Borging van de constructieve veiligheid in 15 bouwprojecten

214.ConclusiesDe onderzoeksvragen voor het project waren:1. Wat zijn in bouwprocessen de risicofactoren ten aanzien vanconstructieve veiligheid en op welke wijze is deze veiligheiddoor betrokkenen geborgd?2. In hoeverre bestaat er een relatie tussen de organisatie vanhet bouwproces inclusief de wijze van borging en de constructieveveiligheid van de gebouwen?De antwoorden op deze vragen zijn in de volgende conclusiesterug te vinden.Ad 1: De belangrijkste risicofactor in een bouwproces is de afwezigheidvan een gezamenlijk inzicht in de constructieveveiligheid. Er zijn veel verschillende betrokkenen die eenrol spelen en die niet per definitie eenzelfde beeld hebbenvan het belang van constructieve veiligheid. Slechts in weinigprojecten wordt vooraf bewust een niveau van veiligheidbesproken en gedefinieerd in een programma van eisen enwordt hierop een risicoanalyse gebaseerd. Naast het ontbrekenvan een programma van eisen en een risicoanalyseis verder het ontbreken van (vastgelegde) verantwoordelijkhedenen bevoegdheden een risicofactor in het proces. Ookhet achterwege blijven van terugkoppeling van wijzigingenin de bouw aan de constructeur is een risicofactor.Ad 2: De constructieve veiligheid is in de bouw niet automatischen niet in ieder bouwproject goed geborgd. Er zijn projectenwaar de borging goed is en projecten waar deze slecht is.Het type bouworganisatie lijkt hierbij geen rol te spelen.• In een drietal projecten is sprake van een sterke betrokkenheidvan de opdrachtgever bij de constructieve veiligheid vanhet te bouwen project (de hiërarchische lijn).• De clanlijn, waarmee de bouwsector zelf in staat is de systematischeborging van de constructieve veiligheid en de kwaliteitaf te dwingen, bestaat niet. Er is niet vanzelfsprekend eensysteem voor de borging van de constructieve veiligheid (ofde kwaliteit) voor de bouw in het algemeen en zeker niet voorde individuele projecten. Verder blijkt zoals in de voorgaanderapportage over de pilotonderzoeken reeds opgemerkt is depersoonlijke instelling van betrokkenen in het bouwproject vanbelang voor de borging.• De marktlijn is feitelijk niet aanwezig. De eindgebruikers,anders dan een opdrachtgever als eindgebruiker, komen inhet verhaal van toezicht op de borging van de constructieveveiligheid niet voor.• Constructieve veiligheid is doorgaans niet eenvoudig bij opleveringte beoordelen: de constructie is deels aan het zichtonttrokken en er zijn analyses en berekeningen voor nodig.Dat legt een zware druk op de opdrachtgever en de door hemgeformeerde of via delegatie verkregen projectorganisatie:er wordt een bouwwerk verkocht of vrij gegeven voor gebruikwaarvan de constructieve veiligheid moet voldoen aan degestelde en te stellen eisen.• Toetsing door de overheid op het ontwerp en tijdens het bouwprocesblijkt noodzakelijk om nog voorkomende omissies in deconstructieve veiligheid voor oplevering te ontdekken. De overheidstelt daarbij weinig of geen systeemeisen om te beoordelenof toezicht hierop tijdens het bouwproces adequaat plaatszal vinden. De gemeentelijke overheid gaat er verder van uitdat de bewijslast bij haar ligt.• De hiërarchische lijn is slechts bij enkele projecten adequaatingevuld, maar waar dit is gebeurd is sprake van goede,geborgde constructieve veiligheid. Deze invulling gebeurdeniet vanuit het bouwproces, maar vanuit het primaire procesvan de opdrachtgever waar het hoge veiligheidsbewustzijnuit voortkomt of vanuit de hiërarchische organisatie van deopdrachtgever.• In de objecten waarbij “bouw” en “gebouwen” het primaireproces zijn van de opdrachtgevers ontbreken grotendeels desystematische instrumenten voor de borging van veiligheid enkwaliteit die in de drie projecten met het hoge veiligheidsbewustzijnwel zijn aangetroffen. Het veiligheidsbewustzijn in debouw is nog niet zover gevorderd.