De wrakingsprocedure. Een rechtsvergelijkend ... - Rechtspraak.nl

onmiskenbaar. 22 Ook de succesvolle wraking
van de voorzitter van de strafkamer van de
Rechtbank Haarlem in de Klimop-zaak 23 die het
gedicht ‘De Pruimenboom’ van Hieronymus
van Alphen (‘Jantje zag eens pruimen hangen
(…)’) voordroeg na behandeling van de feiten
en zonder de verdediging gelegenheid te
geven daarop te reageren, bevestigt dit
belang. Het voordragen van het gedicht heeft
ruimschoots aandacht in de media gekregen;
datzelfde geldt voor het gehonoreerde wrakingsverzoek.
24 De mislukte wrakingspoging 25
in de strafzaak tegen Robert M. heeft een en
ander nogmaals ingescherpt. Het gebruik van
wrakingsverzoeken is toegenomen, hoewel
het aantal toegewezen verzoeken (met een
uitschieter) redelijk stabiel is gebleven. 26
Concreter: in de vele tienduizenden civiele
procedures die in 2009 gevoerd werden,
werden in totaal (slechts) 48 verzoeken tot
wraking ingediend. Vier daarvan slaagden. 27
Dat wil nog niet zeggen dat een wrakings -
verzoek kansloos is. Wij noemden zojuist al de
wraking in de Klimop-zaak en recent nog wees
de wrakingskamer van de Rechtbank Den
Bosch een verzoek toe dat in een civiele zaak
gedaan werd. 28
De wrakingsprocedure werkt vervolgens zo
dat de te wraken rechter daarin kan berusten.
Indien dat het geval is, wordt de rechter in
kwestie (als lid van de meervoudige kamer)
vervangen of wordt er verwezen naar een
andere enkelvoudige kamer en herneemt de
procedure haar loop (zie artikel 38 Rv). 29 Zie
voor wat betreft strafrechtrechtelijke en
bestuursrechtelijke procedures de vergelijkbare
artikelen 514 Sv respectievelijk 8:17 Awb.
Als de rechter niet berust in het wrakings -
verzoek, wordt een (altijd meervoudige 30 )
wrakingskamer gevormd en bijeengeroepen
om te beoordelen of het (mondelinge of
schriftelijke) verzoek gehonoreerd moet
worden of niet. De behandeling van de zaak
wordt intussen geschorst (artt. 37 lid 5 Rv, 513
lid 5 Sv, resp. 8:16 lid 5 Awb). 31 De wrakingskamer
behandelt het wrakingsverzoek (uiter-
22 Meer daarover: F. van Laanen, ‘De wrakingsbeslissing in het Wildersproces betwist’, NJB 2010-38, p. 2473 en
2474, en D. Aben, ‘De zoektocht naar gronden voor wraking’, NJB 2010-40, p. 2594-2596.
23 Zie m.n.: Rb. Haarlem 4 april 2011, LJN: BQ0083.
24 Zie bijvoorbeeld: .
25 Zie: Rb. Amsterdam 14 maart 2012, LJN: BV8737.
26 Zie: Chrit & Venneman 2011, p. 12 en 13, en de cijfers in paragraaf 1.3 in hoofdstuk 2.
27 Chrit & Venneman 2011, p. 14, tabel 3.
28 Rb. Den Bosch 29 november 2011, zaaknr. 238553 / EX RK 11-205 (Van Putten).
29 Zie ook: T&C Rv, art. 38, aant. 4. Zie voor wat betreft strafrechtelijke en bestuursrechtelijke procedures de
vergelijkbare artt. 514 Sv, resp. 8:17 Awb.
30 Zie: A.I.M. van Mierlo e.a. (red.), Parlementaire Geschiedenis Herziening burgerlijk procesrecht, Deventer: Kluwer
2002 (hierna: PG Rv), p. 191.
31 Over mogelijke gevolgen daarvan gaat HR 24 september 2010, RvdW 2010, 1088, JBPr 2011, 4, m.nt. F.A.W. Bannier
(Wrakingsverzoeken), waaruit blijkt dat de schorsende werking van een wrakingsverzoek niet afdoet aan eventuele
eigen gehoudenheden van de wrakingverzoekende partij (bijvoorbeeld om de memorie van grieven te nemen
op een bepaalde roldatum). Wraking kan overigens ook nog na de behandeling worden verzocht, vgl. PG Rv, p. 190.
20