Download

stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K). Hierbij is de toevoer naar bodem,
grondwater en oppervlaktewater groter dan de afvoer. Via drinkwater en
voedsel vormt vermesting een probleem voor de volksgezondheid, terwijl door
eutrofiëring terrestrische en aquatische ecosystemen verslechteren.
In het navolgende wordt specifiek aandacht geschonken aan stikstof (primair
in de vorm van nitraat) en fosfor (in de vorm van fosfaat). Dit laat
onverlet dat ook kalium (in de vorm van kali) als gevolg van vermesting in
aanmerkelijk hogere concentraties dan de natuurlijke waarden in grond- en
oppervlaktewater voorkomt, waardoor zowel in dit water als in drinkwater de
drinkwaternorm veelvuldig wordt overschreden.
Het gedrag van nitraat en fosfaat in bodem en grondwater is heel
verschillend. Nitraat is zeer mobiel en spoelt gemakkelijk uit naar gronden
oppervlaktewater, terwijl fosfaat in aanleg in de bodem wordt
opgeslagen. Als de buffercapaciteit van de bodem voor fosfaat wordt
overschreden, treedt doorslag op naar het oppervlaktewater via het bovenste
grondwater. Daarnaast treedt oppervlakkige afspoeling van N en P naar het
oppervlaktewater op. Vooral het kleine oppervlaktewater wordt bedreigd door
uit- en afspoeling van nitraat en fosfaat.
Kali wordt in de bodem gebonden aan kleideeltjes en humus, maar kan onder
bepaalde omstandigheden ook uit- en afspoelen.
dierlijke mest (N, P)
kunstmest (N, P, K)
luchtdepositie (N)
vervluchtiging (N)
plantopname (N, P, K)
maaiveld
grondwaterspiegel
uitspoeling N0 3 en K
accumulatie P en K
afspoeling
afspoeling
\\N, P, K)i/
~o{engrond(;/
.------:::::
'------------------~--~o~nd~e~(~~~~r~~~~~~)-··~-----··~---···~·~·-··---~-
Schematische weergave van de processen die een rol spelen bij de
vermesting van bodem, grondwater en klein oppervlakte water.
Bron: RIVM
201