Ook in China kan een glazen muiltje staan wachten: sprookjes ...

More documents

Recommendations

Info

slavenhandel meegevaren naar Suriname. Vanuit Suriname zijn ze in de twintigste eeuw terechtgekomen in Nederland en nu leest Gerda Havertong ze op de Nederlandse televisie ze in Sesamstraat voor aan de Nederlandse jeugd. Sprookjes zijn een algemeen toegankelijk, symbolisch artefact van een cultuur en reizen met de mensen van die cultuur mee. 10 Ze verwijzen naar een algemeen verleden. Tegenwoordig is het met de intensivering van mondiale verbondenheid en het vervagen van grenzen van ruimte en tijd eenvoudiger om sprookjes, mythen en sagen uit te wisselen. Culturen hebben nu simpelweg meer mogelijkheden om elkaar te beïnvloeden. Het is niet langer enkel orale overlevering die zorgt voor de verspreiding van sprookjes; het gebeurt nu ook langs tekstuele, visuele en auditieve weg. Het is duidelijk dat sprookjes, mythen en sagen in verschillende culturen overeenkomsten en verschillen hebben en ook met elkaar in aanraking komen. De vraag is nu hoe zich dat tot globalisering verhoudt. Naast homogenisering of heterogenisering kan glokalisering optreden. Homogenisering van sprookjes is te verklaren met de gedachte dat met globalisering culturele verschillen verdwijnen en er één ‘global culture’ ontstaat. Heterogenisering belicht de andere kant van die gedachte: culturen veranderen, maar culturele verschillen blijven altijd bestaan. Glokalisering is een combinatie van deze twee met globalisering verweven ontwikkelingen: externe invloeden worden selectief geïncorporeerd in de lokale cultuur. Daarnaast wordt door toegenomen intercultureel verkeer het verschil tussen plaats en ruimte van een bepaalde samenleving duidelijk te zien. Dit verschil uit zich vaak in een imagined community. 11 Met de intensivering van mondiale verbondenheid vinden er veel meer culturele uitwisselingen tussen volkeren plaats. Samenlevingen komen in contact met andere samenlevingen en dus ook met hun sprookjes. Je zou verwachten dat wederzijdse beïnvloeding zorgt voor een grote berg sprookjes over de hele wereld die elk veel van elkaar weg hebben; een homogenisering van sprookjes, mythen en sagen. En het is ook zo dat sprookjes veel op elkaar lijken. Bij sprookjes, zoals eerder gezegd, kunnen deze overeenkomsten worden herleid tot een gedeelde menselijke natuur die tot gemeenschappelijke elementen in sprookjes leidt, ofwel tot een oerbron van het sprookje die zich verspreidt en verschillende vormen aanneemt. Als sprookjes gelijkenissen vertonen als gevolg van een algemene menselijke beleving, heeft dat niets met globalisering te maken. Er is dan immers geen intercultureel verkeer nodig om een grote, homogene groep sprookjes te laten ontstaan. Vanuit de hypothese van het oersprookje, valt daarentegen wel degelijk te beargumenteren dat globalisering voor homogenisering van sprookjes zorgt. Ware het niet dat, hoewel globalisering van alle tijden is, de verspreiding van sprookjes in ieder geval de laatste twee eeuwen, dus juist in een tijd van intensivering van mondiale verbondenheid, niet voor een radicale verandering in de moraal en in de plaats die sprookjes hebben in de samenleving hebben heeft gezorgd. Ze zijn met de uitvinding van de boekdrukkunst al snel op schrift gezet en aan de oersprookjes is niet meer gesleuteld. Daar is echter ook weer wat tegen in te brengen. Culturen veranderen, maar culturele verschillen altijd blijven bestaan, en dat geldt ook voor sprookjes. Sprookjes worden aangepast aan nieuwe media en een nieuw publiek. Bij de gebroeders Grimm hakken de gemene stiefzusters van Assepoester hun tenen af en schaven ze hun hielen bij om in het glazen muiltje te passen, Disney laat ze in de tekenfilm van het sprookje enkel wat persen en rood aanlopen. De waarden en normen van een samenleving kunnen veranderen en daarom worden sprookjes dan ook aangepast. En er worden nieuwe sprookjes bedacht, zoals Harry Potter, waarin een duidelijk onderscheid tussen goed en kwaad is te zien. Maar er zijn ook hedendaagse mythen. De roman Lord of the Rings moet volgens de auteur, J.R.R. Tolkien, worden geclassificeerd als een mythe. Tot hedendaagse sagen kunnen de broodje-aapverhalen of urban legends gerekend worden. Er bestaat dus ook zeker heterogenisering op het gebied van sprookjes, mythen en sagen. Wat daar ook aan bijdraagt is dat met een ontwikkeling naar homogenisering culturen juist de neiging krijgen zich meer te gaan onderscheiden. De culturele identiteit (het beeld van een groep) wordt gevormd aan de hand van allerlei cultuuruitingen, waaronder ook sprookjes, mythen en sagen. 12 Deze culturele identiteit wordt gevormd aan de hand van ervaringen met andere culturele groepen en de constructie van een imaginaire gemeenschap (de eerder genoemde imagined community), waar wij wel een voorstelling van hebben maar die we nooit als zodanig kunnen waarnemen, omdat een cultuur geen daadwerkelijk afgebakende plaats inneemt. 13 In een periode van homogenisering zal een cultuur de neiging krijgen zich meer af te scheiden door zijn eigen culturele identiteit te onderstrepen door middel van onder meer sprookjes, mythen en sagen en zo voor complementair proces van heterogenisering zorgen. 18 - Globalisering: sprookjes, mythen en sagen - 18
