De wrakingsprocedure. Een rechtsvergelijkend ... - Rechtspraak.nl

genoemd). Op grond hiervan kan een belanghebbende
die een klacht heeft over de wijze
waarop een rechter zich in de uitoefening van
zijn functie jegens hem heeft gedragen, de
procureur-generaal bij de Hoge Raad verzoeken
een vordering in te stellen bij de Hoge
Raad tot het doen van een onderzoek naar de
betreffende gedragingen. 59 Gaat het om
klachten die ook op grond van een wettelijk
geregelde voorziening (zoals de wrakings -
procedure) aan de kaak gesteld (hadden)
kunnen worden, dan is de procureur-generaal
niet verplicht om te voldoen aan het verzoek. 60
2.2 Hoe ziet de (wettelijke) regeling van
deze ‘wrakingsmogelijkheid’ eruit
en verschilt die per rechtsgebied
Welke protocollen/rechters -
regelingen/codes zijn daarbij
wellicht vermeldenswaard
2.2.1 De wettelijke regeling voor wraking/
verschoning van rechters
Procedures voor zowel wraking als (formele)
verschoning zijn zowel vastgelegd in verschillende
wettelijke regelingen en verder uit -
gewerkt in een aantal landelijke richtlijnen
vastgesteld door de rechterlijke macht als in
wrakingsprotocollen opgesteld door iedere
rechtbank en ieder gerechtshof zelf. De wrakingsprotocollen
laten ruimte voor een eigen
invulling door het desbetreffende gerecht. De
uitvoering van wrakingsprotocollen komt aan
bod in het empirisch onderzoek van Van
Rossum e.a. Terugtrekking (informele verschoning)
en het wel of niet toedelen van een
bepaalde zaak aan een bepaalde rechter zijn
informele praktijken die verder niet berusten
op een wettelijke grondslag.
De huidige wettelijke regeling betreffende de
wraking van rechters is sinds 1994 vastgelegd
in artikelen 36-39 Rv voor de civielrechtelijke
procedure, artikelen 512-516 Sv voor de strafrechtelijke
procedure en artikelen 8:15-8:18
Awb voor de bestuursrechtelijke procedure.
De huidige wettelijke regeling betreffende de
verschoning van rechters is vastgelegd in
artikelen 40 en 41 Rv voor de civielrechtelijke
procedure, artikelen 517 en 518 Sv voor de
strafrechtelijke procedure en artikelen 8:19-8:20
Awb voor de bestuursrechtelijke procedure.
Deze bepalingen zijn van toepassing op de
rechtsgang in eerste aanleg (in civiele zaken
zowel dagvaardings- als verzoekschriftprocedures),
maar ook op de rechtsgang na het
aanwenden van een gewoon rechtsmiddel,
zoals hoger beroep en cassatie. 61 In lijn met
de wens van de wetgever om een eenvormige
wrakings-/verschoningsregeling te creëren,
59 Sinds 1 juli 2011 is deze regeling vastgelegd in de artt. 13a-13g Wet RO; zie ook onder 2. De P-G kan ook ambtshalve
onderzoek instellen (art. 13c Wet RO). Op grond van art. 75 lid 6 Wet RO kan ook geklaagd worden over
gedragingen van raadsheren bij de Hoge Raad.
60 Art. 13b lid 1 sub f Wet RO. Zie ook bijvoorbeeld: Cleiren 2011, p. 228 en 229, die stelt (met verwijzing naar verdere
literatuur): ‘Het is niet onaannemelijk dat de klachtregeling kan worden benut als corrigerend/sanctionerend
instrument bij vermeende schending van neutraliteit.’
61 T&C Rv, Boek 1, Titel 1, Afd. 4, Inleidende opmerkingen, aant. 3; Kuijer, aant. 6.1 op artt. 512-519 (suppl. 155,
juni 2006), in: A.L. Melai & M.S. Groenhuijsen e.a. (red.), Het wetboek van strafvordering, Deventer: Kluwer (losbladig).
34