2.3 Mb. - Zuivelhistorie Nederland

Het is goed ook iets te zeggen van de afzet van de op zoveel plaatsen gemaaktepartijtjes kaas. Deels werden deze bij voldoende rijpheid naar de markt gebracht.Over de markten voor boerenkaas is in bijlage IV een en ander te vinden.032 Naast deze marktafzet kwamen vele kooplieden (kaaskopers werden ze steedsgenoemd) de boerderijen langs om de kaas bij de boer aan huis te kopen. Er wasin het algemeen een heel goede verhouding tussen boer en kaaskoper in die tijd,een van vriendschappelijke, gemoedelijke aard. De kopjes koffie die deze per dagverwerkten en de sigaren die zij opstaken waren vele. En als er op een boerderijeen feestje was, dan hadden de wat „vrolijken” onder de kaaskopers volstrekt nietzo'n haast om na de negotie weg te gaan!Later is ook dit iets veranderd, waarop nog wordt teruggekomen. Deze veranderingkwam vooral daar, waar de kaashandelaar tevens veevoederhandelaar en credietgeverwerd.De beschouwing over de positie van de zelfkazer in het zich wijzigend geheel ismet het bovenstaande zeker niet compleet. In een sterk dynamische wereld is alwat iets meer statisch is in gevaar, voor verouderd aangezien te worden en watnog gevaarlijker is, er ook naar behandeld te worden. De grondslagen moeten danstevig staan, wil de tijdstroom de opbouw niet meevoeren. In het tijdperk waaroverboven geplaatste beschouwing handelt was dit gevaar nog niet bepaald groot.Later, in de twintiger jaren, en verder, toen de omstandigheden tot allerlei ingrijpenin het bedrijfsleven leidden, zouden deze gevaren zeer tastbaar naar voren komen.Hier zij nog gewezen op een boekwerkje van Dr C. Schiere, toen Dir. van hetKaascontrolestation Utrecht, in 1938 uitgegeven onder de sprekende titel „Hetbedrijf van de zelfkazers in Utrecht en Zuid-Holland”. Naast vele materiële gegevensen belangrijke beschouwingen over de zelfkazerij als bestaansbron, als economischefactor en als gezinsbedrijf, zegt de schrijver in de slotbeschouwing o.a.:„De positie, welke de zelfkazers in de agrarische samenleving van ons land innemen,is in vele opzichten een zeer bijzondere en wij spreken de hoop uit, datmeerdere kennis dienaangaande zowel de ruim 5000 zelfkazers als de gehele Nederlandsebevolking ten goede zal mogen komen.”033En nadat de schrijver heeft gewezen op de noodzaak in deze crisistijd (1938), welkeeen steeds verder ingrijpen in het productie- en distributieproces ten gevolgeheeft, zegt hij dat meer dan ooit een grotere kennis van de factoren die productieen afzet beïnvloeden, nodig is. Een lezenswaardig boekje.Deze waarschuwing is geen slag in de lucht. De Bond heeft vaak in de verdedigingshoudingmoeten staan door misverstaan van plaats en betekenis van de zelfkazerij.Het zal de lezers uit het verdere blijken.Overziet men de periode van 1880-1910 dan is dit een periode geweest vol levenen verandering, maar niet geweldig geruchtmakend. Er voltrokken zich verande-▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl25© Bond van Kaasproducenten