2.3 Mb. - Zuivelhistorie Nederland

Nog dient vermeld, dat ook in Zuid-Holland enkele kaasfabrieken op coöperatievegrondslag ontstonden, die deels melk van zelfkazers, deels melk van de productenindustrietot zich trokken en mede een steentje bijdroegen tot een meer daadwerkelijkoptreden van de boer in het Westen. Zij wilden een zekere tegenkrachtvormen tegen de in deze streek sterk samengebundelde productenindustrie en hebbenop dit terrein goede diensten gedaan, al gingen haar wegen in de aanvanghierbij niet over rozen.Maar nog door een ander gebeuren zou de zelfkazer worden bezig gehouden. Eeuwenlangwas zijn kaas in Goudse vorm uit volle, dus onafgeroomde melk, gemaakten verhandeld. Nimmer waren daarbij grote moeilijkheden voorgekomen.Het werd een exportartikel en er was door de goede kwaliteit een goodwill gekweekt.Deze goodwill ging uit van de kwaliteit van de kaas, maar 036 de vormwas daarvan de drager. De Goudse vorm was synoniem met volvette boerenkaas.Ze hoorden bij elkaar.Een grote teleurstelling werd het voor de zelfkazer te moeten ervaren, dat de fabriekmatigekaasbereiding, welke zoals wij zagen plotseling opkwam in andereprovinciën en een snelle opgang maakte, direct begon met kaas te maken in preciesdezelfde vorm, maar deze niet uit volle melk maakte, doch rustig in dezevorm afgeroomde, steeds dieper afgeroomde melk tot kaas verwerkte, en daar, ondanksprotesten, onveranderd mee bleef doorgaan. Het was een oneerlijke concurrentieen een gevaar voor de goodwill van het boerenproduct.Kaashandel en kaasfabriek gaven elkaar de schuld van deze handelingen. Dat hierde schuld sterk bij de handel lag en de een de ander op dit verkeerde pad drukte, iszeker. Hoe het zij, de verwarring bij de kopers, speciaal bij winkeliers en bij buitenlandseafnemers, welke minder vakkundig en minder op de hoogte zijn, wasgroot. En menig afgeroomd kaasje ging in de boodschappenmand van het dienstmeisje,in de plaats van voorheen de volvette boerenkaas, zonder dat de consumenter mee bekend was wat hij in werkelijkheid had gekregen. Alleen zal hij bijgebruik wel minder tevreden zijn geweest.Het was een bekend gezegde uit die tijd: „De magere kaas wordt op de lange wegvan de fabriek naar de consument in binnenen buitenland, aldoor vetter tot ze eindelijkook weer volvet is!”De Hollandsche Maatschappij van Landbouw heeft zich sterk verzet. In October1903 werd door de Algemene Vergadering tot het instellen van een commissie besloten,welke in 1904 een rapport uitbracht met een lange naam en belangrijke inhoud.6 )Deze commissie kwam eenstemmig tot de overtuiging dat er groot gevaar dreigdevoor de naam van de vette Hollandse kaas. Zelfs worden in het rapport processenop basis van bedrog beschreven, 037 voorgekomen in Engeland. Zij aanvaardde6 Rapport van de Commissie, benoemd volgens besluit der Alg. Vergadering van de Holl. Mij. vanLandbouw, d.d. 21 October 1903, tot het doen van voorstellen om maatregelen te nemen in het belangvan de Ned. kaashandel.▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl29© Bond van Kaasproducenten