Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliënten in de ouderenzorg ...

3 Methode
In dit hoofdstuk wordt de opzet van het onderzoek beschreven waarin de vragenlijst
‘Zicht op eigen leven’ en de observatielijst ‘Zicht op eigen leven’ zijn getoetst. Daarbij
zijn eveneens mogelijke cognitieve beperkingen van cliënten op reguliere afdelingen in
kaart gebracht. Paragraaf 3.1 beschrijft de wijze waarop mogelijke cognitieve
beperkingen van cliënten op reguliere afdelingen in kaart zijn gebracht. In paragraaf 3.2
wordt de definitieve vragenlijst ‘Zicht op eigen leven’, die in dit onderzoek is getoetst,
besproken. Paragraaf 3.3 beschrijft de selectie van cliënten en de informed consent
procedure die is gehanteerd in dit onderzoek. In paragraaf 3.4 wordt ingegaan op de
gehanteerde methoden waarmee de meetinstrumenten worden getoetst.
3.1 Het vaststellen van cognitieve beperkingen van cliënten
Ook cliënten die verblijven op reguliere afdelingen 3 in verpleeg- en verzorgingshuizen
kunnen hinder ondervinden van cognitieve beperkingen. Deze beperkingen kunnen de
betrouwbaarheid van onderzoeksresultaten beïnvloeden. Mogelijke cognitieve
beperkingen zijn op verschillende manieren vastgesteld in dit onderzoek. Zo is de cliënt
voorafgaand aan het interview bevraagd over een aantal achtergrondkenmerken, heeft de
interviewer de antwoorden van de cliënt op betrouwbaarheid beoordeeld en is op
vrijwillige basis na afloop van het interview een cognitieve test afgenomen.
Voorafgaand aan het interview is een aantal achtergrondkenmerken nagevraagd bij de
cliënt. Aan de hand van de vragen zijn de oriëntatie in tijd, de oriëntatie in plaats, het
vasthouden van de aandacht, de rekenvaardigheid en de taalvaardigheid van cliënten
vastgesteld.
Door te vragen naar de leeftijd van de cliënt is allereerst nagegaan of de cliënten hinder
ondervinden van een desoriëntatie in tijd. Deze opzet sluit aan bij de Cognitieve
Screening Test (CST), waarbij eveneens naar de leeftijd wordt gevraagd om een
desoriëntatie in tijd vast te stellen (Diesfeldt, 1996). Zowel hun geboortedatum als hun
leeftijd is aan geïnterviewde cliënten gevraagd. Aan de hand van de geboortedatum is de
genoemde leeftijd van de cliënten gecontroleerd. Cliënten met een desoriëntatie in tijd
noemen vaak wel hun geboortedatum correct maar hebben moeite met hun leeftijd in
jaren.
Door te vragen naar de huidige en de vroegere woonsituatie is een mogelijke desoriëntatie
in plaats vastgesteld. Cliënten die niet beseffen dat zij in een zorginstelling verblijven,
maar bijvoorbeeld denken dat zij bij hun ouders verblijven, kunnen niet betrouwbaar
worden bevraagd over hun mening over de woon- en leefsituatie.
3 Dit zijn afdelingen die zich niet richten op specifieke zorg voor ouderen met dementie, zoals bijvoorbeeld BOPZafdelingen
(Bijzondere Opname Psychiatrische Ziekenhuizen).
Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliënten in de ouderenzorg, NIVEL 2006 21