De wrakingsprocedure. Een rechtsvergelijkend ... - Rechtspraak.nl

gerecht. 89 Van deze mogelijkheid werd bijvoorbeeld
ook gebruik gemaakt in een zaak waarin
de rechter tegen wie een verzoek tot wraking
was ingediend op zijn beurt de voorzitter van
de wrakingskamer wraakte. 90
Binnen het strafrecht wordt in elk geval in bijzondere
strafzaken inmiddels al een andere
organisatie van de beoordeling van een
wrakingsverzoek toegepast, namelijk behandeling
door rechters van een andere rechtbank.
De tweede wraking in de zaak-Wilders is
hier een voorbeeld van. 91
2.3.2 Wettelijke gronden voor verzoek tot
wraking
Om ontvankelijk te zijn moet het wrakingsverzoek
voldoen aan een aantal wettelijke vereisten.
92 Het betreft hier formele vereisten; voor
wat betreft de materiële grondslagen voor een
verzoek tot wraking kent Nederland sinds
1994 een open systeem. Dit houdt in dat de
Nederlandse wettelijke regeling van wraking/
verschoning niet (langer) een cumulatieve of
uitputtende opsomming bevat van feiten en
omstandigheden op grond waarvan het vermeend
ontbreken van de (schijn van) rechterlijke
onpartijdigheid door een verzoek tot
wraking aan de orde gesteld kan worden. Een
verdere bespreking van de materiële vereisten
gaat het bestek van dit onderzoek, waarin de
procedure rondom wraking centraal staat, te
buiten. 93
2.3.3 Formele vereisten voor verzoek tot
wraking
De wet stelt enkele formele vereisten voor een
verzoek tot wraking; niet-naleving daarvan kan
leiden tot niet-ontvankelijkheid van het verzoek.
94 Als eerste formele vereiste geldt dat
het verzoek tot wraking gedaan moet worden
89 Zie bijvoorbeeld: Aanbeveling wrakingsprotocol, § 5.5: ‘Het bestuur van het gerecht kan, indien de wrakings -
kamer zitting heeft op vaste, tevoren vastgestelde data, bepalen dat één lid van een wrakingskamer afkomstig is
uit een ander gerecht van gelijke aard. In zeer bijzondere gevallen, ter beoordeling van de algemeen voorzitter
van de vaste wrakingskamer – bijvoorbeeld bij kwesties betreffende de onpartijdigheid van de voorzitter van het
gerechtsbestuur of van andere gerechtsbestuurders, optredend in een rechterlijke functie –, kan worden over -
wogen om voor het formeren van een wrakingskamer een beroep te doen op rechters of raadsheren uit een
ander gerecht van gelijke aard’. Zie ook: E. Bauw, ‘Wat te denken van wraking’, AA 2011-3, p. 202.
90 Zie: Bauw 2011, p. 202, die refereert aan Rechtbank Zutphen 1 december 2009, LJN: BK4858.
91 Rechtbank Amsterdam 22 oktober 2010, LJN: BO1532.
92 Art. 37 Rv; art. 513 Sv; art. 8:16 Awb.
93 Zie voor een meer uitgebreide behandeling van de materiële wrakingsgronden (die zoals in paragraaf 1 in dit
hoofdstuk is vermeld grotendeels voortvloeien uit EHRM-rechtspraak) bijvoorbeeld: Kuijer 2004; Smits 2008,
p. 259 e.v. (met een focus op civiele procedures); Kuijer, art. 512 (suppl. 158, december 2006), in: Melai/Groenhuijsen
e.a.; en P.M. van den Eijnden, Onafhankelijkheid van de rechter in constitutioneel perspectief, Deventer:
Kluwer, 2011 (hoewel dit laatste boek vooral over de onafhankelijkheid en minder over de onpartijdigheid van de
rechter gaat). Zie ook, met verwijzingen naar recente rechtspraak: Van der Mei 2011, p. 7-10. Zie voor het
bestuursrecht, met verwijzingen naar recente rechtspraak: Schreuder-Vlasblom 2011, p. 683.
94 Vergelijk: Aanbeveling wrakingsprotocol, § 9.5.
40