De wrakingsprocedure. Een rechtsvergelijkend ... - Rechtspraak.nl

het zijn niet alleen gespreksonderwerpen. De
rechterlijke macht reageert op de ontwikkelingen.
Er wordt intern nagedacht over hoe moet
worden omgegaan met wraking. Wrakings -
protocollen zijn volgens een landelijk model
opgesteld. In zeer bijzondere gevallen wordt
een andere organisatie van de beoordeling
van een wrakingsverzoek ingezet, namelijk
behandeling door rechters uit een andere
rechtbank.
Vooral door het toegenomen aantal wrakingsverzoeken,
het vermoeden van oneigenlijk
gebruik van de wrakingsregeling en het beeld
van de burger over de rechterlijke macht en
de onpartijdigheid van de rechter, heeft de
Rvdr besloten tot het uitzetten van een onderzoek
naar de vraag of en zo ja, op welke wijze,
wrakingsverzoeken in Nederland op een meer
adequate en efficiënte manier kunnen worden
georganiseerd. De Rvdr heeft daarbij besloten
om naast een empirisch onderzoek (voorafgaand)
ook een rechtsvergelijkend onderzoek
uit te zetten. Zo is de voornoemde vraag of
wraking niet oneigenlijk gebruikt wordt bijvoorbeeld
ook in België actueel. Nadat een
rechter in de zogenoemde ‘zaak-Beaulieu’
(een zaak van grootschalige fiscale fraude),
gewraakt werd omdat hij bij de aanvang van
de zitting zou hebben verklaard geen zin te
hebben in de behandeling van een dergelijke
omvangrijke zaak, 6 werd in 2008 in de Belgische
Kamer van Volksvertegenwoordigers aan de
toenmalige minister van Justitie de volgende
vraag gesteld: ‘Wat kan de minister doen om
dergelijk laakbaar gedrag te beteugelen’ 7 In
Nederland speelde de strafzaak tegen politicus
Geert Wilders, waarin ook het functioneren en
de deontologie van de rechter ter discussie
stond, zij het in een andere context.
1.2 Doel en object van dit onderzoek
1.2.1 Situering en doel van het onderzoek
Zoals al in de inleiding is genoemd, stijgt de
laatste jaren het aantal wrakingsverzoeken, terwijl
het aantal toegewezen verzoeken tot voor
kort vrijwel gelijk bleef. 8 Daarom is het belangrijk
een manier van afdoening van deze verzoeken
te gaan ontwikkelen die recht doet aan
het belang van de mogelijkheid om een rechter
te kunnen wraken ter borging van onpartijdige
rechtspraak en die er tevens rekening
6 Het Hof van Beroep te Brussel heeft, bij arrest van 23 juni 2008, de rechter die de Nederlandstalige raadkamer in
de zogenoemde ‘zaak-Beaulieu’ voorzit, gewraakt. De wraking is gestoeld op de vaststelling dat de rechter bij de
aanvang van de zitting van 4 februari 2008 heeft verklaard dat hij als magistraat binnen de vijf jaar opstapt en dat,
als hij de zaak langer zou kunnen laten duren dan die vijf jaar, hij het zeker zou doen, om op die manier er vanaf
te zijn, maar dat hij het niet mogelijk acht om de zaak alsnog zo lang te kunnen laten duren, zodat hij in de
gegeven omstandigheden voor zichzelf maar één oplossing zag, met name zo snel mogelijk van deze zaak af zijn
(Parl. St. Kamer 2007-2008, CRABV 52 COM 295, p. 4 en 5).
7 De toenmalige minister van Justitie Vandeurzen antwoordde dat de beroepsinstantie die zich over het wrakingsverzoek
moest uitspreken, de betrokken rechter gewraakt had omdat deze blijk had gegeven van vooringenomenheid
en het verder aan het parket toekomt om desgevallend een tuchtprocedure op te starten tegen de betrokken
rechter (Parl. St. Kamer 2007-2008, CRABV 52 COM 295, p. 4 en 5).
8 Zie voor meer cijfers: paragraaf 1.3 in hoofdstuk 2.
16