Re-integratie van zieke werknemers: feiten, verklaringen en ... - NIP

12
3 Re-integratie inspanningen in de praktijk
Thema I: In hoeverre komen inspanningen gericht op de re-integratie van zieke
werknemers in de praktijk van de grond?
3.1 Vertrekpunt: bevindingen en vermoedens uit eerder onderzoek
Werkgevers zijn over het algemeen beter bekend met verantwoordelijkheden (met name
Wet verbetering Poortwachter) dan werknemers. Maar voor beide groepen geldt
dat de kennis is afgenomen ten opzichte van een aantal jaren geleden. De reden hiervoor
ligt in de veranderingen die zijn doorgevoerd met betrekking tot de WIA en de
Wvlz (20; 29; 31; 32 4 ). Vooral de kennis ten aanzien van sancties (in het bijzonder bij
onvoldoende inspanningen tweede spoor) en subsidies is beperkt, zowel bij werkgevers
als werknemers. Werknemers geven aan dat werkgevers en arbodiensten vaak niet
(op tijd) de wettelijke verplichtingen van Poortwachter nakomen (30).
Mede doordat vooral de kennis over re-integratie in het tweede spoor ontbreekt, liggen
de verantwoordelijkheden die worden opgepakt voornamelijk in het eerste spoor. Zo
wordt er in geringe mate gebruik gemaakt van re-integratiebedrijven (5; 28). Een reden
waarom weinig wordt gedaan aan re-integratie in het tweede spoor is dat de samenwerking
tussen werkgever en werknemer op dit punt vaak stokt. De werknemer houdt
lang vast aan de eigen functie. Werkgevers, werknemers en bedrijfsarts uiten hun twijfels
niet en spreken verwachtingen niet uit. Een andere reden is de mogelijke verslechtering
van arbeidsvoorwaarden bij re-integratie in het tweede spoor (‘de gouden kooi’)
(14).
De kans op succesvolle re-integratie is groter als er passend werk beschikbaar is, de
werknemer in zijn arbeidsverleden positief werd beoordeeld en bepaalde persoons-,
bedrijfs- en gezondheidsgerelateerde kenmerken aanwezig zijn (groot bedrijf, voldoende
diversiteit in functies, positieve opstelling van bedrijfsarts, leidinggevende en
werknemer, hogere opleiding werknemer, goede gezondheid werknemer en goede samenwerking
tussen verschillende instanties). Daarnaast blijkt het verloop van het reintegratieproces
ongunstiger te zijn bij psychische klachten dan bij fysieke klachten.
Een ander probleem bij re-integratie is dat de betrokken partijen wachten met werkhervatting
totdat de werknemer hersteld is van zijn klachten. Zij zien werkhervatting
nog niet als een factor die kan bijdragen aan herstel (2; 14; 31).
MKB
Bekend met
verantwoordelijkheden
Belemmeringen
Re-integratiemarkt
Re-integratie in het eerste spoor is met name moeilijk voor kleine werkgevers. Zij hebben
minder alternatieve functies en minder expertise in huis. Maar ook het tweede
spoor is lastig bij het MKB, als gevolg van de specialistische aard van branchespecifieke
werkzaamheden (16). Volgens mensen uit de adviespraktijk beschouwen veel
ondernemers in het MKB re-integratie tweede spoor als iets dat buiten hun vermogen
ligt.
De introductie van de WIA en het eigen risico ziekteverzuim heeft gevolgen gehad
voor de ontwikkeling van de re-integratiemarkt. Duidelijk is dat verzekeraars zich nadrukkelijk
op deze markt hebben gemeld, maar dit heeft nog niet geleid tot een daadwerkelijke
impuls op re-integratie inspanningen. De beperkte instroom in de WIA zou
er op kunnen duiden dat er sinds de inwerkingtreding van de WIA meer re-integratie-
4 Betreft verwijzing naar de betreffende onderzoeksrapporten die zijn opgenomen in de literatuurlijst.