Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliÃ«nten in de ouderenzorg ...

More documents

Recommendations

Info

het kunnen genieten van eten en drinken. Woon-/leefsituatie Dit domein gaat in op de woonomgeving van cliënten. De mate waarin cliënten zich thuis voelen en een eigen plek hebben zijn belangrijke aspecten van dit domein. Daarnaast gaat het domein in op de ervaren veiligheid, het zelf bepalen van de dagindeling, een zinvolle tijdbesteding en de financiële situatie van cliënten. Participatie Het domein participatie omvat contacten van cliënten met anderen. In de ouderenzorg zijn dat vaak familieleden, vrienden en kennissen, andere cliënten en verzorgenden. Niet alleen het contact op zich, maar ook hoe de cliënt die contacten ervaart is belangrijk. In het domein participatie wordt ingegaan op de sociale contacten van cliënten met familie, andere cliënten en verzorgenden, de sociale rollen van cliënten, de ervaren intimiteit, en het ervaren van humor/plezier in het leven. Mentaal welbevinden Een belangrijk onderdeel van kwaliteit van leven is de manier waarop men in het leven staat. Het domein mentaal welbevinden gaat in op gevoelens van onafhankelijkheid, het hebben van privacy, de beleving van de eigen identiteit, de interesse om nieuwe dingen te leren, en spiritualiteit. Op basis van de domeinen is een eerste versie van een vragenlijst ‘Zicht op eigen leven’ ontwikkeld voor het vaststellen van de kwaliteit van leven van cliënten in de ouderenzorg. Deze eerste versie van de vragenlijst is getoetst in april-juni 2004 op betrouwbaarheid en validiteit en bleek voldoende valide. Het meetinstrument was in zijn geheel ook voldoende betrouwbaar. Echter, niet alle gedefinieerde domeinen kwamen duidelijk naar voren in de vragenlijst: vooral het domein lichamelijk welbevinden kwam niet overtuigend als een schaal terug in de vragenlijst. Daarop is de vragenlijst aangepast en uitgebreid. Over de eerste versie van de vragenlijst is gerapporteerd in het rapport van van Beek et al., 2005 en van Nispen et al., 2005. Omdat het meetinstrument is aangepast, dient de betrouwbaarheid opnieuw getoetst te worden. In dit rapport wordt deze toetsing van het aangepaste meetinstrument beschreven. Uit de resultaten van de eerste versie van de vragenlijst ‘Zicht op eigen leven’ kwam naar voren dat de vragenlijst goed afneembaar was bij cliënten in verpleeg- en verzorgingshuizen die geen hinder ondervinden van ernstige cognitieve beperkingen. Bij de groep cliënten met meer ernstige cognitieve beperkingen kon het meetinstrument niet betrouwbaar worden afgenomen. Het vaststellen van kwaliteit van leven bij ouderen met cognitieve beperkingen is lange tijd onderbelicht gebleven in onderzoek (Burgener et al., 2005). Meetinstrumenten voor kwaliteit van leven die zich specifiek richten op personen met cognitieve beperkingen, zoals mensen met dementie, zijn derhalve relatief nieuw en zijn vaak niet getest voor de verschillende stadia van dementie (Ready et al., 2003). Het merendeel van deze meetinstrumenten zijn gebaseerd op het model van Lawton (Ready et al, 2003). Lawton (1997) omschrijft kwaliteit van leven als een verzameling van vier dimensies: 8 Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliënten in de ouderenzorg, NIVEL 2006
gedragscompetentie (waaronder lichamelijke gezondheid, functionaliteit, cognitie, tijdsbesteding en sociaal gedrag; Burgener et al, 2005), kwaliteit van de omgeving, ervaren kwaliteit van leven en psychisch welbevinden. In dit onderzoek is op basis van internationaal literatuuronderzoek een overzicht gemaakt van de momenteel beschikbare meetinstrumenten om kwaliteit van leven bij ouderen met cognitieve beperkingen in kaart te brengen. Aan de hand van het literatuuroverzicht is een aantal meetinstrumenten geselecteerd voor cliënten met ernstige cognitieve beperkingen en samengevoegd in één observatielijst ‘Zicht op eigen leven’. Deze observatielijst ‘Zicht op