan kennis, aan déze kennis, erkende. De Heer was in deze stille,
gewijde plaats en opende zijn verstand op deze waarheden.
Ik mocht de Bijbel openen en de teksten citeren en hem binnenleiden
in de wonderbare weg van de Geest. Zo hebben wij uren
gesproken. De werkingen van de Gaven van de Geest werden
hem uitvoerig uitgelegd, het gebruik van de uitingsgaven, de
openbaringsgaven en de krachtgaven, alle negen Gaven. Toen
vroeg hij of ik voor hem wilde bidden en hem de handen wilde
opleggen voor het ontvangen van deze Gaven. Ik deed dit graag
en bad dat de Heer deze knecht Gods heerlijk, onmiskenbaar
duidelijk en overtuigend wilde vullen met Zijn Geest. Ik vertrouwde
dat de Doper hem de Gave van het spreken in nieuwe
tongen zou geven, een vorm van expressie die hij niet kende,
waardoor hij een uitingsmogelijkheid kreeg van wijdere betekenis
en dieper bereik, een bovennatuurlijke vorm van verticale
communicatie met de Heer. Meteen opende de man zijn
mond en begon in nieuwe tongen te spreken, een nieuw idioom
132

dat vanuit zijn binnenste als een rivier naar buiten drong, een
noodzakelijke expressie van Gods impressie. Hoe fris en
logisch klonk het, hoe fraai van structuur, hoe "natuurlijk"
klonk dit spreken. De bisschop bekende deze talen nimmer
eerder te hebben gehoord en was verbaasd dat de beschikking
over deze taal daar plotseling was, zonder hapering, zonder
nadenken. Toen ik de stroom even dempte en stillegde en hem
later weer vroeg te willen spreken, begon de stroom vanzelf
weer te leven, zijn tongentaal ging voort, hij begreep dat hij
over deze taal kon beschikken wanneer hij maar wilde. In
vervoering sprak hij, staande nu voor het kruis, de handen
uitgestrekt naar zijn Heer, met tranen in de ogen. Wat een
heerlijk ogenblik, een heilig uur was dat in die kapel. Ik liet
hem een tijd rustig voortgaan met spreken zodat hij begreep
dat het werkelijk zijn eigendom was. Daarna legde ik hem de
handen op voor de Gave van vertolking van tongen. Nu ook
stapte hij uit in geloof en sprak een boodschap uit in tongen
voor ons beiden, vooral voor zichzelf, met de vertolking daarvan
in het Engels. Hij was zeer ontroerd, loofde en roemde de
Naam van Jezus Christus voortdurend.
Er was schroom in hem toen ik hem voorstelde in geloof ook de
volgende Gave uit de hand van de Heer te nemen, alles in geloof.
Hij vond profeteren, spreken vanuit de troon van God,
uit Zijn hart, een bijna te geweldige Gave, die hij zich
nauwelijks toeëigenen durfde. Maar ik vroeg de Heer deze man
in dat uur alles te willen geven, hij had het zo nodig voor zijn
eigen geloofsleven en in de frontlinie van het kerkelijk leven in
Singapore. Hij stond daar met zijn armen uitgestrekt voor het
kruis in afhankelijkheid van zijn Heer. Ik legde hem de handen
op voor de Gave van profetie. In principe had hij met de vervulling
met de Heilige Geest alles ontvangen, de ganse volheid
Gods, maar het is overzichtelijker en duidelijker om voor deze
Gaven apart de handen op te leggen, zodat men weet om welke
zaken het gaat. De bisschop begon te profeteren, eerst kwamen
aarzelend de volzinnen over zijn lippen, maar allengs gedrevener
volgden de woorden Gods, de Geest inspireerde hem
frequenter en sneller. Met zijn forse stem sprak hij een wonderbare
boodschap uit, een geladen profetie. Terwijl zijn lippen
spraken, luisterden zijn oren, het was alsof een Andere, een
Aanwezige buiten hem, binnen hem, woorden sprak die nieuw
133

