Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliënten in de ouderenzorg ...

8 Conclusies en aanbevelingen voor toekomstig onderzoek
In dit hoofdstuk worden de conclusies van het onderzoek weergegeven aan de hand van
de vooraf gestelde onderzoeksvragen. Tevens wordt een aantal aanbevelingen gedaan
voor vervolgonderzoek.
8.1 Conclusies
Het huidige onderzoeksproject had als doel na te gaan hoe kwaliteit van leven van leven
op een betrouwbare wijze kan worden vastgesteld bij cliënten in de ouderenzorg. Het
onderzoek bestond uit verschillende stappen. Allereerst is voor cliënten met ernstige
cognitieve beperkingen de observatielijst ‘Zicht op eigen leven’ samengesteld uit
bestaande meetinstrument. Vervolgens is in een onderzoek in negen instellingen de
vragenlijst ‘Zicht op eigen leven’ afgenomen door middel van een interview bij 172
cliënten met overwegend somatische problematiek. De observatielijst ‘Zicht op eigen
leven’ is in dezelfde instellingen door verzorgenden ingevuld voor 179 cliënten met
overwegend psychogeriatrische problematiek op BOPZ-afdelingen. Daarnaast is
nagegaan in welke mate cognitieve beperkingen voorkomen bij cliënten op reguliere
afdelingen en hoe deze op een efficiënte wijze in kaart kunnen worden gebracht.
Hieronder worden de onderzoeksvragen één voor één beantwoord.
‘Op welke wijze kan kwaliteit van leven worden vastgesteld bij cliënten met ernstige
cognitieve beperkingen?’
Om de kwaliteit van leven van cliënten met ernstige cognitieve beperkingen vast te
stellen is een selectie gemaakt van bestaande meetinstrumenten. Bij de selectie is
uitgegaan van zes criteria: afname door middel van observatie, praktische toepasbaarheid,
aansluiting bij de domeinen van ‘Zicht op eigen leven’, geschiktheid voor alle fasen van
dementie, betrouwbaarheid en validiteit.
Aan de hand van de criteria zijn twee meetinstrumenten geselecteerd die beide uitgaan
van observaties door verzorgenden: de Qualidem (Ettema et al, 2005) en de DS-DAT
(Hurley et al., 1992; van der Steen et al., 2002). De Qualidem is praktisch toepasbaar,
geschikt voor het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliënten in alle fasen van
dementie, en de validiteit en betrouwbaarheid van het meetinstrument zijn voldoende
bevonden. Voor cliënten met zeer ernstige cognitieve beperkingen vallen in de Qualidem
19 van 40 items weg. Onder deze items vallen 6 items die de kwaliteit van leven op het
domein woon-/leefsituatie meten. Voor deze groep cliënten is als aanvulling op de
Qualidem de DS-DAT geselecteerd. Deze observatielijst is zeer geschikt voor mensen
met ernstige cognitieve beperkingen en stelt onwelbevinden vast. Het meetinstrument is,
evenals de Qualidem, praktisch toepasbaar en ook de betrouwbaarheid en validiteit zijn
Het vaststellen van kwaliteit van leven bij cliënten in de ouderenzorg, NIVEL 2006 55