eigen leven’, bestaande uit de geselecteerde meetinstrumenten, is vervolgens getoetst bij cliënten met ernstige cognitieve beperkingen in een aantal verpleeg- en verzorgingshuizen. De samenstelling van de observatielijst en de toetsing van deze lijst worden in dit rapport beschreven. Cliënten met ernstige cognitieve beperkingen verblijven vaak op een speciale (BOPZ 1 -) afdeling in de zorginstelling, maar ook cliënten die verblijven op reguliere afdelingen kunnen hinder ondervinden van cognitieve beperkingen. Albert (1998) stelde in een eerder onderzoek vast dat onderzoekers die oudere cliënten interviewen altijd rekening dienen te houden met mogelijke cognitieve beperkingen, omdat hierdoor de vragen mogelijk onbetrouwbaar worden beantwoord (Albert, 1998). Dit geldt met name voor ouderen die langdurig zijn opgenomen in een zorginstelling en wanneer gevraagd wordt naar de meningen, tevredenheid of de kwaliteit van leven van cliënten (Mozley et al., 1999). Het is daarom van groot belang om in kaart te brengen of cliënten hinder ondervinden van cognitieve beperkingen voordat een interview wordt afgenomen, zodat kan worden nagegaan of cliënten de vragen betrouwbaar kunnen beantwoorden. In dit onderzoek is vastgesteld in hoeverre cliënten van reguliere afdelingen hinder ondervinden van cognitieve beperkingen en in hoeverre dit de interviewbaarheid van cliënten beïnvloedt. 1.2 Doelstelling van het onderzoek In dit onderzoek is nagegaan hoe kwaliteit van leven op een betrouwbare wijze kan worden vastgesteld bij cliënten in de ouderenzorg. De volgende onderzoeksvragen stonden daarbij centraal: 1. Op welke wijze kan kwaliteit van leven worden vastgesteld bij cliënten met ernstige cognitieve beperkingen? 2. Hoe kunnen de cognitieve capaciteiten van cliënten op reguliere afdelingen op een betrouwbare wijze worden vastgesteld? 3. Wat is de betrouwbaarheid van de aangepaste vragenlijst ‘Zicht op eigen leven’ voor cliënten zonder ernstige cognitieve beperkingen? 4. Wat is de betrouwbaarheid van de samengestelde observatielijst, de observatielijst ‘Zicht op eigen leven’, voor cliënten met ernstige cognitieve beperkingen? 1 Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliënten in de ouderenzorg, NIVEL 2006 9
Page 1 and 2: Dit rapport is een uitgave van het
Page 3 and 4: Inhoud Voorwoord 5 1 Inleiding 7 1.
Page 5 and 6: Voorwoord In rapport kunt u meer le
Page 7: 1 Inleiding 1.1 Achtergrond Kwalite
Page 11 and 12: 2 Het vaststellen van kwaliteit van
Page 13 and 14: Ten behoeve van de selectie van mee
Page 15 and 16: Tabel 2.1 Het voldoen van de, op ba
Page 17 and 18: (Lawton et al., 1996). Affect wordt
Page 19 and 20: toegevoegd aan de observatielijst
Page 21 and 22: 3 Methode In dit hoofdstuk wordt de
Page 23 and 24: van cliënten op de MMSE de beantwo
Page 25 and 26: Selectie van cliënten voor de obse
Page 27 and 28: 4 Beschrijving van de onderzoekspop
Page 29 and 30: cliënten is 82 jaar (SD = 8,7), va
Page 31 and 32: 4.2 Respondenten observatielijst
Page 33 and 34: 4.3 Overeenkomsten en verschillen t
Page 35 and 36: 5 Vaststellen cognitieve capaciteit
Page 37 and 38: hoeveel jaar de cliënt naar school
Page 39 and 40: Tabel 5.1 Somscore op de aanvangsvr
Page 41 and 42: Tabel 5.3 De beoordeling door de in
Page 43 and 44: 6 Toetsing van de meetinstrumenten
Page 45 and 46: interne consistentie van een domein
Page 47 and 48: ‘Zicht op eigen leven’ goed is.
Page 49 and 50: vervolg tabel 6.4 Q14 0% Q31 0% SWO
Page 51 and 52: 7 Praktische toepasbaarheid van de
Page 53 and 54: De scores van de antwoordcategorie
Page 55 and 56: 8 Conclusies en aanbevelingen voor
Page 57 and 58: verschillende domeinen wordt door d
Page 59 and 60:
scores op de domeinen beter te inte
Page 61 and 62:
Literatuurlijst Aharony, L., Strass
Page 63:
Molloy DW, Standish TI. A guide to
show all

Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliÃ«nten in de ouderenzorg ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?