voor hem waren, nimmer eerder vernomen woorden voor zijn
hart, maar die naar buiten kwamen via zijn eigen lippen.
Ongeweten dingen van grote waarde.
Toen dit alles gebeurd was, legde ik hem de handen op voor
alle andere Gaven, hij mocht dit nemen in geloof uit de handen
van God.
Toen wij diep in de nacht nog koffie dronken in zijn prachtige
tuin, vroeg de bisschop of ik instemde met het plan om de volgende
avond weer tezamen te komen in één van zijn salons,
waar ik dezelfde dingen zeggen zou die ik hem gezegd had die
avond, voor een grote groep van genodigden. Hij wilde deze
waarheden aan de anderen, aan collega's geestelijken, predikanten,
ouderlingen en kerkelijke functionarissen doorgeven.
Ik stemde met het plan in en ging huiswaarts. Het was een
wonderlijk gezegende dag vol gebeurtenissen die vele consequenties
zou hebben.
Ik had de volgende morgen een grote gebedslast voor die
avondparty in het bisschoppelijke paleis. 's Avonds was de
salon vol met kerkelijke figuren. De bisschop zat naast mij, hij
opende en introduceerde de spreker en gaf hem het woord. Ik
opende de Bijbel, het is altijd interessanter wat de Heer te
zeggen heeft dan wat ik te zeggen heb. Vooral bracht ik naar
voren de functie die de Gaven des Geestes vandaag hadden in
de Kerk. Tot dusver de vergeten factor, maar duidelijk in de
laatste dagen door Gods Geest weer teruggebracht in de Kerk
van Christus. Er waren geen Bijbels genoeg, een auto werd
gezonden om uit de kathedraal Bijbels te halen voor alle aanwezigen.
Ik bemerkte dat sommige teksten nooit waren
gelezen, althans nooit begrepen. Toen ik gereed was en er geen
vragen meer waren, bad ik in stilte om leiding. De Heer zei dat
ik een stoel moest laten halen en die in het midden van de kring
moest zetten. Ik nodigde allen die zich wilden uitstrekken naar
de vervulling en de Gaven des Geestes naar voren te komen en
op die stoel plaats te nemen. Niemand bewoog, men vond het
in deze kringen een gênante vraag blijkbaar, men hàd alles en
wist alles. Toen nodigde ik uit voor genezing naar voren te
komen, misschien waren er mensen met fysieke nood. Ik had
behoefte deze aanwezigen te tonen dat er kracht is bij de Heer
en las: "Want het Koninkrijk Gods bestaat niet iri woorden,
134

maar in kracht" (I cor. 4:20).
Ik had in een uiterste hoek van de zaal een sombere man zien
zitten, een Chinees, met sterk voorover gebogen hoofd. Hij
leed pijnen, dat was duidelijk. De gehele avond bad ik in stilte
voor hem. In wat voor duisternis leefde hij? Naast hem zat een
jonge elegante vrouw. Deze spoorde de man aan om naar
voren te komen en op de stoel plaats te nemen opdat er voor
hem gebeden werd. Hij schudde eerst weerbarstig zijn hoofd,
tenslotte stond hij op en liep naar de stoel met voorover
gebogen hoofd. Het was Kim Chye Chan, een bekend advocaat
in Singapore, die al veertien jaar zo gebogen liep. Iedereen
kende hem. Hij ging moeilijk zitten op de stoel in het midden
van de salon. De bisschop keek gespannen toe.
Het was een wonder dat Kim Chye Chan die avond die samenkomst
meemaakte, hij kwam nooit in dergelijke bijeenkomsten,
zeker niet bij de bisschop thuis. Van huis uit Methodist,
ging hij nooit naar de kerk. Door zijn handicap en de vreselijke
pijnen die hij leed versomberde hij volkomen, hij werd een
moeilijke, norse man. Zijn vader had dezelfde ziekte gehad
evenals zijn oom en beiden pleegden op hun veertigste jaar
zelfmoord. KC, zoals iedereen hem noemde in Singapore,
vreesde, nu hij aan dezelfde ziekte leed, door een duistere
voorbestemming ook op zijn veertigste jaar zelfmoord te
plegen, hij was 38 jaar oud.
Juist die morgen was hij in wanhoop zijn advocatenkantoor
uitgelopen, de straat op en de kathedraal in, de deuren stonden
open. Hij zocht hulp op enige wijze. Toen hij daar binnenliep,
wandelde juist de bisschop voorbij. Hij groette KC, die hij
kende en vroeg hoe het hem ging. KC gaf ontwijkende antwoorden.
De bisschop vertelde hem dat diezelfde avond in zijn
huis een house-party zou worden gehouden door een Nederlandse
evangelist, die geloof had voor genezing. Ook hij had
sedert kort dit geloof. Als KC, die hij hartelijk uitnodigde,
kwam, zou hij de evangelist vragen voor hem te bidden.
En zo zat KC daar nu, nors en wat onwillig, temidden van
zoveel geestelijken en de bisschop, op een stoel in de salon. Ik
sprak over de liefde van Jezus tot Hem, de verzoening van
zonden door het Bloed van Jezus en de offerte Gods in
Christus voor genezing. Ik vroeg hem de handen op te mogen
135

