Download

jaren geleden in de aardbodem zijn vastgelegd en binnen enkele tientallen
generaties uitputbaar zijn, bestaat er een aantal natuurlijke hulpbronnen
die in principe vernieuwbaar zijn, mits er op de juiste wijze mee wordt
omgesprongen. Als voorbeeld kan de visvangst worden genoemd. Zolang er niet
wordt overbevist zal de visstand door het ecosysteem zelf op peil worden
gehouden. Zo zal ook vruchtbare aarde steeds voldoende voedingsstoffen
blijven bevatten, zolang er niet teveel aan onttrokken wordt. Ecologische
en geo-biochemische kringlopen zorgen ervoor dat de natuur zich kan
herstellen van beperkte ingrepen door de mens. Erosie en woestijnvorming
enerzijds en slibproblemen en eutrofiering anderzijds geven aan dat het
zelfregulerende vermogen van de natuur beperkt is. Te grote verstoringen
kunnen onomkeerbare effecten hebben, met alle gevolgen van dien voor de
voedselvoorziening en de voorziening in andere natuurprodukten, zoals hout,
wol en water.
Landbouw en bosbouw
Om de groeiende bevolking in ontwikkelingslanden te kunnen voeden moet het
landbouwareaal steeds verder worden uitgebreid en de produktiviteit worden
verhoogd. Beide ontwikkelingen roepen milieuproblemen op. Areaalvergroting
zal verdere ontbossing veroorzaken. Bovendien zijn de te ontginnen gronden
arm, waardoor zij gevoelig zijn voor uitputting en erosie. De FAO verwacht
daarom dat mondiaal gezien nog slechts een zeer geringe uitbreiding van het
areaal mogelijk zal zijn, namelijk niet meer dan enkele procenten (FAO,
1986). Hierdoor zal de hoeveelheid landbouwgrond die per hoofd van de
bevolking beschikbaar is in de toekomst gaan dalen, aangezien de verwachte
bevolkingsgroei de groei van het landbouwareaal veruit overtreft. Dit maakt
een stijging van de landbouwproduktiviteit noodzakelijk door
schaalvergroting, mechanisatie, irrigatie, gebruik van kunstmest en
pesticiden, en het kweken van produktievere gewassen. Hierbij doen zich
economische, sociaal-culturele en ecologische problemen voor. Door de komst
van monocultures zal de gevoeligheid van de oogst voor plagen en
weersinvloeden nog verder toenemen.
In veel Derde wereldlanden moeten landbouw, veeteelt en bosbouw niet alleen
voorzien in de behoeften van het land zelf, doch vormt de export van
landbouwprodukten tevens de belangrijkste inkomstenbron. Door de
eenzijdigheid van het exportpakket zijn deze landen bijzonder gevoelig voor
de sterke fluctuaties in de prijzen van landbouwprodukten. Om de
exportinkomsten op korte termijn te vergroten wordt de natuur vaak dusdanig
32