2.3 Mb. - Zuivelhistorie Nederland

55Die orde van de dag komt, wanneer het oorlogsgeweld is gestaakt, de vrede getekenden de hunkerende mens in en buiten de strijdende landen naar vrede en rustverlangt en die vrede en die rust nog aldoor niet vinden kan, omdat de toestandenzo zijn omgewoeld, de wereld zo in disorde is, dat nieuwe problemen van herstelen herwinning van een redelijke samenleving grote moeilijkheden opwerpen.Maar er is doorzicht. Er i s vrede en dus zal ook de rest wel volgen, zegt de optimist.Het is alles zo veranderd en de geestelijke wanorde is zo groot, dat het nooitmeer goed terecht komt, zegt de pessimist. En als dan de goede dingen veel langerop zich laten wachten dan men berekend had en de oplossingen anders zijn danmen gehoopt had, dan komt de negatieve, haast nihilistische houding van hetzich-maar-van-niets-meer-ietsaantrekken;de boel maar laten lopen zoals het gaat,de haast ergste kwaal waaraan de individuele mens en een geheel volk kan gaanlijden. Het zijn oorlogsgevolgen, na 1918 en na 1945 en na elke oorlog, die eenverdwaasde wereld nog te verwerken krijgt.Gelukkig zijn er nog de velen, die zich niet laten stuk maken door omstandighedenen die het hoofd koel en de hand gereed houden voor opnieuw aanpakken. Zozeilde Nederland, in totaal armer geworden, met een stel profiteerders die de regeringaan oorlogswinstbelasting een goede schuif geld leverden, door de eerste naoorlogsejaren heen.De ongelukken bleven niet uit. Aangelokt door de hoge opbrengsten gedurende deoorlogs- en eerste na-oorlogsjaren, gevoegd bij een te veel aan gegadigden voorelke boerderij, waren de prijzen daarvan hoog opgelopen. Hierop had nog een factorvan buitenaf 058 ingewerkt. De geldbeleggers vonden minder employ bij deindustrie of in buitenlandse beleggingen, en waren niet gerust over de waarde vande gulden en zochten een veilige belegging in vaste waarden en speciaal in landbouwgronden.De te maken rente was hiertoe minder de factor dan wel de veiligheidvan de belegging.Op dit hoog prijsniveau moest de boer verder werken en in een verarmde, ontredderdewereld de producten plaatsen, speciaal de exportproducten. De grote behoefteaan goederen bleef dit de eerste tijd mogelijk maken en de regeringen pasten,om de rust enigszins te bewaren.. . maar bij, ook al ontwaardden zij daarmedede munt, waardoor opnieuw verhoogde prijzen ontstonden. Maar ook dit goochelspelmet de geldwaarde neemt een eind en de werkelijkheid biedt zich - ongevraagdmaar noodwendig - aan. Deze werkelijkheid werd bij de boerenstand eenheel hoog prijsniveau, zodat jonge boeren met hoge schulden hun start moestenmaken en.... velen onder zware druk levend en hard werkend toch het eindpuntniet konden halen, in hun val soms ouders of familie meetrekkend.▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl43© Bond van Kaasproducenten