leggen voor een volledig herstel.
Daar was in die salon met geestelijken waarlijk niet veel geloof
voor een wonder van genezing, een instantelijke ingreep Gods
in het fysiek bestaan. Ik deelde dit geloof met de bisschop, die
ik naast mij riep, opdat hij van nabij Jezus kon zien handelen.
Samen vormden wij een heerlijke eenheid. De bisschop was
een "geladen" man, stralend van vreugde en van geloof. Toen
legde ik KC de handen op in de machtige N aam van Jezus voor
bevrijding en genezing, na bestraffing van de ziektemachten.
De Heer gaf mij groot geloof op dat uur. Na mijn gebed
gebood ik KC rechtop te gaan staan, kaarsrecht. Er was grote
stilte onder de aanwezigen. Langzaam stond KC op en rechtte
zijn rug totdat deze normaal was, hij bewoog zijn armen en
betastte zijn rug, er was geen pijn meer. De Heer had hem volledig
genezen! Daar stond hij nu en na lange tijd lachte hij
weer, hij was verwonderd om dit onverwachte voor hem, wat
verlegen ook voor zoveel belangstelling. Zijn vrouw Ling liep
op hem toe, betastte hem en hief haar armen omhoog in dankbaarheid
tot God.
De bisschop was zeer onder de indruk van het gebeurde, het
leek zo vanzelfsprekend, zo gewoon. Hij zag van nabij hoe de
gave van gezondmaking werkte op geloof. Hij vroeg mij of ik
bereid was, over twee dagen, op zaterdagavond, met hem in de
grote kathedraal een openbare genezingsdienst te houden. Hij
zou in een advertentie de zieken oproepen te komen. Ik stemde
toe te willen komen, maar moest hem uitleggen dat deze gave
niet zó werkt, maar dat genezing aansluit op geloof in Christus,
Hij was de Heelmeester, niet ik.
Zaterdagavond stond de machtige kathedraal vol mensen,
lange rijen stelden zich op en één voor één liepen de zieken en
gebondenen langs de bisschop en mij voorbij. Ik legde ieder
van hen de handen op, de bisschop sprak met elke patiënt een
paar woorden. De Heer was daar en raakte vele zieken aan
door Zijn Opstandingskracht, die avond in de Anglicaanse
kathedraal in Singapore. De bisschop maakte een wonderbare
tijd mee van grote blijdschap en verwondering tevens, hij zag
voor zijn ogen dat de woorden van de Bijbel waar zijn.
Thans, jaren later, is deze bisschop één der internationale
leiders van de Charismatische beweging. Hij reist geregeld de
136

