Download

Effecten op de biosfeer
De biosfeer - al het levende op aarde - kan niet beschouwd worden als
louter een conglomeraat van kleinere en grotere eenheden van levende
materie. Het vormt, gebaseerd op geografische karakteristieken,
ingewikkelde patronen die op complexe wijze met elkaar samenhangen. Het
patroon van de componenten wordt bepaald door de klimatologische en
geomorfologische omstandigheden op aarde. De snelheid waarmee
verschuivingen optreden van de componenten van de biosfeer ten opzichte van
elkaar en van de geografische ligging, wordt vooral gestuurd door het tempo
waarin zich de natuurlijke klimatologische verandering voltrekt. Deze
geografische verschuivingen dwingen dan tot aanpassen van de soorten aan de
nieuwe omstandigheden. Wanneer dit aanpassingsproces zich in een natuurlijk
tempo voltrekt zullen de meest systemen in staat zijn deze veranderingen te
doorstaan zonder verlies van soorten en met behoud van oorspronkelijke
functies. Bij een te hoge snelheid van verandering zullen de evolutionaire
processen voor structuur- en functieaanpassingen niet door alle soorten
gevolgd kunnen worden. Het gevolg is dat soortverlies optreedt en daardoor
structuur en functies in de systemen irreversibel zullen veranderen. Het
aanpassings- en regeneratievermogen hangt direct af van de tijd die deze
processen vragen.
Een van de meest wezenlijke verschillen van de klimaatveranderingen die
door het menselijk handelen veroorzaakt worden, in vergelijking met de
natuurlijke klimaatveranderingen, is de factor tijd. Waar dinosaurussen en
mammoeten nog relatief een lange periode kregen (in de orde van millennia
en miljoenen jaren) om zich aan te passen, moeten de componenten die nu
tesamen de biosfeer vormen gigantisch veranderingen opvangen in een
tijdsbestek dat slechts enkele tientallen jaren zal omvatten. Het is
voorspelbaar dat dat niet zonder verlies van soorten en functies en
misschien zelfs met verlies van volledige componenten zal plaats vinden. De
trekvogelroutes zijn ontstaan in een langdurig evolutionair proces. De
snelle wijziging van de gebieden, veroorzaakt door de klimaatveranderingen,
die van belang zijn voor deze trekvogels vergen aanpassing van genetisch
vastgelegde gedragspatronen in een periode van slechts enkele tientallen
jaren. Het gevolg hiervan zal ZlJn dat het relatief zeer snel uitvallen van
bijvoorbeeld pleisterplaatsen of overwinteringsgebieden tot verlies zal
leiden van zeer grote populaties van trekvogels, niet alleen
per populatie maar ook in het aantal soorten. Dat
in aantallen
heeft direct
consequenties voor de systemen waar deze trekvogels deel van uit maken. Er
zal zich uiteindelijk een nieuw evenwicht vormen met minder soorten, minder
diversiteit van functies en dus meer kwetsbaar voor nieuwe calamiteiten.
79