Juridisch instrum<strong>en</strong>tariumBestuursrechtelijk: voorkom<strong>en</strong> of ongedaan mak<strong>en</strong>overlast, soms bestraff<strong>en</strong>Bestuurlijke handhaving is meestal gericht op:• het herstell<strong>en</strong> van de toestand zoals die door dewet wordt voorgeschrev<strong>en</strong>;• het wegnem<strong>en</strong> of beperk<strong>en</strong> van de gevolg<strong>en</strong> vane<strong>en</strong> overtreding;• het voorkom<strong>en</strong> van herhaling ervan.Er zijn binn<strong>en</strong> het bestuursrecht ook sancties die alsbestraff<strong>en</strong>d kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong>, zoals debestuurlijke boete weg<strong>en</strong>s overlast in de op<strong>en</strong>bareruimte.Strafrechtelijk: bestraff<strong>en</strong> van overlastgevers <strong>en</strong>voorkom<strong>en</strong> van herhalingOverlastveroorzakers overtred<strong>en</strong> vaak strafbepaling<strong>en</strong><strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> daarom door het op<strong>en</strong>baarministerie strafrechtelijk word<strong>en</strong> vervolgd. Desanctie die volgt op vervolging is punitief (bestraff<strong>en</strong>d)van aard, maar kan ook prev<strong>en</strong>tief werk<strong>en</strong>.D<strong>en</strong>k aan het oplegg<strong>en</strong> van bijzondere voorwaard<strong>en</strong>of voorwaardelijke straff<strong>en</strong> om gedragsveranderingte bewerkstelling<strong>en</strong>.Privaatrechtelijk: aanpakk<strong>en</strong> overlast door burgersonderling of door verhuurderVerhuurders hebb<strong>en</strong> zeer goede mogelijkhed<strong>en</strong> omvia het huurrecht (boek zev<strong>en</strong> van het BurgerlijkWetboek) e<strong>en</strong> overlastgev<strong>en</strong>de huurder aan tepakk<strong>en</strong>. Overlastondervind<strong>en</strong>de burgers kunn<strong>en</strong>zelf via het bur<strong>en</strong>recht (boek vijf van het BurgerlijkWetboek) overlastveroorzakers aanpakk<strong>en</strong>.<strong>Handreiking</strong> <strong>Aanpak</strong> <strong>woonoverlast</strong> <strong>en</strong> <strong>verloedering</strong> | 28
Keuzetabel: overlastvorm<strong>en</strong> <strong>en</strong> juridische middel<strong>en</strong>Het geme<strong>en</strong>tebestuur heeft beschikking over verschill<strong>en</strong>de bestuursrechtelijke <strong>en</strong> strafrechtelijke middel<strong>en</strong>om <strong>woonoverlast</strong> aan te pakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> te voorkom<strong>en</strong>. Let wel: als u op bestuursrechtelijke grond e<strong>en</strong> strafmaatregeloplegt, kunt u dat voor hetzelfde vergrijp niet meer do<strong>en</strong> vanuit het strafrecht.Deze ‘keuzetabel’ bevat in de eerste twee kolomm<strong>en</strong> e<strong>en</strong> overzicht van veel voorkom<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong> <strong>woonoverlast</strong><strong>en</strong> de derde kolom juridische middel<strong>en</strong> die u kunt inzett<strong>en</strong> om die overlast te beëindig<strong>en</strong>. Delaatste kolom verwijst naar jurisprud<strong>en</strong>tie <strong>en</strong> praktijkvoorbeeld<strong>en</strong> rond de g<strong>en</strong>oemde vorm van overlast ofde aanpak daarvan. De meeste uitsprak<strong>en</strong> zijn (op nummer) te vind<strong>en</strong> op de website www.rechtspraak.nl <strong>en</strong>in de tijdschrift<strong>en</strong> Jurisprud<strong>en</strong>tie voor Geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> Administratiefrechtelijke Beslissing<strong>en</strong>.In de hoofdstukk<strong>en</strong> 7 tot <strong>en</strong> met 10 word<strong>en</strong> de maatregel<strong>en</strong> uit dit schema uitgelegd <strong>en</strong> toegelicht.Dit schema bevat - net als deze handreiking - voornamelijk bestuursrechtelijke maatregel<strong>en</strong>.Situatie Omschrijving Strategie Praktijkvoorbeeld/jurisprud<strong>en</strong>tieBewoners onderling (privaatrechtelijk)Overlast door huurdersOverlast door bur<strong>en</strong>Overlast door slechthuurdersgedrag, geluid,stank, dier<strong>en</strong>, h<strong>en</strong>nep,drugshandel- <strong>en</strong> gebruik,geweld, pest<strong>en</strong>Overlast door geluid, stank,dier<strong>en</strong>, h<strong>en</strong>nep, drugshandel-<strong>en</strong> gebruik, geweld,pest<strong>en</strong>Verhuurder verzoektrechter op basis vanHuurrecht (boek 7 vanBurgerlijk wetboek) omontbinding of beëindigingvan de huurovere<strong>en</strong>komst(overlastverbod opnem<strong>en</strong>in huurovere<strong>en</strong>komst)Bewoners verzoek<strong>en</strong>rechter op basis vanBur<strong>en</strong>recht (boek 5 vanBurgerlijk wetboek) omoverlastverbod, contactverbod,straatverbodVz. Rb. Amsterdam 9januari 2006, Prg 2006, 24Hof Amsterdam 21 januari2008, WR 2009, 4Rb. Amsterdam 20november 2003, WR 2004,62Rechtbank Utrecht 26augustus 2009, LJN:BJ6044Rechtbank Alkmaar 22oktober 2009, LJN: BK0901Vz. Rb. Utrecht 14 maart2008, LJN: BC6701<strong>Handreiking</strong> <strong>Aanpak</strong> <strong>woonoverlast</strong> <strong>en</strong> <strong>verloedering</strong> | 29