wereld rond en is een gezochte en gewaardeerde gastspreker op
alle Charismatische conferenties. Voor hem is dit alles begonnen
op die avond in zijn kapel toen iemand hem in Jezus' Naam
de handen oplegde en hij geloof had de zegeningen Gods te
ontvangen.
Van die dag af was ook mijn bediening in Singapore veranderd,
van overal kwamen uitnodigingen. De eerste was van
Rev. James Wong, de rechterhand van de bisschop en zijn
plaatsvervanger. Op een zondagmiddag sprak ik in zijn Anglicaanse
kerk. Ik kreeg volledige vrijheid van prediking en bediening.
Na de traditionele liturgische openingsceremonie met
zoveel traditie en pompe, begon ik te prediken over de Persoon
van Jezus Christus. De kerk was zeer vol, er was vooral veel
jeugd, hoofdzakelijk Chinezen. Het verhaal van de genezing
van KC bracht ook veel volk naar de samenkomst. Na de prediking
nodigde ik, staande voor het altaar, allen uit die Jezus
wilden aannemen als hun persoonlijke Heiland en Heer, naar
voren te komen. Onmiddellijk stroomde het voorgedeelte van
de kerk, rondom het altaar, vol, zo baden wij samen het zondaarsgebed,
beloofde men Jezus te volgen. Daarna nodigde ik
allen naar voren te komen die geloof hadden voor het ontvangen
van de Heilige Geest in Zijn volheid, met de begeleidende
tekenen en weer stonden honderden voor mij aan het altaar. Ik
nam ruim tijd om het ontvangen van Gods Geest toe te lichten,
het in geloof er zich naar uit te strekken en te beginnen met het
spreken in nieuwe tongen. De Vader geeft geen stenen voor
brood! Jezus, de Doper, was bij ons en na dit gebed hoorde ik
een aanruisend geluid onder de bidders dat steeds sterker werd,
men begon in nieuwe tongen te spreken. Het is bewezen dat in
formele kerken gemakkelijker wordt ontvangen dan in traditionele
Pinksterkerken met zoveel vooroordeel inzake dit
handelen in geloof en zoveel emotionaliteit à priori. Dat was
een hele gebeurtenis in deze eerbiedwaardige Anglicaanse
kerk, waar dit nooit eerder had plaatsgevonden. Zoveel gelijkenis
had deze kerk met een Katholieke kerk, in haar ritueel, in
de opbouw van de diensten, in de gewaden van de geestelijken,
in het altaar en de heiligenbeelden rondom, die vanuit hun
nissen verwonderd schenen neer te kijken op dit Pinksterwonder,
deze vrijkomende blijdschap, deze tongentaal, deze op-
137

geheven handen tot lofprijzing. De Heer werkte heerlijk onder
deze mensen.
Na dit gebed liet ik iedereen weer naar zijn ofhaar plaats teruggaan
en maakte mij gereed om voor de zieken te bidden. Velen
kwamen ook hierop en in de striemen van Jezus was genezing,
heling en bevrijding. De Heer raakte velen aan. Men begon
spontaan weer de Heer te loven en te prijzen.
Deze samenkomst duurde uren, maar niemand hinderde dit, er
was zoveel te beleven bij Jezus, zoveel zegen in het Huis des
Heren. Hierin geloof ik, in dit soort samenkomsten, in deze
vrijheid van de Geest, in deze massale lofprijzing, in prediking
tot bekering, gebed tot genezing. Dit is de werkelijke en vruchtbare
functie van de Kerk met instantelijke oplossingen voor
Gods kinderen.
"Als tekenen zullen DEZE DINGEN de GELOVIGEN volgen:
in Mijn Naam zullen Zij boze geesten uitdrijven, in
nieuwe tongen zullen Zij spreken, slangen zullen Zij opnemen,
en zelfs indien Zij iets dodelijks drinken, zal het HUN geen
schade doen; op zieken zullen Zij de handen leggen en Zij
zullen genezen worden" (Mark. 16: t 7, 18). Amen.
De Heer zege ne u!
138

Dit boek is verkrijgbaar bij "Stromen van Kracht", Huisduinenstraat
9, 2547 TA 's Gravenhage en wordt u na storting
vanfl15,- op giro nummer 4411600 's Gravenhage, toegezonden.

....