Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliënten in de ouderenzorg ...

voldoende bevonden.
De Qualidem bestrijkt alle domeinen van kwaliteit van leven, zoals deze zijn gedefinieerd
in de vragenlijst ‘Zicht op eigen leven’, maar niet alle domeinen worden even uitgebreid
beschreven. Om deze reden zijn de Sociaal Welbevinden Observatieschaal (SWON;
Gerritsen, 2004) en een pijnvraag uit de MDS 2.1 van het Resident Assessment
Instrument aan de observatielijst toegevoegd.
De Sociaal Welbevinden Observatie Schaal (SWON; Gerritsen, 2004) heeft betrekking op
de sociale interacties van de cliënt in de afgelopen maanden. De vraag over pijn geeft
inzicht in de aanwezigheid van pijn en de intensiteit van pijn.
De observatielijst is aangevuld met een aantal achtergrondkenmerken van cliënten zoals
geslacht en leeftijd. Deze dienen om de representativiteit van de onderzoekspopulatie te
kunnen beoordelen en de resultaten goed te kunnen interpreteren
Er zijn uiteindelijk twee versies van de observatielijst ‘Zicht op eigen leven ‘ ontwikkeld.
Een observatielijst voor cliënten met matige tot ernstige cognitieve beperkingen die niet
kunnen worden geïnterviewd met als basis de Qualidem. Daarnaast is een observatielijst
samengesteld voor cliënten met zeer ernstige cognitieve beperkingen, waarbij een aantal
gedragingen niet meer goed zijn vast te stellen. Bij deze cliënten is naast de Qualidem
ook de DS-DAT aan de observatielijst toegevoegd. In beide observatielijsten zijn de
SWON en de vraag over pijn opgenomen.
‘Hoe kunnen cognitieve beperkingen van cliënten op reguliere afdelingen op een
betrouwbare wijze worden vastgesteld?’
Het is momenteel onduidelijk in hoeverre cognitieve beperkingen voorkomen op
reguliere afdelingen in zorginstellingen en hoe efficiënt in kaart kan worden gebracht of
cliënten kunnen worden geïnterviewd.
Cognitieve beperkingen van cliënten op reguliere afdelingen zijn in het huidige
onderzoek opgespoord door voorafgaand aan het interview een aantal
achtergrondkenmerken na te vragen bij de cliënt. Daarnaast is na afloop van het interview
bij een aantal cliënten op vrijwillige basis de Mini Mental State Examination (MMSE;
Folstein et al., 1975) afgenomen.
Geconcludeerd kan worden dat cognitieve beperkingen regelmatig voorkomen op
reguliere afdelingen in verpleeg- en verzorgingshuizen. Van de geïnterviewde cliënten
was 8% gedesoriënteerd in tijd; 5% van de cliënten konden niet aangeven hoelang zij in
de zorginstelling verbleven. Een kwart van de cliënten had moeite met het vasthouden
van de aandacht bij meerdere vragen. Bij de helft van de cliënten waarbij de MMSE is
afgenomen zijn ernstige tot matige cognitieve beperkingen vastgesteld.
De interviewbaarheid van de cliënten is beoordeeld door de interviewers tijdens en na
afloop van het interview. Uit de beoordelingen van de interviewers komt naar voren dat
ook zij cognitieve beperkingen hebben waargenomen bij cliënten op reguliere afdelingen,
of twijfelden over de aanwezigheid van cognitieve beperkingen. Echter, twijfel van de
interviewers over de aanwezigheid van cognitieve beperkingen lijkt de betrouwbaarheid
van de antwoorden niet te beïnvloeden. Minimaal 80% van de antwoorden op de
56 Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliënten in de ouderenzorg, NIVEL 2006