De ontwikkeling die zich echter het meest voordoet, is glokalisering. Dit komt erop neer dat externe invloeden, veroorzaakt door globalisering, selectief worden geïncorporeerd in een lokale cultuur. Een voorbeeld hiervan is de recent uitgebrachte film ‘Pan’s Labyrinth’ van de Mexicaan Guillermo del Toro. Deze gaat over de Spaanse burgeroorlog en de, al dan niet, ingebeelde sprookjeswereld van een meisje. Er worden elementen uit sprookjes van over de wereld in verwerkt en in een andere context geplaatst. 14 Glokalisering is wat in de meeste gevallen overheerst in het beeld van de ontwikkeling van sprookjes, mythen en sagen. Dit is begrijpelijk; sprookjes, mythen en sagen representeren de culturele herinneringen en dus ook geschiedenis van een cultuur. Wordt hier aan gesleuteld, dan stemmen ze niet meer overeen met wat als de culturele identiteit van een cultuur wordt gezien. Met het scheppen van nieuwe sprookjes, mythen of sagen, ofwel het selectief toelaten van externe invloeden, wordt verder gebouwd aan de culturele identiteit, weliswaar met nieuwe, hedendaagse culturele herinneringen. Sprookjes, mythen en sagen zijn, omdat ze een uiting zijn van een cultuur, niet statisch. Elementen worden gebruikt voor andere sprookjes, mythen en sagen en nemen andere vormen aan. Ze staan echter als artefact wel symbool voor de culturele identiteit van een samenleving en moderne bewerkingen staan dat voor de hedendaagse cultuur. Sprookjes, mythen en sagen hebben door hun vermogen om de ideale cultuur te representeren ook nu nog zo’n aantrekkingskracht op samenlevingen dat te verwachten is dat ze nooit zullen verdwijnen en er alleen nieuwe bij zullen komen. Vorm en de inhoud kunnen per cultuur en tijdvak verschillen als gevolg van culturele uitwisselingen, maar mythen en sagen zullen in de toekomst nog altijd over goden en helden gaan en sprookjes zullen zich blijven afspelen in de ruimte tussen ‘Er was eens’ en ‘Ze leefden nog lang en gelukkig’. Literatuurlijst Artikelen Dollerup, Cay (2001) ‘Tales and Translation: The Grimm Tales from Pan-Germanic Narratives to Shared International Fairytales’, Language, Volume 77, Issue 4: 865 Gupta, Akhil and Ferguson, James (1992) ‘Beyond “Culture”: Space, Identity and the Politics of Difference’, Cultural Anthropology, Volume 7, Issue 1: 6-23 Hall, Renée (2001) ‘Het DNA van sprookjes: hun oorsprong en betekenis’, Sunrise, Volume 1 Max Luthi, Jon Erickson and James M. Taggart ‘The Fairytale as Art Form and Portrait of Man’ Boeken Aarne, Antti en Thompson, Stith ‘The Types of the Folktale’ 1961 Brillenburg Wurth, Kiene en Rigney, Ann ‘Het leven van teksten’(Amsterdam: Amsterdam University Press) 2006 Landmann, Michael, ‘Filosofische Antropologie’ (Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum) 1972 Orenstein, Catherine ‘Little Red Riding Hood Uncloaked: Sex, Morality, and the Evolution of a Fairy Tale’ (New York: The Perseus Books Group) 2003 Internet http://www.surlalunefairytales.com/ http://en.wikipedia.org/wiki/Fairytale http://www.beleven.org/verhalen/thema/landen_en_volken http://www.theosofie.net/sunrise/sunrise2001/janfeb2001/dnasprookjes.html 19- Globalisering: sprookjes, mythen en sagen - 19
Page 2 and 3: Inhoudsopgave Redactionele inleidin
Page 4 and 5: Het economische artikel sluit hierb
Page 6 and 7: Isaac Newton (1642-1727) verenigde
Page 8 and 9: Onderzoek Alle verklaringen die uit
Page 10 and 11: Profiel van de sprookjesschrijver H
Page 12 and 13: Ook het corporatieve Disney glokali
Page 14 and 15: Productiebedrijven waar de werkneme
Page 16 and 17: Ook in China kan een glazen muiltje
Page 20 and 21: (Footnotes) 1 Andere benaming voor
Page 22 and 23: kan je helpen!” En nu was hij wer
Page 24 and 25: “De Smurfen! Blauw gepeupel dat i
Page 26 and 27: Ethiek in sprookjes door Ellen Sche
Page 28 and 29: veel invloed op de wereldbevolking
Page 30 and 31: verhalen aan vele mutaties en bewer
Page 32 and 33: Literatuurlijst - Biermans, R., Hoe
Page 34 and 35: Recept voor een sprookje door Laure
Page 36 and 37: Het verzonken eiland Atlantis: myth
Page 38 and 39: Hoewel Plato zegt, dat het verhaal
Page 40 and 41: Drie andere onderzoekers die recent
Page 42 and 43: De burger als journalist in een tij
Page 44 and 45: De mythe van het Creationisme door
Page 46 and 47: functioneren in zijn huidige vorm.
Page 48 and 49: which were above the firmament;”

Ook in China kan een glazen muiltje staan wachten: sprookjes ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?